ÖDEMELER DENGESİ SÜRECİNDE MALİ KRİZ OLGUSU ve TÜRKİYE'DE 2000 YILI SONRASI ÖDEMELER DENGESİ ANALİTİĞİ

Yıl 2010, Sayı: 53, 19 - 41, 10.10.2011

Niyazi Özker

Öz

Bu çalışmada ekonomik yapının uluslararası piyasa işlemlerine ve ticari
ilişkilere açık olduğunu varsayarak sonrasında da sabit ve esnek kur uygulamaları
altında ödemeler dengesini inceledik. Ortaya çıkan sonuç, döviz kuru piyasasının
aynı konjonktürde uygun ve elverişli bir politika olarak ele alınması gereken para
ve maliye politikaları üzerinde önemli bir etkisi olduğunun ortaya çıkması ve
parasal hareketlerin de uygulamada mali politikalara yardım eden bir para
politikası aracı olarak anlamlı ve önemli bir role sahip olmasıdır. Örneğin para
arzındaki bir azalma artan faiz oranları ve daha düşük düzeyde bir gelirle
sonuçlanmakta ve bu yüzden ödemeler dengesindeki açıkları kapatmak için net
ihracat ve yurt dışından sermaye akışına ilişkin artışlara ihtiyaç duyulduğu
izlenmektedir. Bu yaklaşım altında 2000-2008 yılları arasında Türkiye’de
ödemeler dengesi ve döviz kuru hareketlerine ilişkin sonuçlar oldukça iyi bir
örnek kabul edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Kriz, Ödemeler Dengesi, Ödemeler Dengesi Açığı, Sabit ve Esnek Döviz Kuru, Para Politikası, Mali Politikalar

Kaynakça

• AGENOR, Pierre-Richard and Peter J. Montiel, (2008), Development Macroecenomics, 3. rd Ed,., New Jersey: Princeton University Press, 2008.
• AGHEVLĠ, Bijan B. and Mohsin S. Khan. “Credit Policy and The Balance of Payments in Developing Countries”, in Money and Monetary Policy in Less Developed Countries: A Survey of Issues and Evidence, Warren L. Coats, Jr. and Deena R. Khatkhate (eds.), Oxford: Pergamon Press, 1980, ss. 685-711.
• ATAÇ, Beyhan, (2006), Maliye Politikası, 7. bask., Eskişehir: ETAM A.Ş. Matbaa Tesisleri, 2006.
• BAKKAL, Ufuk ve Nagihan Oktayer; (2003), “Dış Borçlanma ve Ödemeler Dengesi İlişkisi”, XVIII. Türkiye Maliye Sempozyumu: Türkiye’de Kamu Borçlanması- Ekonomik ve Sosyal Etkileri, Beklentileri, İstanbul: Marmara Üniversitesi Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi, 2003, ss. 217-229.
• BAUMOL, William J. and Alan S. Blinder, (1994), Macroeconomics: Principles and Policy, 6. th. ed., New York: The Dryden Press-Harcourt Brace College Publishers, 1994.
• ÇAġKURLU, Eren. “1980 Sonrası Dönemde Merkez Bankasından Kaynak Kullanımının Makro Ekonomik Etkilerinin Analizi”, Gazi Üniversitesi Ġ. Ġ. B. F. Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, (Bahar 2003), s. 189-208.
• CHRYSTAL, K. Alec. “The Operation of Financial Markets”, in Current Issues in Financial and Monetary Economics, Kewin Dowd and Mervyn K. Lewis (eds.), New York: St. Martin’s Press, 1992, ss. 66-80.
• DAVIS, Kevin T. and Mervyn K. Lewis. “Deregulation and Monetary Policy”, in Current Issues in Financial and Monetary Economics, Kewin Dowd and Mervyn K. Lewis (eds.), New York: St. Martin’s Press, 1992 ss. 128-154.
• DEMĠR, Osman. “Türkiye Ekonomisinin Temel Sorunu: Yüksek Kamu Açıklarının Uzun Süre Devam Etmesi” , Atatürk Üniversitesi Ġktisadi ve Ġdari Bilimler Dergisi, Cilt 17, Sayı 1-2, (2003), ss.75-89.
• DEMĠR, Osman ve Aziz Kutlar. “Türkiye’de Geri Kalmışlığa Farklı Bir Yaklaşım: Yüksek Kamusal Dışsal Maliyet-Düşük Ekonomik Performans”, Gazi Üniversitsi Ġ. Ġ. B. F. Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, (Bahar 2003), ss. 78-79.
• DEMĠRBAġ, Muzaffer. “Türkiye’ de Faiz Oranlarının Yatırımlar Üzerindeki Etkisi (1980-1997 Dönemi Örneği)”, Süleyman Demirel Üniversitesi , Ġ. Ġ. B. F. Dergisi, Cilt 5, Sayı 2, (2000), ss. 81-92.
• DĠE, Türkiye Ekonomisi Ġstatistik ve Yorumlar Ocak- Mart 2003, Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Nisan 2003, ss. 38-39 ve s. 45.
• DĠE, Türkiye Ekonomisi Ġstatistik ve Yorumlar, Temmuz-Eylül 2006, Ankara: Aralık 2006.
• DORNBUSH, Rudiger and Alberto Giovannini. “Monetary Policy in The Open Economy”, in Handbook of Monetary Economics, Benjamin M. Friedman and Frank H. Hahn (eds.), Vol. 2, North-Holland: Elsevier Science Publishers Co., Inc., 1990, ss. 1231-1303.
• DPT, Temel Ekonomik Göstergeler Kasım – Aralık 2008, Ankara: Yayın Basım Şb. Md. 2008.
• DTM, DıĢ Ticaret ve BaĢlıca Ekonomik Göstergeler 2007- III, Ankara: Aralık 2007.
• DWYER Jr., Gerald P. “Federal Deficits, Interest Rates and Monetary Policy”, Journal of Money, Credit and Banking, Vol. 17, No. 4, Part 2, (November 1985), ss. 655-681.
• ERBAYKAL, Erman, (2007), “Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Döviz Kuru Cari Açık Üzerinde Etkilimidir? Bir Nedensellik Analizi”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Cilt. 3, Sayı. 6, (2007), ss. 81-88.
• ERDAL, M. Ünsal, Makro Ġktisada GiriĢ, Ankara: Siyasal Kitapevi, 2004.
• ERDAL, M. Ünsal, Makro Ġktisat, 6. bask., Ankara: İmaj Yayıncılık, 2005.
• GWARTNEY, James D. and Richard L. Stroup, (1992), Microeconomics: Private and Public Choise, 6 th., New York: The Dryden Press, 1992.
• HILFERDING, Rudolf, (1981), Finance Capital, London: Routledge & Kegan Paul,1981.
• KESĠK, Ahmet, (2003), “Bütçe Yönetimi Borç Yönetiminin Ayrılmasının Konsolide Bütçeye Yansımaları”, XVIII. Türkiye Maliye Sempozyumu: Türkiye’de Kamu Borçlanması- Ekonomik ve Sosyal Etkileri, Beklentileri, İstanbul: Marmara Üniversitesi Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi, 2003, ss. 89-95.
• Maliye Bakanlığı, Yıllık Ekonomik Rapor 2008.
• MANKIW, N. Gregory, (2008), Principles of Macroeconomics, 5. th. ed., United States: SouthWestern Cengage Learning, 2008.
• PARASIZ, İlker, (2000), Para, Banka ve Finansal Piyasalar, 7. bask., Bursa: Ezgi Kitabevi, 2000.
• TAYLOR, Lance, 1979, Macro Models for Developing Countries, New York: McGraw-Hill Book Company, 1979.