KAMU BORÇ YÖNETİMİNDE PİYASA YAPICILIĞI SİSTEMİ

Year 2005, Issue: 47, 57 - 85, 10.10.2011

Binhan Yılmaz

Abstract

Türkiye’de kamu kesimi açıkları devam etmekte, sözkonusu açık 1990’lı yıllardan bu yana iç borçlanmayla karşılanmaktadır. Ancak artan iç borç stoku ve ödenen yüksek faizler dramatik boyutlara ulaşarak, borçlanmanın sınırına gelinmesine yol açmaktadır. Kamu borç yönetimini üstlenen kuruluşlar, bütçe finansmanının gerektirdiği borçlanmayı mümkün olan en düşük maliyetle gerçekleştirme amacındadır. Bu amaca, piyasaların işleyişini etkinleştiren ve likiditesini arttıran piyasa yapıcılığı sistemi ile ulaşılabileceğini ileri sürmektedirler. Sistem, hem DİBS ihraç eden kuruluş açısından borçlanma maliyetini azaltmakta, hem de ikincil piyasalarda aktif işlem yapmayı teşvik etmektedir. Bu çalışma, piyasa yapıcılığı sisteminin Türkiye’deki performansını incelemektedir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Bu çerçevede ilk bölümde Türkiye’de iç borçlanmanın araçları ve kaynakları yer almaktadır. İkinci bölümde piyasa yapıcılığı sisteminin tanımı, amaçları ve yasal statüsü verilmektedir. Üçüncü bölümde sistemin uygulama sonuçları, Türk piyasa yapıcılarının DİBS stoklarına ve menkul değer faiz gelirlerine ilişkin analiz çerçevesinde sunulmaktadır.

Keywords

Piyasa yapıcılığı, iç borçlanma

References

• BAĞCI, Hamdi; Kamu Borçları Yönetimi ve Türkiye Ġçin Bir Değerlendirme, Ankara, SPK Yayın No: 135, 2001.
• BELLANI, Stefano; “Primary Dealership and the Repo Market in Europe: A Market Maker Point of View”, OECD Global Forum on Government Securities Markets and Public Debt Management, 27th November 2003.
• BREUER, Wolgang; “The Relevance of Primary Dealers for Public Bond Issues”, CFS Working Paper, No: 1999/11, February 1999.
• DUE, John. F.; Maliye, Çev. Sevim Görgün ve Ġzzettin Önder, 3. Baskı, Ġ. Ü. Yayın No: 1241,
• Ġkt. Fak. Yayın No: 206, Maliye Ens. Yayın No: 27, Ġstanbul, Fakülteler Matbaası, 1967.
• EĞĠLMEZ, Mahfi ve Ercan Kumcu; Ekonomi Politikası – Teori ve Türkiye Uygulaması, 3. Baskı, Ġstanbul, Om Yayınevi, 2002.
• EKZEN, Nazif; “2. BeĢ Yıllık IMF-Dünya Bankası Planı (2000-2004) Üzerine Değerlendirmeler”, (Çevrimiçi) http://www.bilkent.edu.tr/%7yeldanbs/Yazilar_Uye/Ekzen_mart2003.pdf Guidelines for Public Debt Management, 2001.
• ĠNCE, Macit; Devlet Borçları ve Türkiye, Ankara, Gazi Kitabevi, 2001.
• KAPLAN, Cemal; “Finansal Yenilikler ve Piyasalar Üzerine Etkileri : Türkiye Örneği”, T.C.M.B. AraĢtırma Genel Müdürlüğü, TartıĢma Tebliği, No: 9910, Nisan 1999.
• KARAKOÇ, Yusuf; “Kamu Kesimi Ġç Borçlanma ĠĢlemlerinin Hukuki Niteliği” Türkiye‟de Kamu Borçlanması, XVIII: Türkiye Maliye Sempozyumu, 12-16 Mayıs 2003, Girne-Kıbrıs (T.C. Marmara Üniversitesi Maliye AraĢtırma Ve Uygulama Merkezi Yayın No: 16).
• KESĠK, Ahmet; “Bütçe Yönetimi Ġle Borç Yönetiminin Ayrılmasının Konsolide Bütçeye Yansımaları” Türkiye’de Kamu Borçlanması, XVIII: Türkiye Maliye Sempozyumu, 12-16 Mayıs 2003, Girne-Kıbrıs (T.C. Marmara Üniversitesi Maliye AraĢtırma Ve Uygulama Merkezi Yayın No: 16).
• KUMCU, Ercan; Piyasa Yapıcılığı (2), Hürriyet, 20.08.2002.
• SÖNMEZ, Sinan; “Bütçe Açığının Finansmanı ve Enflasyon”, ODTÜ GeliĢme Dergisi, Sayı: 21, Nisan 1994, ss. 579-599.
• IMF-Türkiye Niyet Mektubu Metni, 9 Aralık 1999. Ġzmir Ġktisat Kongresi, Türk Mali Sektörü Raporu, 2004.
• T.B.B., Türk Bankacılık Sistemi Raporu, Eylül 2004.
• T.B.B., Türkiye Ekonomisi ve Türk Bankacılık Sistemi.
• T.B.B., Türk Piyasa Yapıcı Bankalara ait MUY Kapsamında Kamuya AçıklanmıĢ Konsolide Bilançolar (Çevrimiçi) http://www.tbb.org.tr/net/donemsel/default.aspx?dil=TR
• T.C. Merkez Bankası Basın Duyurusu, 3 Eylül 2002.
• T.C. BaĢbakanlık Hazine MüsteĢarlığı, Kamu Borç Yönetimi Raporu, Kasım 2004.
• T.C. BaĢbakanlık Hazine MüsteĢarlığı (Çevrimiçi) http://www.hazine.gov.tr/stat/yillik- borc.htm.
• T.C. Maliye Bakanlığı, 2004 Yıllık Ekonomik Raporu. 2004-2005 Piyasa Yapıcılığı SözleĢme Taslağı. 25.04.2001 tarihli 4651 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanununda DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Kanun.
• 28.03.2002 tarih ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun.