Diyabetli Çocuğu Olan Annelerin Aile İşlevlerinin ve Durumluk - Sürekli Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2013, Cilt: 33 Sayı: 1, 17 - 39, 27.06.2013

Canset Tütüncüoğlu İdil Kaya Balkan

Öz

Bu araştırmanın amacı, diyabetli çocuğa ve
sağlıklı çocuğa sahip iki anne grubunu aile işlevleri
ve durumluk – sürekli kaygı düzeyleri açısından
karşılaştırmaktır. Araştırmada ayrıca, diyabetli
çocuğu olan annelerin aile işlevleri ve durumluksürekli
kaygı düzeylerinin; annenin yaşına, eğitim
durumuna, annenin gelir düzeyine, çocuğun kaç
yıldır diyabet hastası olduğuna, diyabetli çocuğun
doğum sırasına ve ailedeki çocuk sayısına göre
anlamlı düzeyde fark gösterip göstermediğini ortaya
koymak amaçlanmıştır. Örneklem, 48 diyabetli
çocuk annesi ve 50 sağlıklı çocuk annesinden
oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları
olarak, “Aile Değerlendirme Ölçeği”, “Durumluk-
Sürekli Kaygı Ölçeği” ve “Demografik Bilgi
Formu” kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları,
aile işlevleri ve durumluk-sürekli kaygı düzeyleri
açısından diyabet hastası çocuğu olan anneler ile
sağlıklı çocuğu olan anneler arasında anlamlı düzeyde
farklılık olduğunu ortaya koymuştur. Diyabet
hastası çocuğu olan annelerin aile işlevlerinin;
annenin yaşına, eğitim durumuna, gelir düzeyine,
diyabetli çocuğun doğum sırasına ve ailedeki
çocuk sayısına göre anlamlı düzeyde farklılık
gösterdiği; ayrıca, diyabet hastası çocuğu olan
annelerin durumluk ve sürekli kaygı düzeylerinin
annenin; eğitim düzeyine, gelir düzeyine, diyabetli
çocuğun doğum sırasına ve ailedeki çocuk sayısına
göre değişiklik gösterdiği belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Diyabetli çocuğu olan
anneler, sağlıklı çocuğu olan anneler, Aile işlevleri,
Durumluk-sürekli kaygı

Anahtar Kelimeler

Diyabetli çocuğu olan anneler, sağlıklı çocuğu olan anneler, Aile işlevleri, Durumluk-sürekli kaygı

Family Functions and State - Trait Anxiety Among Mothers Of Diabetic Children

Öz

The aim of the present study was to compare the family functioning and state-trait anxiety of mothers of diabetic children and mothers of healthy children . It was also aimed to examine whether the family functioning and state-trait anxiety the mothers of diabetic children changed as a function of their age, education level, income, birth sequence of the child with diabetes, the number of children in the family and the period of diabetes of the child. The sample consisted of 48 mothers of diabetic children and 50 mothers of healthy children. “Mc Master Family Assesment Device”, “State-Trait Anxiety Inventory” and “Demographic Information Form” were used as data collection instruments in this study. The results indicated that mothers whose children suffer from diabetes significantly differed from mothers of healthy children in terms of family functioning and state-trait anxiety; compared to mothers of healty children, the mothers of the diabetic children were more unhealty in terms of family functioning and more anxious in terms of state-trait anxiety level. Also, the family functioning of mothers with diabetic children differed significantly according to age, education level, income, birth sequence of the child with Diabetes and number of children in the family. Results were discussed in the context of the releated literature.

Anahtar Kelimeler

Mothers of diabetic children, Mothers with healty children, Family functions, State-trait anxiety.

Kaynakça

• Alacahan, O. (2010). Aile birliğini oluşturan faktörler ve işlevleri. Cumhuriyet Üniversitesi
• İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 289-2 Bahar, A., Bahar, G., Savaş, H.A. ve Parlar, S. (2009). Engelli çocukların annelerinin depresyon ve anksiyete düzeyleri ile stresle başa çıkma tarzlarının belirlenmesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 4(11), 97–112.
• Barlow, J.H. ve Ellard, D.R. (2004). Psycho-educational interventions for children with chronic disease, parents and siblings: An overview of the research evidence base. Child: Care, Health & Development, 30(6), 637–645.
• Branstetter, J.E., Domian, E.W., Williams, P.D., Graff, J.C. & Piamjariyakul, U. (2008). Communication themes in families of children with chronic conditions. Issues in Comprehensive Pediatric Nursing, 31, 171–184.
• Bulut, I. (1990). Aile Değerlendirme Ölçeği (ADÖ) El Kitabı. Ankara: Özgüzeliş Matbaası.
• Buzlu, S. (2002). Diyabetin psikososyal yönü. Diyabet Hemşireliği Derneği Kitabı. İstanbul: Diyabet Hemşireliği Derneği. 195–203.
• Canbaz, S., Sünter, T. ve Pekşen, Y. (2005). Samsun Çıraklık Eğitim Merkezi’ne devam eden çırakların sosyodemografik, çalışma yaşamı özelliklerinin ve durumluk-sürekli kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi. Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Temmuz-Ağustos-Eylül 2005, 16-25.
• Charron-Prochownik, D. ve Kovacs, M. (2000). Maternal health-related coping patterns and health and adjustment outcomes in children with type 1 diabetes. Children’s Health Care, 29(1), 37–45. Coşkun, Y. ve Akkaş, G. (2009). Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyleri ile sosyal destek algıları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 213–227.
• Cüceloğlu, D. (2006). İnsan ve davranışı: Psikolojinin temel kavramları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Darendeliler, F. (1999). Çocuk ve adolesan diyabetine psikososyal yaklaşım. A. Ekşi (Ed.) Ben Hasta Değilim: Çocuk Sağlığı ve Hastalıklarının Psikososyal Yönü (413–415). İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Dashiff, C., Vance, D., Abdullatif, H. & Wallanders, J. (2008). Parenting, autonomy and self-care of adolescents with Type1 diabetes. Child: Care, Health and Development, 35(1), 79–88.
• Doğru, S.S.Y. ve Arslan, E. (2006). Engelli çocuğu olan annelerin sürekli kaygı düzeyi ile durumluk kaygı düzeylerinin karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 543–553.
• Er, D. M. (2006). Çocuk, hastalık, annebabalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 49, 155–168.
• Fazlıoğlu, K., Hocaoğlu, Ç. ve Sönmez, F.M. (2010). Çocukluk çağı epilepsisinin aileye etkisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2(2), 190–205.
• Fazlıoğlu, K., Hocaoğlu, Ç., Sönmez, F.M. ve Cansu, A. (2010). Epilepsi tanısı konan çocukların aile işlevleri, anne-babalarındaki kaygı ve başa çıkma tutumları. New Symposium Journal, 48(3), 198–206.
• Frey, M.A., Ellis, D., Templin, T., NaarKing, S. & Gutai, J.P. (2006). Diabetes management and metabolic control in school-age children with type-1 diabetes. Children’s Health Care, 35(4), 349–363.
• Günsel, A.G. (2010). Zihinsel engelli tanısı almış çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İzmir.
• Hollidge, C. (2001). Psychological adjustment of siblings to a child with Diabetes. Health & Social Work, 26(1), 15–
• İçmeli, C., Ataoğlu, A., Canan, F. ve Özçetin, A. (2008). Zihinsel özürlü çocukları olan ebeveynler ile sağlıklı çocuklara sahip ebeveynlerin çocuk yetiştirme tutumlarının karşılaştırılması. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi, 3, 21-28.
• Karakavak, G. ve Çırak, Y. (2006). Kronik hastalıklı çocuğu olan annelerin yaşadığı duygular. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(12), 95-112.
• Karaman, N. (2008). Cerrahi girişim uygulanan adölesanlar ile anne/babalarının anksiyete düzeyleri arasındaki ilişki ve anksiyete nedenlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Keskin, G., Bilge, A., Engin, E. ve Dülgerler, Ş. (2010). Zihinsel engelli çocuğu olan anne-babaların kaygı, anne-baba tutumları ve başa çıkma stratejileri açısından değerlendirilmesi. Anatolian Journal of Psychiatry, 11, 30–37.
• Lewin, A.B., Storch, E.A., Silverstein, J.H., Baumeister, A.L., Strawser, M.S. & Geffken, G.R. (2005). Validation of the pediatric inventory for parents in mothers of children with type 1 diabetes: An examination of parenting stres, anxiety, and child psychopathology. Family, Systems & Health, 23(1), 56–65
• Öner, N. ve Le Compte, A. (1983). Durumluk – sürekli kaygı envanteri el kitabı. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Özşenol, F., Işıkhan, V., Ünay, B., Aydın, H.İ., Akın, R. ve Gökçay, E. (2003). Engelli çocuğa sahip ailelerin aile işlevlerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 45(2), 154-164.
• Sarıhan, C.Ö. (2007). Engelli çocuğa sahip olan ve olmayan annelerin aile işlevlerini algılamaları ile yalnızlık düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Soliday, E. (2004). Parenting and children’s physical health. M. Hoghughi & N. Long (Ed.) Handbook of Parenting Theory and Research for Practice (pp. 161–180). London: Sage Publications.
• Streisand, R. (2004). Parenting chronically ill children – the scope and impact of pediatric parenting stress. M. Hoghughi & N. Long (Ed.) Handbook of Parenting Theory and Research for Practice (pp. 181–197). London: Sage Publications.
• Tosun, H. (1998). 19-25 Yaş grubundaki genç erişkin Diyabetes Mellituslu hastalarda anksiyete düzeylerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Turhan, H. (2007). Tip 2 Diabetes Mellituslu hastalarda tedavi şekline ve hastalık süresine göre depresyon ve anksiyete. Uzmanlık Tezi. Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği. İstanbul.
• Uğuz, Ş., Toros, F., İnanç, B.Y. ve Çolakkadıoğlu, O. (2004). Zihinsel ve/veya bedensel engelli çocukların annelerinin anksiyete, depresyon ve stres düzeylerinin belirlenmesi. Klinik Psikiyatri, 7, 42–
• Us, S. (2007). Tip 2 Diabetes Mellituslu hastalarda anksiyete depresyon oranı, seviyesi, etki eden hastalık özellikleri ve sosyodemografik özelliklere göre farklılıkları. Uzmanlık Tezi. Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Aile Hekimliği. İstanbul.
• Uyaroğlu, A. K. ve Bodur, S. (2009). Zihinsel yetersizliği olan çocukların anne-babalarında kaygı düzeyi ve bilgilendirmenin kaygı düzeyine etkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(5), 405–412.