Esneklik ve Güvencesizliğin Kaygan Zemininde Yeni Orta Sınıfın “Hareketliliği”

Yıl 2016, Sayı: 54, 85 - 114, 20.12.2016

Hasan Kürşat Akcan

Öz

Türkiye’nin iki büyük kenti olan Ankara ve
İstanbul’da yaşayan, özel sektörde profesyonel ve yönetici pozisyonlarda
ücretli olarak çalışan 25 yeni orta sınıf mensubu ile derinlemesine mülakat
tekniği ile gerçekleştirilen alan çalışmasının anlatıldığı bu makalenin
ekseninde “toplumsal değişme” ve “sosyal hareketlilik” tartışmaları yer
almaktadır. Yeni orta sınıf mensuplarınca emek sürecindeki esneklik ve
güvencesizlik ile sosyal hareketlilik ve sınıf pozisyonunun nasıl
algılandıkları ve değerlendirildiklerine odaklanılmıştır. Çalışmada bu odak
noktasından elde edilen bulgular, toplumsal değişme sorunsalı ekseninde
tartışılmıştır. Sonuç olarak yeni emek süreçlerinin esneklik ve güvencesizlik
koşullarında avantaj sahibi olmuş olan emekçi kesimin “mutlu azınlığı” olarak
yeni orta sınıf mensupları, yeni bir sosyal hareketlilik miti üzerinden
sistemin yeniden üretimine farklı ve önemli bir katkıda bulunmaktadır. Bu
nedenle yeni orta sınıfın sosyal hareketliliği toplumsal sistemin yeniden
üretimine katkısı aracılığıyla yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

yeni orta sınıf, sosyal hareketlilik

THE MOBILITY OF THE NEW MIDDLE CLASS ON THE SLIPPERY GROUND OF FLEXIBILITY AND PRECARITY

Öz

This article, tries to discuss “social change” and “social mobility” by focusing on the
private sector workers in professional or executive positions. It is a case study that was
carried out with the technique of in-depth interviews made with 25 members of the new
middle class members living in Ankara and Istanbul, namely, two largest cities of Turkey.
It tries to shed light on how the new middle class members perceive and evaluate flexibility
and precarity, as well as social mobility and the class position in the process of labor. The
findings will be discussed in the axis of social change. Since the new middle class members
make a remarkable contribution to the reproduction of the system through the new myth
of social mobility as “happy minority” of the labor class, which has gained advantages
under the flexible and precarious conditions of new labor processes. As a result, the social
mobility of the new middle class members was interpreted via their contribution to the
reproduction of the social system. 

Anahtar Kelimeler

New Middle Class, Social Mobility, Flexibility, Precarity

Kaynakça

• Ahıska, M. ve Yenal, Z. (2006). Aradığınız kişiye şu an ulaşılamıyor: Türkiye'de hayat tarzı temsilleri, 1980-2005. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi.
• Akcan, H. K. (2013). Yanılsamalı Sınıf Pozisyonu: “Yeni Orta Sınıf Hareketliliği”. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ayata, S. (2005). Yeni Orta Sınıf ve Uydu Kent Yaşamı. D. Kandiyoti ve A. Saktanber (Ed.), Kültür Fragmanları: Türkiye’de Gündelik Hayat içinde (2. Baskı, s. 37-56). İstanbul: Metis.
• Barbrook, (2006). The Class of the New. San Francisco: Mute.
• Blau, P. M. ve Duncan, O. D. (1967). The American Occupational Structure. New York: John Willey & Sons, Inc.
• Bora, T. ve Erdoğan, N. (2011) “Cüppenin, Kılıcın ve Kalemin Mahcup Yoksulları” Yeni Kapitalizm, Yeni İşsizlik ve Beyaz Yakalılar. T. Bora, A. Bora, N. Erdoğan, İ. Üstün (Der.), Boşuna mı Okuduk? Türkiye’de Beyaz Yakalı İşsizliği içinde (s. 13-43). İstanbul: İletişim.
• Bora, T., Bora, A., Erdoğan, N. ve Üstün, İ. (2011). Boşuna mı Okuduk? Türkiye’de Beyaz Yakalı İşsizliği. İstanbul: İletişim.
• Bourdieu P. (2006). Pratik Nedenler (2. Baskı) (H. U. Tanrıöver, Çev.). İstanbul: Hil.
• Doğuç, S. (2005). Yeni Orta Sınıfların Gözünden Zenginlik ve Yoksulluk. Toplum ve Bilim, (104), 73-91.
• Dölek, E. D. (2009). Yeni Orta Sınıfın Geçirdiği Değişimler Paralelinde Haftalık Türk Mizah Dergileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.