Sosyoloji of Alternative Modernitıes and Türkiye

Yıl 2017, Sayı: 55, 315 - 331, 27.07.2017

Mahmut Tezcan

Öz

The concept of “alternative modernity” is one of the most popular topics in modern

Sociology. The concept of modernism first emerged in the 1770, a time when historicism

occurred in the West for the first time. Having acquired its essence and significance in

Western history, “modernity” has been defined in relation to the industrial and capitalist

world economy. Nowadays, the concept of “modernism” and its applications are under

scrutiny. At present, modernity has been pluralized, with each component having its own

set of problems. The concept has been expanded in different ways outside the West and

is now called non-Western modernity. In this new concept, Islam is used both as a core

idea and field of application. This is a concept that emerged in the Western society as a

result of radical political, social, economic, and ethical values and is now expanded into

Chinese, Islamic, African, and Turkish “modernities.” Meanwhile, the American notion of

modernity was adapted from Europe. The risk theory proposed by the German sociologist

Ulrich Beck is another example of alternative modernity. Some well-known examples

include the modernizations of Eastern Asia (known as the “late modernities”) and Soviet

socialism. These are not colonized examples but are also called “multiple modernities.”

As for Turkey, which has often been considered as a bridge between the East and the

West, particularly between the Islamic East and Christian West, its notion of multiple

modernities has also been undoubtedly adopted from the West. Indeed, modern day Turkey

is a country not of democracy, but of capitalism. Hence, it is about to lose its experience

of modernism. According to Beck, basic transformation that affirms new modernity is

passing from industrial into a “risk society.” Ultimately, modernity is being criticized, but

it is still influential within academic circles.

Anahtar Kelimeler

Alternative modernities, multiple modernities, plüralist modernities, risk society, late modernities, non-Western modernities

Çoklu Modernlikler Sosyolojisi ve Türkiye

Öz

“Alternatif modernleşme” kavramı, modern sosyolojide en popüler konulardan birisi olmuştur. Modernizm kavramı 1770 yılında ilk kez kullanıldı. Tarihselcilik, Batı dünyasında ilk kez gerçekleşti. Modernlik, Batı tarihsel bağlamında oluşarak anlam kazanan bir kavramdır. Endüstriyel ve kapitalist Dünya ekonomisinin gelişmesi ile tanımlanır.
Son zamanlarda Modernizm kavramı ve onun uygulamaları eleştirilmektedir. Ayrıca, yine günümüzde Modernlikler çoğullaşmıştır. Hepsinin ayrı ayrı sorunları vardır. Bugün, Modernleşme Batı dışında farklı anlamda kullanılır. Aynı zamanda Batı – Dışı Modernlikler olarak da kullanılır. Bu kavramın içinde İslamiyet önemli bir kavram ve uygulama olarak belirmektedir. Batı toplumlarında Sanayi Devrimi ile birlikte yaşanan köklü politik toplumsal, ekonomik ve moral değerler dünyasının değişmesi sonucu ortaya çıkan bir kavramdır. Ayrı zamanda Japonya, Sovyet ve Amerikan Modernleşmesi. Amerika’da modernliğin Avrupa’dan ithal edildiği bir gerçekliktir.
Alman sosyolog Ulrich Beck’in ileri sürdüğü “Risk Toplumu” kuramı da kendisinin belirttiği bir başka alternatif modernlik örneğidir. Doğu Asya ülkelerindekilere “Geç Modernlikler” denilmektedir. Rus Modernliği de buna dahildir. Bunlar sömürgeleşmemiş deneyimlerdir. Çoklu Modernlikler de denir.
Türkiye, sıklıkla Doğu ile Batı arasında ve özellikle de İslami Doğu ile Hıristiyan Batı arasında bir köprü olarak anlaşılmaktadır. Türkiye, bir taraftan Avrupalı İslamdır ve diğer taraftan da Orta Doğu’daki Modernleştirici bağlamdır. Doğu topraklarında Modernlik fikrinin Batı’dan ithal edildiği kuşku götürmez.
Günümüz Türkiye’si demokrasinin değil ama kapitalizmin Türkiyesi’dir ve bu nedenle, Modernlik deneyimini kaybetmek üzeredir. Beck’e göre, yeni Modernliği belirleyen temel dönüşüm, endüstriyel toplumdan risk toplumuna geçiştir. Modernleşme, aslında eleştirilmekte fakat yine de akademik çevrelerde etkili olmaya devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Alternatif modernlikler, çoklu modernlikler, çoğulcu modernlikler, risk toplumu(ikinci modernlik), geç modernlikler, batı-dışı modernlikler

Kaynakça

• Armağan, Mustafa (1999), “Alternatif Modernliğe ve Modernliğimize Dair”, Doğu-Batı Dergisi, Yıl 2, Sayı. 8.
• Bayhan, Vehbi (2002), “Risk Toplumu”, Doğu-Batı Dergisi, Ankara, Sayı. 19.
• Beck, Ulrich (1999), Siyasallığın İcadı, Çev. Nihais Ülner, İstanbul, İletişim Yayınları.
• Beck, Ulrich (2011), Risk Toplumu, Başka Bir Modernliğe Doğru, Çev. K. Özdoğan ve B. Doğan, İstanbul, İthaki Yayınları.
• Esgin, Ali (2008), Anthony Giddens Sosyolojisi, 2.Baskı, Ankara, Anı Yayınları.
• Esgin, Ali (2014), Sosyolojik Soruşturmalar, Ankara, Siyasal Kitabevi Yayınları.
• Giddens, Anthony (1994), Modernliğin Sonuçları, İstanbul, Ayrıntı Yayınları.
• Göle, Nilüfer (1998), “Batı Dışı Modernlik Üzerine Bir İlk Desen”, Doğu Batı Dergisi, Ankara, Yıl. 1, Sayı. 2.
• Göle, Nilüfer (2000), “Snaphots of Islamic Modernities”, Daedalus, Vol.129, No.1, s.91-117.
• Kaya, İbrahim (2006), Sosyal Teori ve Geç Modernlikler-Türk Deneyimi, Ankara, İmge Kitabevi Yayınları.
• Kaya, İbrahim (2014), Yeni Türkiye – Modernliği Olmayan Kapitalizm, Ankara, İmge Yayınları.
• Kızılçelik, Sezgin (2013), Burjuva Sosyolojisi, 2. Baskı, Ankara, Anı Yayınları.
• Slattery, Martin (2007), “Sosyolojide Temel Fikirler”, İçinde: Risk Toplumu, Ulrich Beck, İstanbul, Sentez Yayınları.
• Yıldırım, Ergün (2012), Hayali Modernlik- Türk Modernliğinin İcadı, İstanbul, Doğu Kitabevi Yayınları.