TOPLUMSAL CİNSİYET VE CİNSİYET ROLLERİNİN ALGILANIŞI

Yıl 2007, Sayı: 35, 29 - 56, 13.09.2011

Doç. Dr. Celalettin Vatandaş

Öz

Bireyler arasındaki hiç bir ayrım veya fark, bireylerin biyolojik anlamda er veya dişi oluşları kadar belirgin ve yaygın değildir. Fakat cinsiyet sadece biyolojik özellikleri ifade etmez. Cinsiyet, birey açısından, yaşamın daha ilk yıllarından itibaren toplumsal bir kategori olarak da anlam kazanmaya başlar. Takip eden yıllarda bireyin biyolojik cinsiyetini (sex) merkeze alan bir anlayış-düşünüş-yaşama dünyası inşa olunur. Oluşan bu dünyanın ismi toplumsal cinsiyettir (gender). Toplumsal cinsiyet, bireyin belli bir cinsten olduğuna ilişkin bilgiye, bu bilgi dâhilinde olmak üzere toplumsal düzlemde bireyden beklenenlere ve toplumda bireye biçilen konuma işaret eder. Bu araştırma, Türkiye insanının toplumsal cinsiyet bağlamında sahip olduğu düşünce ve tutumların neler olduğunu, bu düşünce ve tutumların cinsiyet rollerinin şekillenmesine ve bireylerin cinsiyet temelinde ayrışmasına nasıl yansıdığını tespit etme amacındadır.

Anahtar Kelimeler

Cinsiyet rolleri, Toplumsal cinsiyet

Kaynakça

• Yılda Kadınlar ve Erkekler, (1988), Ankara: Türkiye İş Bankası.
• Acar, Feride - A. Güneş Ay ata, Demet Varoğlu, (1999), Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık: Türkiye'de Eğitim Sektörü Örneği, Ankara: T . C . Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü.
• Agacinski, Sylviane, (1998), Cinsiyetler Siyaseti, Ankara: Dost.
• Akal, Cemal Bali, (1994), Siyasi İktidarın Cinsiyeti, Ankara: İmge.
• Altınay, Ayşe, (2000), Vatan Millet Kadınlar, İstanbul: İletişim.
• Atabek, Erdal, (1998), Kışkırtılmış Erkeklik-Bastırılmış Kadınlık, İstanbul: Altın.
• Balkır, Canan, (1996), Türkiye'de Çalışma Hayatında Kadınlara Yönelik Ayrımcılık, Ankara: Friedrich-Naumann Vakfı.
• Başaran, F . , (1984), Ailede Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutum Değişmeleri, (içinde) N. Erder ve diğerleri, Türkiye'de Ailenin Değişimi, Toplumbilimsel İncelemeler, Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği.
• Beauvoir, Simone de, (1988), Genç Kızlık Çağı; (1986), Bağımsızlığa Doğru; (1986), Evlilik Çağı, İstanbul: Payel.
• Canetti, Elias, (1998), Kitle ve iktidar, İstanbul: Ayrıntı.
• Connel, R.W., (1998), Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, İstanbul: Ayrıntı.
• Çaha, Ömer, (1996), Sivil Kadın, Ankara: Vadi.
• Çelebi, Nilgün, (İ990), Kadınlarımızın Cinsiyet Rolü Tutumları, Konya: Sebat Ofset.
• Davis, Fred, (1997), Moda, Kültür ve Kimlik, İstanbul: İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Edgell, Stepnen, (1998), Sınıf, Ankara: Dost.
• Erkal, Mustafa E., (2004), Sosyoloji, İstanbul: Der.
• Esin, Pars, (1982), İş Bölümü, Yabancılaşma ve Sosyal Politika, Ankara: Ankara Üniv. Siyasal bilgiler Fakültesi.
• Evrim, Sevim, (1972), Şahsiyet Alanında Psikososyolojik Bir Kavram Olarak Rol Sorununa Giriş, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Foucault, Michel, (1993), Cinselliğin Tarihi, İstanbul: Afa.
• Freedman, Jonathan J., (1989), "Cinsiyet Rolleri", Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, S. 22/2, Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Fromm, Erich, (1982), Kendini Savunan İnsan, İstanbul: Say.
• Giddens, Anthony, (2000), Sosyoloji, Ankara: Ayraç.
• Greer, Germaine, (1997), Cinselliği Biten Kadın, Ankara: Doruk.
• Harlak, Hacer, (2000), Önyargılar, Psikososyal Bir İnceleme, İstanbul: Sistem.
• Helvacıoğlu, Firdevs, (1996), Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik 1928-1995, İstanbul: Kaynak.
• Hogg, Michael, (1997), Grupta Bütünleşme, İstanbul: Sistem.
• lllich, Ivan, (1996), Gender, Ankara: Ayraç.
• İmamoğlu, E . Olcay, (1991), "Aile İçinde Kadın-Erkek Rolleri", Aile Ansiklopedisi, Ankara: T . C . Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu
• T O P L U M S A L CİNSİYET V E CİNSİYET-ROLLERİNİN ALGILANIŞI
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem - A. Kansu, (1976-77), Cinsiyet Rollerinin Sosyalleşmesi ve Aile Dinamiği, Kuşaklararası Bir Karşılaştırma, Boğaziçi Üniversitesi Dergisi, S.4-5.
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem (trs), Yeni İnsan ve İnsanlar, İstanbul: Evrim
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem, (1975), Modernity and the Role of Women in Turkey, Boğaziçi Üniversitesi Dergisi, S.3.
• Kalaycıoğlu, Sibel - Helga Rittersberger Tılıç, (2001), Evimizdeki Gündelikçi Kadınlar, Ankara/İstanbul: Su.
• Kıray, Mübeccel, (1981), "The New Roles of Mothers: Changing Intra Familial Relationship in a Small Tows in Turkey", Toplumbilim Yazıları, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Kornblum, William - Joseph Julian, (1992), Social Problems, New Jersey.
• Marcuse, Herbert, (1968), Ay£ ve Uygarlık, İstanbul: May.
• Marshall, Gordon, (1999), Sosyoloji Sözlüğü, İstanbul: Bilim ve Sanat
• Mitchell, J. - A. Oakley, (1992), Kadın ve Eşitlik, İstanbul: Pencere.
• Onay, Perihan, (1979) Türkiye'nin Sosyal Kalkınmasında Kadının Rolü, Ankara: Türkiye İş Bankası.
• Phillips, Anne, (1995), Demokrasinin Cinsiyeti, İstanbul: Metis.
• Sanbay, Ali Yaşar, (1998), Siyaset Demokrasi ve Kimlik, Bursa: Asa.
• SayrGürgünr(:l-99fyrSiyasal-Değişimde-Kadı>uBoyutu,^
• Siyasette Kadınlar ve Gençler, (1999), İzmir: İzmir Yerel Gündem 21 Yürütme Kurulu
• Sombart, Werner, (1998), Âşk-Lfîfcs ve Kapitalizm: Modern Dünyanın Savurganlığın Ruhundan Doğması Üzerine, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınlan.
• Tan, Mine, (1979), Kadın: Ekonomik Yaşamı ve Eğitimi, Ankara: Türkiye İş Bankası.
• Tekışık, H. Hüsnü, (2000), Hayat Bilgisi 1, Ankara: Tekışık.
• Tolan, Barlas, (1991),. "Aile, Cinsiyet ve Cinsel Roller", Aile Ansiklopedisi, Ankara: T . C . Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu
• Tortop, Ramazan- Muhterem Tortop, (2000), İlköğretim Matematik 1, İzmir: Top.
• Türkiye'de Kadın 2001, (2001), Ankara: T . C . Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü.
• Vatandaş, Celalettin, (2003), Aile ve Şiddet, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Wèdel, Haidi, (2001), Siyaset ve Cinsiyet, İstanbul: Metis. .__ —— —