Sosyal Dışlanma: Küreselleşme Perspektifinden Bir Kavramsallaştırma Çabası

Yıl 2010, Sayı: 42, 1 - 13, 18.09.2011

Arş. Gör. Şafak Tartanoğlu

Öz

Sosyal dışlanmayı kavram olarak anlamaya çalışmak son derece karmaşık bir süreci beraberinde getirmektedir. İlgili literatürden de anlaşılacağı üzere, kavram pek çok kuramcı tarafından farklı şekillerde ele alınmıştır. Konuyu kültürel bir süreç olarak değerlendirenler olduğu gibi, ekonomik süreçlerle ilgili bir olgu olarak görenler de vardır. Bu çalışmada da sosyal dışlanmanın tarihsel süreçte yoksulluk tartışmalarının neresinde durduğu, küresel kapitalizmin hız kazanmasıyla birlikte kavramın ne ölçüde görünür hale geldiği tartışılmaktadır. Sosyal dışlanmanın farklı bakış açılarından nasıl değerlendirildiği açıklandıktan sonra, olgunun neoliberal politikaların hız kazandığı bir dönemde tartışılmasının nedensel boyutları üzerinde durulmuştur. Sonuçta sosyal dışlanma, belirtildiği gibi, küresel kapitalizm dönemine özgü bir kavramdır. Eşitsizliği ortaya çıkaran altyapısal nedenler değişmemiştir. Sadece, sistemin ortaya çıkardığı yoksunluklar daha geniş kesimleri, çok boyutlu olarak etkilemektedir.

 

Anahtar Kelimeler: Sosyal Dışlanma, Küresel Kapitalizm, Yoksulluk, Yoksunluk, Neoliberalizm

ABSTRACT

 

Understanding the concept of social exclusion is a complicated process. The concept is discussed in different ways by many theorists. Some of them evaluate the subject as a cultural process, and the others as a economic process. In this study social exclusion discussed with poverty and global capitalism. It is explained that how social exclusion was evaluated by different point of views and causal dimensions of the fact was discussed in the era which neoliberal politics were so active. Social exclusion is a concept which is nearly related with global capitalism. Infrastructural reasons which appeared inequalities are not changed. Exclusively, the deprivation process has been multilevel affected by wider sections.

Keywords: Social Exclusion, Global Capitalism, Poverty, Deprivation, Neoliberalism

Anahtar Kelimeler

Sosyal Dışlanma, Küresel Kapitalizm, Yoksulluk, Yoksunluk, Neoliberalizm

Kaynakça

• ADAMAN, Fikret, KEYDER, Çağlar, (2006), Türkiye'de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşanan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma (Avrupa Komisyonu, Sosyal Dışlanma ile Mücadelede Mahalli Topluluk Eylem Programı 2002-2006).
• BAUMAN, Zygmunt, (1999), Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, İstanbul: Sarmal.
• BYRNE, David, (1999), Social Exclusion, Buckingham: Open University Press.
• BUĞRA, Ayşe, (2005), "Yoksulluk ve Sosyal Haklar", Sivil Toplum Geliştirme Merkezi Derneği için Hazırlanan Danışman Raporu, www.spf.boun.edu.tr, Erişim Tarihi: 02.09.2010.
• ESPING-ANDERSEN, Gosta (1990), The Three Worlds of Welfare Capitalism, Cambridge: Polity Pres.
• GEORGE, Susan, (1997), "Winning the War of Ideas", Dissent, July.
• LABONTE, Ronald, (2004), "Social Inclusion/exclusion: Dancing The Dialectic", Health Promotion International, Vol.19, No.1, Oxford University s. 115-121.
• LEVİTAS, Ruth, (1996), "The Concept of Social Exclusion and the New Durkheimian Hegemony", Critical Social Policy, 46. Vol.16 s. 5-20.
• LEVİTAS, Ruth, (2005), The Inclusive Society-Social Exclusion and New Labour, New York: Palgrave MacMillan.
• MUNCK, Ronaldo, (2005), Globalization and Social Exclusion-The Transformationalist Perspective, Bloomfield: Kumarian Press.
• POLANYI, Karl, (2002), Büyük Dönüşüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri, Çev: Ayşe Buğra, İstanbul: İletişim.
• ROOM, Graham, (1999), "Social Exclusion, Solidarity and The Challenge of Globalization", International Journal of Social Welfare, No: 8, s. 166-174.
• SAITH, Ruhi, (2001), "Social Exclusion: the Concept and Application to Developing Countries", Queen Elisabeth House Working Paper Number 72, University of Oxford.
• SAPANCALI, Faruk, (2003), Sosyal Dışlanma, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi.
• SAVAŞKAN, Osman, (2009), "Neoliberalizm ve Yeni Sosyal Politika Ortamı: Türkiye'de Çalıştırma (Workfare) Programları ve Emek Piyasaları", Türkiye'de Neoliberalizm-Demokrasi ve Ulus-Devlet, 10. Ulusal Sosyal Bilimler Kongresi Metinleri, İstanbul: Yordam.
• SEN, Amartya, (2000), "Social Exclusion: Concept, Application and Scrutiny", Asian Development Bank, Social Development Papers No:1.
• SILVER, Hilary, (1995), "Reconceptualizing social disadvantage: Three paradigms of Social Exclusion", Social Exclusion: Rhetoric, Reality, Responses, Ed: Gerry Rodgers vd, International Institute for Labour Studies, Geneva, s. 57-80.
• ŞENSES, Fikret, (2009), "Neoliberal Küreselleşme Çağında Yoksulluk Araştırmalarındaki Kayıp Bağlantılar: Türkiye Deneyiminden Çıkarılacak Dersler", Neoliberal Küreselleşme ve Kalkınma, der: Fikret Şenses, İstanbul: