Eğitim Sosyolojisinin Uygulama Alanında Yeni Bir Model: Okul Sosyoloğu ve Görevleri

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 30, 255 - 274, 03.12.2015

Vehbi Bayhan

Öz

Eğitim sosyolojisi, sosyal bir kurum olarak eğitimin bütün bileşenlerini sosyolojik bağ-
lamda analiz eder. Sosyalleşmenin temel kurumu olan okulun sosyolojik yapısını, yeni bir model
olan okul sosyoloğu analiz etmelidir. Okul sosyoloğu, bireyi (öğrenciyi) bütün sosyal çevresiyle
inceleyerek anlamaya çalışır. Bu inceleme, sadece problemli öğrencileri değil, diğer öğrencileri de
kapsar. Okuldaki tüm öğrenciler taranarak riskli veya dezavantajlı öğrenciler belirlenerek, onlara
verilecek danışmanlık hizmeti ile önleyici bir rehberlik hizmeti de sağlanmış olacaktır. Okul
sosyoloğunun görev ve sorumlulukları şu başlıklar bağlamında tanımlanmalıdır. (1) Öğrencilerin
aile ve toplum yaşamını araştırmak. (2) Çocukluk ve gençlik sosyolojisi araştırmaları yapmak.
(3) Serbest zaman etkinlikleri ile sosyal ve kültürel faaliyetlerin eşgüdümü. (4) Sosyometri ve
sosyodrama uygulamaları. (5) Okul sistemini araştırmak ve halkla ilişkiler sürecini yönetmek.
(6) Sosyal hizmet ve yardım sürecini yönetmek. (7) Meslek rehberliği. (8) Okula devam etme ve
okullaşma oranının artırılması. (9) Okuldaki şiddet eylemlerini ve çete örüntüsünü araştırma,
çatışma çözme ve arabuluculuk. (10) Bağımlı öğrencilerin tespiti ve tedavisi. (11) Disiplin sorunlarını
araştırmak.

Anahtar Kelimeler

Eğitim sosyolojisi, okul sosyoloğu, okul sosyal hizmet birimi, çocuk, genç ve aile

Kaynakça

• ASPB (2013). Ulusal Çocuk Hakları Stratejisi ve Eylem Planı 2013-2017, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Ankara.
• Bayhan, V. (2014). “ The role and function of school sociologist in guidance system”, European Journal of Research on Education, EJRE, Volume 2, Issue 2, June 2014, pp. 271-275.
• Bayhan, V. (2013). Okul sosyoloğu projesi eylem planı. YESO-DER (Yeniden Sosyoloji Derneği), 14.09.2013,http://yesoder.org/User_Files/editor/file/OKULSOSYOLO%C4%9EU-PROJES%C4%B0.pdf?
• Bayhan, V. (2010). “Türkiye’de Sosyologların Kimliği ve Tanımlanma Sorunsalı”, Türk Sosyologları ve Eserleri-I, Temel Tartışmalar, Sosyoloji Yıllığı 20, Editörler: Ertan Eğribel-Ufuk Özcan, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• Çakar, D. (2014). “Okullara ABD Modeli Sosyal Hizmet Sistemi”, Akşam Gazetesi, 24 Şubat 2014, http://www.aksam.com.tr/guncel/okullara-abd-modelisosyal-hizmet-sistemi/haber-287196.
• Doğan, İ. (2011). Eğitim Sosyolojisi, Nobel Yayınları, Ankara.
• Dökmen, Ü. (1995). Sosyometri ve Psikodrama, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
• Ergün, M. (1987). Eğitim ve Toplum, Eğitim Sosyolojisine Giriş, İnönü Üniversitesi yayınları, Malatya.
• Esgin, A. (2013). “The Crisis of the Sociology of Education and Its Reflections in Turkey: On the Critique of Functionalist and Eclecticist Pragmatic Tradition”, Eurasian Journal of Educational Research, Issue 50, pp.143-162.
• İnal, K.& M. Kaymak (2014). “Toplum ve Eğitim İlişkisinin Bilimi: Eğitim Sosyolojisi”, Öztürk, M., Ç. (Editör) Eğitim Sosyolojisi, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• Moreno, J.L., (1961). “Sosyometrinin Temelleri”, (Çeviren: Nurettin Şazi Kösemihal), Sosyoloji Dergisi, Sayı: 16, 1960-1961, İstanbul.
• Öztürk, M., Ç. (Editör) (2014). Eğitim Sosyolojisi, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• Shain, F. ve Ozga, J. (2001). “Identity Crisis? Problems and Issues in the Sociology of Education”, British Journal of Sociology of Education, Vol. 21, No: 1, pp. 109-120.
• Sklar, Bernard (1972). “The School Sociologist: A New Role for The Public School”, İnterchange, A QuarterlyRewiew of Education, Vol 3, No 4, pp.79-86.
• SOSYODER (t.y.). Okul sosyoloğu eylem planı. SOSYODER (Sosyologlar Derneği),http://www.sosyoder.org/index.php/sosyoloji-duenyas-2/72-okulsosyologu-eylem-plan?
• Tezcan, M. (1988). Eğitim Sosyolojisi, (5.Baskı), Bilim Yayınları, Ankara.