Emeklilik Sistemlerinin Reformu ve Geleceği: Güney Avrupa ve Türkiye

Yıl 2016, Sayı: 71, 65 - 98, 28.12.2017

Nurgün Kul Parlak

Öz

21.yüzyıl sanayi toplumlarının ekonomik, politik, sosyal ve kurumsal yapılarını altüst eden yeni bir değişim ve dönüşüm dalgası yaşanmaktadır. Bu dönüşümlere eşlik eden demografik değişimler, sosyal güvenlik sitemlerinde yeniden yapılanmayı zorunlu kılmaktadır. Yaşlılıkta asgari bir gelir güvencesi sağlayan ve kurumsal çözümler sunan sosyal güvenlik sistemleri, bu süreçte finansman ve hizmetlerin sürdürebilirliği açısından tartışmalara konu olmakta, sosyal politikanın gündemden düşmeyen bir meselesi haline gelmektedir. Tüm dünyada olduğu gibi, Güney Avrupa refah rejimi ülkeleri (İtalya, İspanya, Yunanistan ve Türkiye) çeşitli politikalar ve farklı deneyimlerle, sosyal güvenlik sistemlerini sosyo-ekonomik gerçeklere uyumlu hale getirmek için köklü reformlar yapmaktadır.  Bu çalışmada, benzer özellikler gösteren Güney Avrupa ülkelerinde uygulanan reformlarla, emeklilik sistemlerinin finansal açıdan sürdürülebilirliği sağlansa da, emekli aylığının düşürülmesiyle gelecekte yaşlı yoksulların ortaya çıkacağı iddia edilmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Güney Avrupa, Refah Rejimi, Sosyal Güvenlik Reformu, Emeklilik Sistemi ve Yaşlı Yoksul

Kaynakça

• Alper Yusuf (2011), “Sosyal Güvenlik Reformu ve Finansmanla İlgili Beklentiler”, Sosyal Güvenlik Dergisi, Cilt.1, Sayı.1, sa.7-47. Alper Yusuf (1997), “Sosyal Güvenlik ve Emeklilik Yaşının Tespiti”, Çimento-İşveren, Cilt.11, Sayı.1, sa.1-14. Alper Yusuf, Çağaçan Değer, Serdar Sayan (2012), 2050’ye Doğru Nüfus bilim ve Yönetim: Sosyal Güvenlik (Emeklilik) Sistemine Bakış, TÜSİAD, Yayın No:TÜSİAD-T/2012-11/535, İstanbul. Alper Yusuf (1997), Sosyal Sigortalar Hukuku Türk Sosyal Güvenlik Sistemi, Dora Yayıncılık, Bursa. Alper Yusuf (2009), Sosyal Güvenlik Teorisi Ders Notları, Uludağ Üniversitesi, Bursa. Arabacı R.Y. ve Yusuf Alper (2010), “Sosyal Güvenlik Reformunun Yaşlılık Aylıklarına Etkisi: Yoksulluk Yaratan Bir Sosyal Güvenlik Sistemi”, TODAİE Amme İdaresi Dergisi, Cilt. 43, Sayı. 2, sa.101-117. Başbakanlık, (2005). Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma:9, Sosyal Güvenlik Reformu: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, Ankara. Börsch-Supan Axel H. (2006), “What Are NDC Systems? What Do They Bring to Reform Strategies?”, içinde Ed. Robert Holzmann ve Edward Palmer, Issues and Prospects for Non-Financial Defined Contribution (NDC) Schemes, The World Bank, Washington, sa.35-56. Buğra A. ve Keyder Ç. (2006). Poverty and Social Policy in Contemporary Turkey, Journal of European Social Policy, 16 (39), 211-228. Carrera L.N., Angelaki M. ve Carolo D. (2011). “South-European Pension Systems:Challenges and Reform Prospect”, Sociologia On Line, 488-516. CEC, 2015 http://ec.europa.eu/europe2020/pdf/themes/2015/pensions.pdf D´iaz-Gim´enez J..ve D´iaz-Saavedra J.(2016). The Future of Spanish Pensions. http://www.ugr.es/~julianalbertodiaz/research/PEN33-F12.pdf . (Erişim 15.12.2017) Dilik Sait (1991), Sosyal Güvenlik, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara. EC, (2013). Employment, Social Affairs & Inclusion Your Social Security Rights in Spain, European Commission, European Union. Emin Alper (2004), Emeklilik Reformları: Dünya Bankası, Avrupa Birliği Ve Türkiye, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Formu, Araştırma Raporu.. Eurostat, (2016). Adequacy and Sustainability of Pensions. Genç T. (2009). İkinci Sütun Emeklilik Sistemleri ve Türkiye Uygulaması, Yayınlanmamış Sosyal Güvenlik Uzmanlık Tezi, T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Ankara. George Vic (1996), “The Future of the Welfare State”, içinde Ed.Vic George ve Peter Taylor-Gooby, European Welfare Policy Squaring the Welfare Circle, Macmillan Education, New York. Gough I. (1996). “Social Assistance in Southern Europe,” Southern European Society & Politics, Cilt.1, Sayı. 1, sa.1-23. Gökbayrak Ş. (2010), Refah Devletinin Dönüşümü ve Özel Emeklilik Programları, Siyasal Kitabevi. Ankara. Gümüş Erdal (2010), Türkiye’de Sosyal Güvenlik Sistemi: Mevcut Durum, Sorunlar ve Öneriler, Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, Sayı:24. Gümüş İ. ve Tatlıyer M. (2013), Güney Avrupa Refah Rejiminin Borç Krizi, İş Ahlakı Dergisi, Cilt.6, Sayı. 1, sa.1-37. Gümüş İ. (2012), Devlet Müdahalesi ve Piyasalaşma Kıskacında Refah Devleti: Türkiye’de Sosyal Güvenlik Reformu, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Güzel Ali (2009), Sosyal Sigortalar Açısından 2008 Kararlarının Değerlendirilmesi, Yargıtay'ın İş Hukukuna ilişkin Kararlarının Değerlendirilmesi Semineri 2009, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi. ILO, (2014). World Social Protection Report 2014/15, Building Economic Recovery, Inclusive Development and Social Justice, International Labour Office, Geneva. Jgerenaia E., Mourao P. Ve Verulava T. (2014), “Pension System in Southern European Countries – Challenges and Opportunities”, International Affairs and Global Strategy, Sayı.25, sa.1-18. Karamessini M. (2007). The Southern European Social Model: Changes and Continuities in Recent Decades, ILO, Geneva. Katrougalo George (2008), “Τhe South European Welfare States at The Dawn of The New Millennium: Ιdentity and Problems”, Social Cohesion and Development, Vo.3, No 1, sa. 5-25. Katrougalos George-Lazaridis G. (2003), Southern European Welfare States Problems, Challenges and Prospects, Palgrave Macmillan, New York. Moreno Luis (2006), The Model of Social Protection in Southern Europe: Enduring Characteristics?, Unidad de Politicas Comparadas, Working Paper 06-07, Madrid. http://www.iesam.csic.es/doctrab2/dt-0607(En).pdf Myles, J. Ve P. Pierson (2001), “The Comparative Political Economy of Pension Reform”, içinde Ed. P. Pierson, The New Politics of the Welfare State, Oxford University Press, Oxford, sa.305-333. OECD (2016g). Fertility Rate, https://data.oecd.org/pop/fertility-rates.htm (Erişim 05.06.2016) OECD, (2015). Pensions at A Glance 2015: OECD and G20 Indicators, OECD Paris. OECD, (2016a). Employment rate, https://data.oecd.org/emp/employment-rate.htm (Erişim 05.06.2017) OECD, (2016b). Unemployment rate, https://data.oecd.org/unemp/unemployment-rate.htm (Erişim 05.06.2017) OECD, (2016c). Pension spending, https://data.oecd.org/socialexp/pension-spending.htm (Erişim 05.06.2017) OECD, (2016d). Employment rate by age group, https://data.oecd.org/emp/employment-rate-by-age-group.htm (Erişim 05.05. 2016) OECD, (2016e), Employment Rate, https://data.oecd.org/emp/employment-rate.htm (Erişim 05.05.2016). OECD, (2016f). Real GDP forecast, https://data.oecd.org/gdp/real-gdp-forecast.htm (Erişim 10.09.2017) OECD, (2016h). Social Spending https://data.oecd.org/socialexp/social-spending.htm (Erişim 10.11.2017) OECD (2016ı), Pension Markets in Focus, OECD. OECD ( 2016), “Promoting Productivity and Equality: A Twin Challenge”, OECD Economic Outlook, Volume 2016, Issue 1, OECD. Palmer Edward (2006), “What Is NDC?”, içinde Ed. Robert Holzmann ve Edward Palmer, Issues and Prospects for Non-Financial Defined Contribution (NDC) Schemes, The World Bank, Washington, sa.17-34. Parlak Zeki (2003), Avrupa Birliği’nde Sosyal Diyalog, içinde Ed. Mustafa Aykaç ve Zeki Parlak, Tüm Yönleriyle AB-Türkiye İlişkileri, Elif Kitapevi, İstanbul. Parlak Zeki (2011), Emek Piyasalarında Esneklik, International University of Sarajevo, Sarajevo. Pensionfundsonline (2016), http://www.pensionfundsonline.co.uk/content/country-profiles/spain/108 (erişim 10.12.2016). Rhodes Martin ve David Natali (2003), Welfare Regımes And Pensıon Reform Agendas, Contribution to the Conference on ‘Pension Reform in Europe: Shared Problems, Sharing Solutions', London School of Economics and Political Science. TÜİK (2014). İstatistiklerle Yaşlılar 2014, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara. UN (2007). Major Developments And Trends in Population Ageing, Briefing Paper, United Nations, New York. United Nations (2017), World Population Ageing 2017 – Highlights, Department of Economic and Social Affairs, Population Division, http://www.un.org/en/development/desa/ population/publications/pdf/ageing/WPA2017_Highlights.pdf, (Erişim 15.12.2017). World Bank (1994), Averting the Old Age Crisis Policies to Protect the Old and Promote Growth, Oxford University Pres, New York. Worldbak (2016). Old Age Dependency. http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.DPND?end=2015&start=2015&view=bar. (Erişim 14.12.2016) Yılmaz B.E., (2007). Türk Sosyal Güvenlik Sistemi: Krizler ve Arayışlar, (Ed: Esfender Korkmaz.), Sosyal Güvenlikte Yeni Yaklaşım: Bireysel Emeklilik, İstanbul Ticaret Odası Yayın No: 2006-21, İTO, İstanbul.