TÜRKİYE'DE ve DÜNYADA YENİ SENDİKAL PERSPEKTİFLER

Yıl 2007, Sayı: 53, 477 - 514, 27.01.2011

Mustafa Öztürk

Öz

Küreselleşme ve dünya çapında artan rekabet, sendikaları hem kendi durumlarını gözden geçirmeye, hem de gelecek için stratejiler belirlemeye itmektedir. Klasik ücret sendikacılığına dayalı sendikacılık anlayışı, yerini sosyal taleplerin yoğun olduğu "hizmet sendikacılığı"na bırakmaktadır. Bunu gerçekleştirebilmek için güçlü bir sendikaya ihtiyaç bulunmaktadır. Aynı zamanda bu durum gerçekleşirken, işçi ve işveren sendikaları arasında sosyal diyaloğun sağlanması gereklidir. Demokratik toplumlar için çalışma yaşamının temel aktörlerinden birini oluşturan sendikaların, gerek siyasi hayatta ve gerekse de sosyo-ekonomik alanda oldukça önemli işlevleri bulunmaktadır. Bu makalede Türkiye'de ve dünyada sendikaların mevcut durumları, gelişmelere uyum sağlamaları için alınması gerekli tedbirler ve gelecekte gerçekleşmesi muhtemel durumlar incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sendika, Çalışma Yaşamı, Türkiye ve Dünyada Sendikal Gelişmeler

Kaynakça

• Arici, Kadir. “Bir Aldatmanin Bitmeyen Hikayesi”, Türk Metal Dergisi, Sayi: 6, (Kasim 1999), s. 22-23.
• Baükan, Recai. Çaliüma HayatiQin Sorunlari ve Sendikal Yaklaüim, Ankara: Özçelik-úü Yayin No: 17, 1999.
• Bean, R. and K. Holden, “Determinant of Trade Union Membership in OECD Countries: A Survey”, International Journal of Manpower, Vol: 15, No: 6, 1994, s. 4-35.
• Beaumont, P.B. and R.I.D. Harris, “The Importance of National Institutional Arrangements: The Case of Trade Union Membership and Unemployment”, The International of Human Resources Management, 9:6 December 1998, s. 1064-1075.
• Bilgin, Erhan. Yeni Gibi Sunulan Eski Bir Program, ústanbul: Petrol-úü Yayin No: 68, 2001.
• Bozkurt, Veysel. Enformasyon Toplumu ve Türkiye, ústanbul: Sistem YayinciOik No: 98, 1997.
• Budak, Ridvan. “2000’li Yillarda Sendikal Politikalar Ne OlmaliGir?”, Harb-úü Konferanslari-3, Ankara: 1998.
• Büyükuslu, Ali Riza. “Küreselleümenin Sosyal ve Kültürel Hayata Etkisi,” Küreselleümenin únsani Yüzü, Der: Veysel Bozkurt, ústanbul: Alfa Yayinlari, 2000. Çetik, Mete ve Akkaya, Yüksel. Türkiye’de Endüstri úliükileri, ústanbul: Friedrich Ebert Vakfi, 1999.
• Dicleli, Zülfü. “Yolsuzluklar ve Sistem, Yeni Sendikal Arayiülar ve Hak-úü”, 18. Kuruluü Yildönümü Etkinlikleri Paneli, Ankara: 1994.
• Ekin, Nusret. Endüstri úliükileri, 6. B., ústanbul: Beta YayiQi, 1994.
• Erdem, Ziya. “ ‘Sanayi úüçisi’nden ‘Bilgi úüçisi’ne”, Sosyal Siyaset Konferanslari, Prof. Dr. Turan Yazgan’a Armaùan Özel SayiVi, 49. Kitap, Istanbul: 2005.
• Friedrich Ebert Vakf×. Bütünsel Kalite Yönetiminin úüçi-úüveren úliükileri Üzerine Etkileri,Istanbul Friedrich Ebert Vakfi Ekonomi Forumu, 2000.
• Friedrich Ebert Vakfi. Küreselleüme Sürecinde ve DeùLüen Koüullarda Türk SendikaciOik Hareketi: F×rsatlar ve Riskler, ústanbul: Friedrich Ebert Vakfi YayiQi, 1996.
• Heery, Edmund. “Source of Change in Trade Unions”, Work, Employment and Society, Vol: 19(1), 2005, s. 91-106.
• Hyman, Richard. “An Emerging Agenda for Trade Unions?” Discussion Papers, Labour and Society Programme, ILO, Geneva, 1999.
• Jose, A. V. “úüçi Hareketlerinin Geleceùi: Geliümekte Olan Ülkeler Üzerine Bazi Düüünceler”, Sendikal Notlar, Sayi: 13, Petrol-úü YayiQi, ûubat 2002, s. 85109.
• Justice, Dwight W. “Hukuk ve Enformel Çal×üma”, çev: Ali Somel, Sendikal Notlar, Sayi: 18, Petrol-úü YayiQi, Haziran 2003, s. 111-119.
• .Kilic Salih. “Sendikal Sorunlarin Aüilmasiúçin Öneriler”, Türk-úü Dergisi, Sayi: 348, (Aralik 2001, Ocak 2002), s. 53.
• Koray, Meryem. “DeùLüen Koüullarda Sendikalar úçin Bazi Temel Tartiüma Notlari”, únsan, Toplum, Bilim,ústanbul: Kavram Yayinlari, 1996.
• Kurtulmuü, Numan. Sanayi Ötesi Dönüüüm, ústanbul: úz YayinciOik, 1996. Lordoùlu, Kuvvet. “Küreselleüme KarüiVinda SendikaciOik Hareketinin Geleceùi”, Küreselleümenin únsani Yüzü, Der: Veysel Bozkurt, ústanbul: Alfa Yayinlari, 2000.
• Lordoùlu, Kuvvet. úktisadi ve Toplumsal Bütünleümeye Doùru Çaliüma Hayati, Istanbul: Istanbul S.M.M.O. Yayinlari No: 25, 1998. Lordoùlu, Kuvvet ve Özer, ûemsa. Enformel Sektör ve Sosyal Güvenlik Sorunlari ve Perspektifler,Iústanbul: Friedrich Ebert Vakfi Yayinlari, 1998.
• Lordoùlu, Kuvvet, Özkaplan, Nurcan ve Törüner, Mete. Çaliüma úktisadi, 3. B., ústanbul: Beta YayiQi, 1999.
• Mardin, ûerif. Türk Modernleümesi, Derleyen: Mümtaz’er Türköne ve Tuncay Önder, 8. B., Istanbul: Iletiüim Yayinlari, 2000.
• Meral, Bayram. “Yeni Sorunlar Yeni Bir AtiOiPin Zeminini Oluüturmaktadir”, Yeni Bir Dünyanin EüLùinde Türk-úü ve DeùLüim, Ed. Erdinç YaziFi, Ankara: Sistem Yayinlari, 1993.
• MESS. Çaliüma Sürelerinde Esneklik,Istanbul: MESS Yayin No: 378, 2002.
• Murray, Gregory. “Structure and Identity the Impact of Union Structure in Comparative Perspective”, Employee Relations, Vol: 16, No: 2, 1994, s. 2140.
• Özdemir, Süleyman. Küreselleüme Sürecinde Refah Devleti, Istanbul: úTO Yayin No: 2004-69, 2004.
• Özdemir, Süleyman. “Refah Devletinin Geliüme ve Bunalim Dönemlerinde úü Piyasalari”, Sosyal Siyaset KonferanslariI Prof. Dr. Toker Dereli’ye Armaùan Özel SayiVi, 55. Cilt, Sayi: 1, Istanbul: 2006.
• Öztürk, Mustafa. “úmalat Sanayiinde Kadin ústihdami”, Yayinlanmamiü Yüksek Lisans Tezi, Istanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Istanbul, 1999, s. 70.
• Parlak, Zeki. “Avrupa Birliùi’nde Sosyal Diyalog”, Tüm Yönleriyle Türkiye-AB IliIkisi, Ed. Mustafa Aykaç ve Zeki Parlak, Istanbul: Elif Kitabevi, 2002.
• Petrol-Is. 21. Yüzyilda Sendikal Politika Arayiülari, Istanbul: Petrol-Is YayiQi No: 70, 2001.
• Petrol-Is. “Küreselleüme ve Uluslararas× Dayaniüma”, Çev: Burçak Özoùlu, Sendikal Notlar, Sayi: 17, Petrol-Is YayiQi, Nisan 2003.
• Petrol-Is. Sendikal Örgütlenme,ústanbul: Petrol-Is Yayin No: 72, 2001 . Selamoùlu, Ahmet. úüçi Sendikac×O×ù×Q×n Gücündeki DeùLüim, Ankara: 1995.
• Sen, Sabahattin. “Yeni Sendikal Arayiülar”, Sendikal Notlar, Sayi: 22, Petrol-Is YayiQi, Mayis 2004, s. 128-156.
• Sen, Sabahattin. “Sendikalarin Güç Kaybetmesinin Objektif Nedenleri”, Sendikal Notlar, Sayi: 21, Petrol-úü YayiQi, Subat 2004, s. 92-105.
• Tanriverdi, Hüseyin. “Globalleüme ve Uluslararasi Sendikal Hareket”, Yarinki Türkiye Konferanslari, Ankara: 1999.
• Taylor, Robert. “Trade Unions and Transnational Industrial Relations” Discussion Paper, Labour and Society Programme, ILO, Geneva, 1999.
• Turan, Kamil. Milletlerarasi Sendikal Hareket ve Küreselleüme, Ankara: Türk Metal Sendikasi YayiQi, 1999.
• Turan, Kamil. Milletlerarasi Sendikal Hareket ve Küreselleüme, Ankara: Türk Metal Sendikasi YayiQi, 1999’dan, GÜÇ, “Avrupa’da Sendikal Örgütlenmede Yeni Yöntemler”, BASúSEN Dergisi, Sayi: 66, (Haziran-Temmuz 1998).
• YaziFi, Erdinç. Yeni Bir Yüzyila Girerken Sendikal Hareket ve Yeni Misyon Arayiülari, Ankara: ûeker-úü Yayin No: 96, 1999.
• YaziFi, Erdinç. Osmanli’dan Günümüze Türk úüçi Hareketi, Ankara: Aktif Yayinlari, 1996.
• Yorgun, Sayim. “Küreselleüme Sürecinde Sendikalar”, MESS Mercek Dergisi, Sayi: 12, (Ekim 1998), s. 25.
• Waddington, Jeremy. “Towards a Reform Agenda? European Trade Unions in Transition”, Industrial Relations Journal, 31: 4, 2000, s. 317-330.
• Waddington, Jeremy and Allan Kerr, “Trying to Stem the Flow: Union Membership Turnover in the Public Sector”, Industrial Relations Journal, Blackwell Publisher, 1999, s. 184-196.
• Zaim, Sabahaddin. Çaliüma Ekonomisi, 10. B., ústanbul: Filiz Kitabevi, 1997.