TÜRKÇENİN ANADOLU'DA YAZI DİLİ OLARAK TEŞEKKÜLÜNDE YUNUS EMRE'NİN ROLÜ

Yıl 2009, Sayı: 41, 25 - 68, 06.12.2011

Mustafa Özkan

Öz

Bu makalede, 13. yüzyılda yaÄ¢ayan büyük mutasavvıf Ä¢air Yunus Emre‟nin Oğuz Türkçesinin bir yazı dili haline gelmesindeki katkısı ele alınmaktadır. ÇalıÄ¢mada öncelikle Türk dilinin Anadolu sahasındaki geliÄ¢im süreci üzerinde durulmuÄ¢, daha sonra ise Yunus Emre‟nin bu sürece katkısını ortaya koymak amacıyla, Ä¢iirlerinde kullanmıÄ¢ olduğu ekler ve sözvarlığı incelenmiÄ¢tir.
Anahtar kelimeler: Yunus Emre, Eski Anadolu Türkçesi, Oğuz Türkçesi
Abstract
In this article, we deal with the role of Yunus Emre who was a great sufi poet from the 13th century in the process of making Oghuz Turkish a literary language. In the study , firstly, we focus on the process of development of Turkish language in Anatolia, and then we search the suffixes and the vocabulary he used in his poems in order to determine his contribution to this process.
Keywords: Yunus Emre, Old Anatolian Turkish, Oghuz Turkish

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Eski Anadolu Türkçesi, Oğuz Türkçesi

Kaynakça

• AKSAN, Doğan, Türkiye Türkçesinin Dünü, Bugünü, Yarını, Ankara 2000.
• ARAT, Reşid Rahmeti, “Anadolu Yazı Dilinin Tarihî İnkişafına Dair” V. Türk Tarih Kongresi 1956, Ankara 1960, s.225-232.
• BANARLI, Nihat Sami, “Millî Tekevvünümüzde Yunus Emre‟nin Yeri” Kubbealtı Akademi Mecmuası, III/7 (1974), s.37-46.
• BAZİN, Louis, “Yunus Emre ve Dil Sorunu”, Uluslararası Yunus Emre Semineri, Bildiriler, İstanbul, 6-7-8 Eylül 1971, s.74-83.
• BİLGİN, Azmi, “Eski Anadolu Türkçesi Döneminde Karışık Dil Unsurları Taşıyan Eserler ve Dil Özellikleri”, Türk Dünyası Araştırmaları, 69 (Aralık 1990), s.63-74.
• BROCKELMANN, C. “Ali‟s Qissa-i Jûsuf der alteste Vorlaufer der Osmanischen Literatur”, Abhandlange der Bayerischen Akademia der Wissenschaften, Berlin 1916, s. 6-8.
• BULUÇ, Sadettin, “Eski Bir Türk Dili Yadigârı Behcetü‟l-hadâik fî mev‟izeti‟l-halâik”, TDED, VI (1955), s. 119-131.
• CANPOLAT, Mustafa “XIV. Yüzyılda Yazılmış Değerli Bir Tıp Eseri Edviye-i Müfrede”, Türkoloji Dergisi, V (1973, s.21-49.
• CUNBUR, Müjgân, “Yunus Emre ve Gülşehrî”, Türk Yurdu, c.59, sy. 9, Ankara 1959.
• FLEMMİNG, B., “Türkler-Anadolu Beylikleri”, İA, XII/2, s.280-286.
• GÖLPINARLI, Abdülbaki, Yunus Emre Divanı, İstanbul 1943.
• HACIEMİNOĞLU, Necmettin, “Yunus‟un Türkçesi”, Atsız Armağanı, İstanbul 1976, s.283-285.
• İZ, Fahir, “Yunus Emre‟nin Dili”, Uluslararası Yunus Emre Semineri, Bildiriler, İstanbul, 6-7-8 Eylül 1971, s.124-130.
• KAPLAN, Mehmet, “Yunus‟un Gül Bahçesinde”, Uluslararası Yunus Emre Semineri, Bildiriler, İstanbul, 6-7-8 Eylül 1971, s.131-154
• KORKMAZ, Zeynep, “Yunus Emre ve Anadolu Türkçesinin Kuruluşundaki Yeri”, Türkoloji Dergisi, IV/2 (1973), s. 113-119.
• KORKMAZ, Zeynep, Marzubannâme Tercümesi, Ankara 1973, s. 16,17, 21-28.
• KORKMAZ, Zeynep, “Selçuklular Çağı Türkçesinin Genel Yapısı”, TDAY-Belleten 1972, s. 17-37.
• KORKMAZ, Zeynep, “Eski Bir Kudûrî Çevirisi”, XI. Türk Dil Kurultayında Okunan Bilimsel Bildiriler, Ankara 1968, s.225-231.
• KORKMAZ, Zeynep, “XI-XIII. Yüzyıllar Arasında Oğuzca”, TDAY- Belleten 1973-1974, s.41-48.
• KÖPRÜLÜ, M. Fuad, “Gazneliler Devrinde Türk Şiiri”, Edebiyat Fakültesi Mecmuası, VII/2 (1929) S.81-83.
• MANSUROĞLU, Mecdut, “Anadolu‟da Türk Yazı Dilinin Başlaması ve Gelişmesi”, TDED, IV/4 (1951), S. 215-229.
• MANSUROĞLU, Mecdut, “Mevlânâ Celâleddin Rûmî‟de Türkçe Beyit ve Kelimeler”, TDAY-Belleten (1954), s. 207-220.
• MERÇİL Erdoğan “Anadolu Beylikleri”, DİA, III, s. 138-139.
• ÖZKAN, Mustafa, Türk Dilinin Gelişme Alanları ve Eski Anadolu Türkçesi, Genişletilmiş 3. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2009.
• ÖZKAN, Mustafa, Tarih İçinde Türk Dili, 3. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2004.
• ÖZKAN, Mustafa, “Tarihi Perspektiften Bilim Dili Olarak Türkçe”, TDED, XXXIII (İstanbul 2005), s. 141-158.
• PEKOLCAY, Neclâ, “Yunus Emre‟nin Edebî ve Tasavvufî Şahsiyeti”, Türk Yurdu, İstanbul 1966, c. V, sy. 319, s. 177.
• TEKİN, Şinasi, “1343 Tarihli Bir Eski Anadolu Türkçesi Metni ve Türk Dili tarihinde „olga-bolga‟ Sorunu”, TDAY-Belleten 1973-1974, s. 59-133.
• TİMURTAŞ, Faruk Kadri, Sanat-Edebiyat Dünyasından (Haz. Mustafa Özkan), İstanbul 1997, s. 265-268.
• TİMURTAŞ, Faruk Kadri, Yunus Emre Divanı, İstanbul 1972.
• TİMURTAŞ, Faruk Kadri, “Yunus Emre‟nin Dili Üzerine Notlar”, II. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, Ankara 1982, c. II, s. 405-406.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Anadolu Beylikleri ve Akkoyunlu Karakoyunlu Devletleri, Ankara 1988.
• YALTKAYA, Şerefeddin, “Mevlânâda Türkçe Kelimeler ve Türkçe Şiirler”, TM, IV (1936), s. 161-168.