KUTADGU BİLİG’DE DİLİN FELSEFESİNE DAİR UNSURLAR

Yıl 2010, Cilt: 43 Sayı: 43, 131 - 142, 23.12.2011

Hanifi Vural

Öz

Türk diliyle kaleme alınmış ilk önemli eserlerden biri olan Kutadgu
Bilig, içerik bakımından daha çok devlet yönetimi ile ilgili yol
göstermelere imkân tanımaktadır. Yönetim bilimine dair bilgiler
içermesinden „Siyasetname‟, çeşitli alanlarla ilgili yönlendirmelerden
dolayı da „Pendname‟ türüne dâhil edilen Kutadgu Bilig, döneminin bu
anlamda çok ileri bir noktasında „dil‟e ait belirlemelere de yer
vermektedir. Bu yazıda eserin bu son yönü üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kutadgu Bilig, dil, dil felsefesi, alegorik dil, bildirişim

Kaynakça

• Dilin inceliklerini ortaya koymaya çalışan Yusuf Has Hacib‟in eserinde önemle üzerinde durduğu noktalardan biri de “dinleme”dir. Çünkü dinlenmeyen sözün alıcı üzerinde bir etkisi yoktur ve dinlemek dili/sözü anlamlı kılan ve onu madde plânında var eden en önemli ögedir. Müellif, bu önemli ayrıntının ayrımında olmalı ki, sık sık eserinde “alıcı”ya “dinle” göstergesiyle ikazda bulunmaktadır.
• Üzerine”, Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, C: 1994/II, S: 514, s. 284- 290 Searle, John R., (2000), Söz Edimleri-Bir Dil Felsefesi Denemesi-, Ayraç
• yayınları, Ankara. Uygur, Nermi (1984), Felsefenin Çağrısı, Remzi Kitabevi, 3. baskı, İstanbul. Yusuf Has Hacib, (1999), Kutadgu Bilig (Haz. Reşit Rahmeti Arat), Türk Dil
• Kurumu Yayınları, Ankara.