Öz
It is seen that final judgments on the meaning of oral narration types around religious figures and its boundaries haven’t been occurred; an alliance on a unique literature hasn’t been achieved. This case is the result of the legends and their subtypes’ being told in different performing situations and their formation process’ not being completed. So many oral narrations have been done around enshrined religious figures in various social situations. Different views are put forth about the definitions and classifications of these narration types. These studies are based on the findings and evaluations on narration texts that are obtained from mostly oral culture. This also shows that the mentioned definition and classification efforts will continue with new studies derived from oral culture due to the renewable nature of folklore. It is aimed, in this study, to make a classification trial on narration types formed around religious figures with the help of oral narration texts formed around Aziz Mahmud Hüdayi and compiled by us, and to contribute to the later studies. In this study the classifications on oral narration types formed around religious figures that were done before are going to be evaluated and our thoughts are going to be put forth. Before the classification, will be given information about integrated species of the text which have been obtained the studying that made in the field. Also will be emphasized distinctive characteristics that stand out in the naming of the species. It will be put our ideas which about “Which specie should be included structure, contend and functions of narrations that composed around religious figures?” and “How many groups will be discussed in the texts?” using the texts that have been obtained the collection studying that made in the field. Moreover, the scope of the studies on narration formed around religious figures, and how these studies should be done are going to be emphasized on.
Anahtar Kelimeler
Legend Saga Memorat Religious Personality Aziz Mahmud Hudayi.
Kaynakça
- ASLAN, Ferhat, "Halk Bilimsel Bir Terim Olarak 'Efsane' Üzerine Bazı Dikkatler", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 5, S. 23, Y. 2012, s. 81-90.
- ATEŞ, Ahmed, (1964), "Menâkıp",İslâm Ansiklopedisi (M.E.B.), C. VII, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, s. 701-702.
- BAYAT, Fuzuli, Türk Mitolojik Sistemi 2, bs.,Ötüken Yayınları, İstanbul 2012.
- BORATAV, Pertev Naili, Yüz Soruda Türk Halk Edebiyatı, K Kitaplığı, İstanbul 2003. BOYRAZ, Şeref, "Sözlü Anlatıların Sürekliliği Üzerine Düşünceler", Folklor/Edebiyat, S. 54, Ankara 2008, s. 105-118.
- ÇOBANOĞLU, Özkul, Türk Halk Kültüründe Memoratlar ve Halk İnançları,1. bs.,Akçağ Yayınları, Ankara 2003.
- DAĞLI, Ahmet, "Dinî Şahsiyetler Etrafında Anlatılan Efsanelerin Birleştirilmesi Üzerine Düşünceler", Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, C. I, S. I., Y. 2012, s. 41-53.
- DEGH, Linda, "Halk Anlatısı", (Çev. Zerrin Karagülle)Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar I, (Yayına Haz. M. Öcal Oğuz ve diğ.), Geleneksel Yayınları, Ankara 2006, s. 203-234.
- DEGH, Linda, "Günümüz Bağlamında Efsane Üzerine Teorik Bir Düşünme ve Efsanenin Tanımı",(Çev. Selcan Gülçayır)Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar II, Geleneksel Yayınları, Ankara 2010, s. 204-210.
- DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lûgat, 16. bs, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara 1999.
- DE VOS, Gail Arlene "Folklor ve İnternet: Netlore" (Çev. Nurulhude Baykal), Milli Folklor, S. 97, Y. 2013, s. 246-250.
- DUNDES, Alan, "Halk Kimdir?", (Çev. Metin Ekici), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar I, (Yayına Haz. M. Öcal Oğuz ve diğ.), Geleneksel Yayınları, Ankara 2006, s. 11-36.
- EKER, Gü lin Öğüt, "Gelenekten Geleceğe Halk Edebiyatı", Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, (Ed. M. Öcal Oğuz), 9. bs,,Grafiker Yayınları, Ankara 2012, s. 393-410. EKİCİ, Metin, Halk Bilgisi (Folklor), Derleme ve İnceleme Yöntemleri,4. bs., Geleneksel Yayınları, Ankara 2011.
- ERGUN, Metin, Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi, C. I, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara1997.
- ERSOY, Ruhi, "Halk Bilimi Çalışmalarının Gelişimine Paralel Olarak "Alan Araştırması" Kavramını Yeniden Düşünmek", Milli Folklor, S. 94, Y. 2012, s. 5
- FEDAKÂR, Pınar, Karakalpak Efsaneleri, (İnceleme-Metinler), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, İzmir 2008.
- GÖKALP, Haluk, "Ahi Evranı Velî'nin Menkıbevî Kişiliği", Ahilik Araştırmaları Dergisi, C. I, S. II, Ankara 2005, s. 23-37.
- KÖPRÜLÜ, M. Fuad, Türk Edebiyatı Tarihi,7. bs, Akçağ Yayınları, Ankara 2009.
- MÜTERCİM ASIM EFENDİ, Burhân-ı Katı, (Haz: Mürsel Öztürk, Derya Örs), Türk Dil Kurumu Yayınları, İstanbul 2009.
- OCAK , Ahmet Yaşar, Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menakıbnameler (Metodolojik Bir Yaklaşım), 3. bs. (Tıpkıbasım), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2010.
- PEHLİVAN, Gürol, "Dinî Şahsiyetler Hakkında Oluşan Anlatılar", Milli Folklor, S. 83, Y. 2009, s. 88-96.
- PROPP , Viladimir, "Folklor Türlerinin Tasnif Esasları", (Çev. Metin Özarslan), Milli Folklor, Y. 1998, S. 38, s. 120-128.
- SAKAOĞLU, Saim, Efsane Araştırmaları, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya 1992. SAKAOĞLU, Saim, "Efsane-Menkıbe Bağı", V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Halk Edebiyatı Seksiyon Bildirileri,C. II, Ankara 1997, s. 241-247.
- SEYİDOĞLU, Bilge, Erzurum Efsaneleri, 3. bs, Erzurum Kitaplığı, İstanbul 2005.
- ŞEMSEDDİN SAMİ,Kâmûs-ı Türkî,1. bs, Alfa Yayınları, İstanbul 1998.
- TDK Türkçe Sözlük , bs.,Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2005.
- YILDIZ, Naciye, "Menkıbeler", Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, C. II, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2002.
- ÖZTÜRK, Naci, 60, Balıkesir/Gönen, Üniversite(Ön Lisans), Emekli Desinatör. KIR, Muharrem,...., Çankırı, Üniversite, Emekli Din Görevlisi. KAYA, Coşkun, 51, Trabzon, Ön Lisans, Esnaf. ÖZTUNCA, Tülin, 43, Aydın, Lise, Memur. http://www.hudayivakfi.org/aziz-mahmud-hudayi-hz/aziz-mamhmud-hudayihayati.html
DİNÎ ŞAHSİYETLER ETRAFINDA OLUŞAN ANLATI TÜRLERİNİN TASNİF VE DERLENMESİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER: AZİZ MAHMUD HÜDÂYÎ ÖRNEĞİ
Öz
Dinî şahsiyetlerin etrafında oluşan sözlü anlatı türlerinin tarifleri ve sınırları hakkında kesin yargıların oluşmadığı, üzerinde ittifak edilmiş bir literatür birliği sağlanamadığı görülmektedir.Bu durum söz konusu anlatı türlerinin oluşum süreçlerinin devam etmesinden kaynaklanmaktadır.Halk tarafından kutsal sayılan dinî şahsiyetler etrafında çeşitli sosyal ortamlarda birçok anlatı icra edilmektedir.Bunun sonucunda da icra edilen bu anlatıların tarifi ve tasnifi üzerinde çeşitli görüşler ortaya konmaktadır.Bu çalışmalar yazılı ve daha çok sözlü kültürden elde edilen anlatı metinleri üzerinde yapılan tespit ve değerlendirmelere dayanmaktadır.Bu da bize folklorun yenilenebilir doğası gereği sözlü kültür ortamından derlenerek ortaya konan yeni çalışmalarla söz konusu tarif ve tasnif gayretlerinin devam edeceğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ASLAN, Ferhat, "Halk Bilimsel Bir Terim Olarak 'Efsane' Üzerine Bazı Dikkatler", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 5, S. 23, Y. 2012, s. 81-90.
- ATEŞ, Ahmed, (1964), "Menâkıp",İslâm Ansiklopedisi (M.E.B.), C. VII, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, s. 701-702.
- BAYAT, Fuzuli, Türk Mitolojik Sistemi 2, bs.,Ötüken Yayınları, İstanbul 2012.
- BORATAV, Pertev Naili, Yüz Soruda Türk Halk Edebiyatı, K Kitaplığı, İstanbul 2003. BOYRAZ, Şeref, "Sözlü Anlatıların Sürekliliği Üzerine Düşünceler", Folklor/Edebiyat, S. 54, Ankara 2008, s. 105-118.
- ÇOBANOĞLU, Özkul, Türk Halk Kültüründe Memoratlar ve Halk İnançları,1. bs.,Akçağ Yayınları, Ankara 2003.
- DAĞLI, Ahmet, "Dinî Şahsiyetler Etrafında Anlatılan Efsanelerin Birleştirilmesi Üzerine Düşünceler", Dede Korkut Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, C. I, S. I., Y. 2012, s. 41-53.
- DEGH, Linda, "Halk Anlatısı", (Çev. Zerrin Karagülle)Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar I, (Yayına Haz. M. Öcal Oğuz ve diğ.), Geleneksel Yayınları, Ankara 2006, s. 203-234.
- DEGH, Linda, "Günümüz Bağlamında Efsane Üzerine Teorik Bir Düşünme ve Efsanenin Tanımı",(Çev. Selcan Gülçayır)Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar II, Geleneksel Yayınları, Ankara 2010, s. 204-210.
- DEVELLİOĞLU, Ferit, Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lûgat, 16. bs, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara 1999.
- DE VOS, Gail Arlene "Folklor ve İnternet: Netlore" (Çev. Nurulhude Baykal), Milli Folklor, S. 97, Y. 2013, s. 246-250.
- DUNDES, Alan, "Halk Kimdir?", (Çev. Metin Ekici), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar I, (Yayına Haz. M. Öcal Oğuz ve diğ.), Geleneksel Yayınları, Ankara 2006, s. 11-36.
- EKER, Gü lin Öğüt, "Gelenekten Geleceğe Halk Edebiyatı", Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, (Ed. M. Öcal Oğuz), 9. bs,,Grafiker Yayınları, Ankara 2012, s. 393-410. EKİCİ, Metin, Halk Bilgisi (Folklor), Derleme ve İnceleme Yöntemleri,4. bs., Geleneksel Yayınları, Ankara 2011.
- ERGUN, Metin, Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi, C. I, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara1997.
- ERSOY, Ruhi, "Halk Bilimi Çalışmalarının Gelişimine Paralel Olarak "Alan Araştırması" Kavramını Yeniden Düşünmek", Milli Folklor, S. 94, Y. 2012, s. 5
- FEDAKÂR, Pınar, Karakalpak Efsaneleri, (İnceleme-Metinler), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, İzmir 2008.
- GÖKALP, Haluk, "Ahi Evranı Velî'nin Menkıbevî Kişiliği", Ahilik Araştırmaları Dergisi, C. I, S. II, Ankara 2005, s. 23-37.
- KÖPRÜLÜ, M. Fuad, Türk Edebiyatı Tarihi,7. bs, Akçağ Yayınları, Ankara 2009.
- MÜTERCİM ASIM EFENDİ, Burhân-ı Katı, (Haz: Mürsel Öztürk, Derya Örs), Türk Dil Kurumu Yayınları, İstanbul 2009.
- OCAK , Ahmet Yaşar, Kültür Tarihi Kaynağı Olarak Menakıbnameler (Metodolojik Bir Yaklaşım), 3. bs. (Tıpkıbasım), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2010.
- PEHLİVAN, Gürol, "Dinî Şahsiyetler Hakkında Oluşan Anlatılar", Milli Folklor, S. 83, Y. 2009, s. 88-96.
- PROPP , Viladimir, "Folklor Türlerinin Tasnif Esasları", (Çev. Metin Özarslan), Milli Folklor, Y. 1998, S. 38, s. 120-128.
- SAKAOĞLU, Saim, Efsane Araştırmaları, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya 1992. SAKAOĞLU, Saim, "Efsane-Menkıbe Bağı", V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Halk Edebiyatı Seksiyon Bildirileri,C. II, Ankara 1997, s. 241-247.
- SEYİDOĞLU, Bilge, Erzurum Efsaneleri, 3. bs, Erzurum Kitaplığı, İstanbul 2005.
- ŞEMSEDDİN SAMİ,Kâmûs-ı Türkî,1. bs, Alfa Yayınları, İstanbul 1998.
- TDK Türkçe Sözlük , bs.,Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2005.
- YILDIZ, Naciye, "Menkıbeler", Türk Dünyası Edebiyat Tarihi, C. II, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara 2002.
- ÖZTÜRK, Naci, 60, Balıkesir/Gönen, Üniversite(Ön Lisans), Emekli Desinatör. KIR, Muharrem,...., Çankırı, Üniversite, Emekli Din Görevlisi. KAYA, Coşkun, 51, Trabzon, Ön Lisans, Esnaf. ÖZTUNCA, Tülin, 43, Aydın, Lise, Memur. http://www.hudayivakfi.org/aziz-mahmud-hudayi-hz/aziz-mamhmud-hudayihayati.html
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 7 Temmuz 2014 |
| Gönderilme Tarihi | 7 Temmuz 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2014 Cilt: 49 Sayı: 49 |