Sezai Karakoç’un Hikâye Türüne Dair Görüşlerinin Hikâyelerine Yansımaları

Yıl 2023, , 865 - 880, 29.12.2023

Yunus Emre Özsaray

https://doi.org/10.26650/iuturkiyat.1267620

Öz

İkinci Yeni şiirinin öncü şairlerinden Sezai Karakoç, hikâye sanatı açısından da önemli eserler ortaya koymuştur. Hikâyeci olarak anılmak yönünde özel bir çabası olmasa da hikâyelerini tıpkı piyesleri gibi Türk edebiyatında metafizik duyarlığın örnek metinleri arasında gösterebiliriz. Hikâyelerinde ortaya koyduğu biçimsel ve tematik yönelişler, onun şiir sanatının duyarlılığıyla birebir örtüşür. Sezai Karakoç, hikâyelerinde hem varoluşçu edebiyat hem de sosyalist gerçekçi edebiyata alternatif olabilecek numuneler ortaya koymuştur. Sezai Karakoç, sadece hikâyeleriyle değil, hikâyeye dair görüşleriyle de hikâye sanatına farklı bir bakış açısı sunmuştur. Hem “Kasaba Edebiyatı” ve “Romanla Hikâyenin Arası Açılıyor” isimli yazılarında hem de bunlardan ayrı olarak düşünsel külliyatının satır aralarında kendisinin hikâyeye dair yaklaşımlarını bulabiliriz. Bu yaklaşımlar, onun hikâyelerinin fikrî zeminini oluşturur. Yerli kaynaklardan beslenen fakat evrensel sanat akımlarını hesaba katan teklifler sunar. Bu tekliflerini tıpkı şiirlerinde olduğu gibi hikâyelerinde de pratiğe döker. Sezai Karakoç’un Diriliş olarak kavramlaştırdığı bir tezinin olduğunu dikkate aldığımızda, hikâyeleri de bu tezi tamamlayan parçalardandır. Diriliş tezinin aynı zamanda bir edebiyat akımı olduğunu kabul edersek, bu akımın hikâye sanatındaki yansımalarını da ortaya koymak gerekmektedir. Bu bağlamda, Sezai Karakoç’un Diriliş tezi çerçevesindeki yaklaşımlarının yeni bir bakış açısı getirebileceği düşüncesiyle, kitaplarının satır aralarında kalmış hikâyeye dair görüşleri derlenecek, aynı zamanda bu görüşleri kendi hikâyelerinde nasıl pratiğe döktüğü gösterilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sezai Karakoç, Sait Faik, Kısa Hikâye, II. Yeni, Metafizik Hikâye

Reflections on Sezai Karakoç’s Opinions About the Genre of Story in His Works

Öz

Sezai Karakoç was one of the leading poets of the İkinci Yeni poem and also produced important works in terms of story art. Although he had no intention of being known as a storyteller, his stories, just like his plays, can be shown among the exemplary texts of metaphysical sensibility in Turkish literature. The formal and thematic orientations he revealed in his stories exactly match the sensitivity in his poetry. Karakoç presented examples in his stories that could be an alternative to both existentialist literature and socialist realist literature. Sezai Karakoç presented a different perspective to the art of stories, not only with his stories but also with his views about stories. His approaches to stories can be found both in his articles titled “Kasaba Edebiyatı” and “Romanla Hikâyenin Arası Açılıyor,” as well as among the lines of his intellectual corpus. These approaches form the intellectual basis of his stories. He made proposals that drew on local sources while also taking into account universal artistic trends. He put these proposals into practice in his stories as well as in his poems. If one were to consider Sezai Karakoç to have had a thesis he conceptualized as Diriliş, his stories are among the parts that complete this thesis. If one accepts that the resurrection thesis is also a literary movement, the reflections of this movement in the art of storytelling need to be revealed. In this context, this article will compile Sezai Karakoç’s views on stories that occur between the lines of his books while at the same time attempting to show how he had put these views into practice in his own stories.

Anahtar Kelimeler

Sezai Karakoç, Sait Faik, Short Story, Ikinci Yeni, Metaphysical Story

Kaynakça

• Abasıyanık, S. Dino, A. Yeni Neslin İddiası ve Davası. Tan Gazetesi. s.5, 24 Ocak 1940. google scholar
• Bahtin, Mihail. Söylem Türleri ve Başka Yazılar. İstanbul: Metis Yayınları, 2016. google scholar
• Berki, Kamil Eşfak. Sezai Karakoç’un Hikâyeleri, Hece Dergisi Türk Öykücülüğü Özel Sayısı, 3. Baskı Ankara: Hece Yayınları, 2018. google scholar
• Özata Dirlikyapan, Jale. Kabuğunu Kıran Hikâye, İstanbul: Metis Yayınları, 2013. google scholar
• Demircan, Ömer. Sait Faik Nasıl Yazar, İstanbul: Derin Yayınları, 2015. google scholar
• Edgü, Ferit. Sözlü/ Yazılı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2016. google scholar
• Duru, Orhan. Roman Medyadan Önce Gelir, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2012. google scholar
• Orhan Duru, “Şiirimizin Gizli Bir Kahramanı: Sezai Karakoç”, Hece dergisi, “Bir Uygarlık Tasarımı Olarak Diriliş”, Yıl: 7, Sayı: 73, Üçüncü Basım, Şubat 2018. google scholar
• Ergün, Perihan; Kutlu, Ayla. Sait Faik 90 Yaşında. İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1996. google scholar
• İlhan, Attilâ, İkinci Yeni Savaşı, İstanbul: Bilgi Yayınevi, 1996. google scholar
• Kahraman, Alim. Modern Türk Hikâyesi, İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları, 2022. google scholar
• Karakoç, Sezai. Suç Folklorda Değil. A. Dergisi. 1956. s.1-2, 1956. google scholar
• Karakoç, Sezai. Sütun. İstanbul: Diriliş Yayınları, 1975. google scholar
• Karakoç, Sezai. Edebiyat Yazıları I. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2014. google scholar
• Karakoç, Sezai. Edebiyat Yazıları II. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2014. google scholar
• Karakoç, Sezai. İnsanlığın Dirilişi. İstanbul: Diriliş Yayınları, 2011. google scholar
• Karakoç, Sezai. Portreler. İstanbul: Diriliş Yayınları, 1999. google scholar
• Karakoç, Sezai. Meydan Ortaya Çıktığında. İstanbul: Diriliş Yayınları, 1979. google scholar
• Korkmaz, Ferhat. Pazar Postası’nın Türk Edebiyatındaki Yeri ve Önemi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van: 2007. google scholar
• Kısakürek, Necip Fazıl. Ha Gayret. Son Telgraf Gazetesi. s.1, 24 Ocak 1949. google scholar
• Lekesiz, Ömer. Yeni Türk Edebiyatında Öykü 4, İstanbul: Şule Yayınları, 2017. google scholar
• Mert, Necati. Sezai Karakoç’un Hikâyeleri, Medeniyetin Burçları Sezai Karakoç Kitabı, Ed. Ali Dursun, Kayseri: Medeniyet Burçları Derneği, 2015. google scholar
• Ribot, Theodule Armand. Yaratıcı Muhayyele, Çev. M. Şekip, (İstanbul: İstanbul Darülfünunu, 1932. google scholar
• Sağlık, Şaban. Diriliş Hikâyelerinden ‘ Kasaba Edebiyatı’na Sezai Karakoç Hikâyeleri, Diriliş Dergisi ve Sezai Karakoç,Ed. Ali Kurt, Gölcük Belediyesi, 2022. google scholar
• Su, Hüseyin. Hikâye Anlatıcısı, İstanbul: Şule Yayınları, 2016. google scholar
• Süreya, Cemal. Şapkam Dolu Çiçekle. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2019. google scholar