Vefatı Münasebetiyle Osmanlı Basınında Kral VII. Edward (6-21 Mayıs 1910)

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 100 - 124, 17.01.2023

Senem Gönenç

Öz

Büyük Britanya ve İrlanda ve İngiliz dominyonlarının Kralı ve Hindistan İmparatoru Albert Edward hiç şüphesiz dünyanın en büyük siyasi simalarından biriydi. Bununla birlikte Fransızların deyimi ile “Avrupa’nın amcası” (l’Oncle de l’Europe) olarak anılmakta ve Avrupa’nın hemen her hükümdarına akrabalık veya herhangi bir yakınlık bağı ile bağlı bulunmaktaydı. Hâl böyle iken kralın vefatı İngiltere dışında da büyük bir yankı uyandırmış, kral ve cenaze töreni ile ilgili haberlere dönemin yerli ve yabancı basınında günlerce geniş yer verilmiştir. Bu çalışmada Kral VII. Edward’ın, vefatının ve cenaze törenin Osmanlı basınındaki (Sabah, Tanin, Tasvir-i Efkâr ve Tercüman-ı Hakikat) yansımaları ele alınmıştır. Kralın vefatı münasebetiyle neşredilen bentler ise dönemin Osmanlı basınının Kral VII. Edward’a bakış açısını ortaya koyması yanında kralın siyasi faaliyetlerine, dünya siyasetindeki yerine ve özel hayatına ilişkin bilgiler sunması bakımından da önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

VII. Edward, İngiltere, Osmanlı Devleti, Osmanlı basını, taziye, cenaze töreni

VEFATI MÜNASEBETİYLE OSMANLI BASININDA KRAL VII. EDWARD (6-21 MAYIS 1910)

Öz

Büyük Britanya ve İrlanda ve İngiliz dominyonlarının Kralı ve Hindistan İmparatoru Albert Edward hiç şüphesiz dünyanın en büyük siyasi simalarından biriydi. Bununla birlikte Fransızların deyimi ile “Avrupa’nın amcası” (l’Oncle de l’Europe) olarak anılmakta ve Avrupa’nın hemen her hükümdarına akrabalık veya herhangi bir yakınlık bağı ile bağlı bulunmaktaydı. Hâl böyle iken kralın vefatı İngiltere dışında da büyük bir yankı uyandırmış, kral ve cenaze töreni ile ilgili haberlere dönemin yerli ve yabancı basınında günlerce geniş yer verilmiştir. Bu çalışmada Kral VII. Edward’ın, vefatının ve cenaze törenin Osmanlı basınındaki (Sabah, Tanin, Tasvir-i Efkâr ve Tercüman-ı Hakikat) yansımaları ele alınmıştır. Kralın vefatı münasebetiyle neşredilen bentler ise dönemin Osmanlı basınının Kral VII. Edward’a bakış açısını ortaya koyması yanında kralın siyasi faaliyetlerine, dünya siyasetindeki yerine ve özel hayatına ilişkin bilgiler sunması bakımından da önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

VII. Edward, İngiltere, Osmanlı Devleti, Osmanlı basını, taziye, cenaze töreni

Kaynakça

• Sabah, Tanin, Tasvir-i Efkâr, Tercüman-ı Hakikat
• Akyıldız, Ali, “Yûsuf İzzeddin Efendi (1857-1916)”, TDV İslâm Ansiklopedisi, XLIV, İstanbul 2013, ss. 13-16.
• Alp, Ruhat, Kafesten Temsiliyete Osmanlı Devleti’nde Veliahtlık Kurumu, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2019.
• Belviranlı, Sena, Pilehvarian Kara, Nuran, “İngiltere Veliahtı Prens Edward (Kral VII. Edward)’ın 1862 ve 1867 Yıllarındaki İstanbul Ziyaretleri ve Gezdiği Yapılar Çerçevesinde Osmanlı Teşrifatındaki Değişimler”, Megaron, XIII/4 (2018), ss. 608-622.
• ---------------, “Dogger Bank”, Encyclopedia Britannica, VIII, 11. bsk., New York 1910, ss. 380-381.
• Dursun, A. Haluk, “Akabe Meselesi,” Türkler, XIII, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, ss. 70-77.
• Laughton, L. C. Carr, “The Dogger Bank and After”, The World’s Great Events. An Indexed History of the World from Earliest Times to the Present Day, VIII, New York, ss. 41-47.
• Lee, Sir Sidney, King Edward VII a Biography, I, Macmillan and Co., London 1925.
• Lee, Sir Sidney, King Edward VII a Biography, II, Macmillan and Co., London 1927.
• ---------------, MMZC, (D. I, İS. II, C. IV), TBMM Basımevi, Ankara 1986.
• ---------------, MMZC, (D. I, İS. II, C. V), TBMM Basımevi, Ankara 1986.
• Morgan, Michael Croke, Foreign Affairs 1886-1914, Collins Educational, London 1973.
• Partridge, Michael, Gladstone, Routledge, London and New York 2013.
• Porter, A. N. , The Origins of the South African War: Joseph Chamberlain and the Diplomacy of Imperialism 1895-99, Manchester University Press, Manchester 1980.
• ---------------, “Togo Heihachiro”, The Encyclopaedia Britannica, XXII, 14. bsk., London-New York 1929, ss. 267.
• Ünlü, Hasan, Veliahd Yusuf İzzeddin Efendi (1857-1916), Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yakınçağ Tarihi Anabilim Dalı, Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019.
• Zürrer (Bonn), Werner, “Girit Meselesi 1908-1912. Birinci Dünya Savaşı Öncesinde Siyasî Kriz Çözümündeki Beceriksizlik Hakkında”, (çev.) Mustafa Aydın, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, Sayı 7 (2005), ss. 155-206.