A Research on Airline Workers in Terms of Responsibility and Control

Yıl 2019, Sayı: 59, 99 - 120, 03.07.2019

Mehmet Kurtcebe Tuğça Poyraz Tacoğlu

https://doi.org/10.26650/JECS406321

Öz

This study scrutinizes types of work in the transition from Fordism to Post-Fordism within the scope of responsibility and control concepts. Responsibility and control are explored among the workers of an airline company operating in Izmir airport. Civil aviation, which is a developing industry in Turkey, is the ground to observe the reflections of technology in industrial relations and work process due to the fact that technology is adopted in civil aviation to a large extent. In addition, civil aviation, an area with a limited contribution of social science, is yet to be further explored in sociology. Phenomenological qualitative method was applied together within-depth interviews carried out with fifteen workers and almost two years of participant observation in the airport. It was found that intense use of technology puts signs in a circulation and generates simulation. Power and authority operate effectively in simulation, which results in a swirl of responsibility and control for workers. Responsibility is not unilateral control and it reflects structure and agency in reciprocal operation. About responsibility, relations with customers, personal qualities, attention and decision making themes emerged and about control, types of control, control as an experience and control chains themes emerged.

Anahtar Kelimeler

Technology, responsibility, control, work, civil aviation

Sorumluluk ve Denetim Kavramları Üzerinden Havayolu Çalışanlarının İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın konusunu, günümüzde Fordizm’den post-Fordizm’e geçiş sürecinde çalışmanın aldığı biçimlerin, sorumluluk ve denetim kavramları bağlamında incelenmesi oluşturmaktadır. Çalışma sürecinde sorumluluk ve denetim, İzmir havalimanındaki özel bir havayolu şirketinde çalışanlar üzerinden ele alınacaktır. Türkiye’de büyümekte olan bir sektör olan sivil havacılık, teknolojinin yoğun olarak kullanılması sebebiyle teknolojinin iş ilişkilerine ve çalışma süreçlerine yansımalarını gözlemleme fırsatı sunmaktadır. Bunun yanı sıra havacılık alanında yapılan sosyolojik çalışmaların az olması, çalışmayı önemli kılmaktadır. Fenomenolojik nitel yöntemin uygulandığı çalışmada,havalimanında çalışan on beş kişiyle derinlemesine görüşmeler yapılmış ve iki yıla yakın bir süre katılımlı gözlem tekniği uygulanmıştır. Çalışmada teknolojinin yoğun kullanımının, göstergeleri her yerde dolaşıma açarak bir simülasyon ortamı oluşturduğu, böylece iktidarın alanını genişlettiği ve çalışanlar açısından sorumluluk ve denetim sarmalına yol açtığı bulgularına ulaşılmıştır. Zamanı kullanma açısından var olan baskının dikkat çektiği çağımızın toplumunda, zamana ve mekana hakim olmak için teknolojinin işe koşulması, daima göreve hazır olmayı gerektirmektedir. Bahsi geçen durum faillik ve yapının karşılıklı etkileşimini ortaya çıkaran sorumluluk kavramı ile açıklanmaktadır. Farklı konumlardaki çalışanların tümü, baskı ve failliği bir arada içeren alana dahil olmaktadır. Sorumluluk kavramıyla ilgili olarak; müşteriyle ilişkiler, kişisel yetenekler, takip ve karar alma temalarına; denetimle ilgili olarak ise, denetim biçimleri, denetimin deneyimlenmesi ve denetim zinciri temalarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Teknoloji, sorumluluk, denetim, çalışma, sivil havacılık

Kaynakça

• Aviation. (1998). Encyclopedia brittanica online. https://www.britannica.com/
• Baudrillard, J. (1994). Simulacra and simulation. Ann Arbor: University of Michigan Press.
• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve müphemlik ( İ. Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Bruce, K. (2006). Henry S. Dennison, Elton Mayo, and human relations historiography. Management & Organizational History, 1, 177–199.
• Bryman, A. (2006). Integrating quantitative and qualitative research: how is it done? Qualitative Research , 97-113.
• Castells, M. (2010). The rise of the network society. (2nd ed.). Singapore: Blackwell
• Dahrendorf, R. (1959). Class and class Conflict in industrial society. California: Stanford University Press. https://tr.scribd.com/doc/65491773/Dahrendorf-Class-and-Class-Conflict-in-Industrial-Society adresinden alınmıştır.
• Davenport, T. H. , Beck J. C. (2001). The attention economy: understanding the new currency of business. Boston: Harvard Business School Press
• Drucker, P. F. (1993). Kapitalist ötesi toplum. İstanbul: İnkilap Kitabevi.
• Duverger, M. (2006). Sosyal bilimlere giriş. (Ü. Oskay, Çev.) İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Foucault, M. (1979). Discipline and punish: the birth of the prison. New York: Vintage Books.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin doğuşu. (M. A. Kılıçbay, Çev.). İstanbul: İmge.
• Foucault M. (2014). Bilginin arkeolojisi . (V. Urhan, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, A. (1990). The consequences of modernity. Stanford: Stanford University Press.
• Hirsch-Kreinsen, H. (2016). Digitalization of industrial work: development paths and prospects. Journal for Labour Market Research. 49,1. http://dx.doi.org/10.1007/s12651-016-02006
• Hochschild, A. (2003). The managed heart: commercialization of human feeling. London: University of California Press
• International Civil Aviation Organization, Economic Development Of Air Transport. (2015). Air transport in figures. http://www.icao.int/sustainability/Pages/Tools.aspx kaynağından alınmıştır.
• Kurtcebe, M. (2017). Teknolojinin toplumsal ilişkilere yansımaları: türk havacılık çalışanları üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, SBE)
• Kuş, E. (2003). Nicel-nitel araştırma teknikleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Martinez, M. O. (2016, 1 Şubat). Brief analysis on the world economic forum’s 2016: industry 4.0. http://wtcdublin.ie/brief-analysis-on-the-world-economic-forums-2016-industry-4-0/ kaynağından alınmıştır.
• Masuda, Y. (1983).The information society as post industrial society. Washington DC: World Future Society.
• Mayo, E. (2003). The human problems of an industrial civilization. New York: Routledge.
• Mesul. [1. Tanım]. (n.d.). Etimoloji Türkçe. (Görüntüleme 30 Aralık 2017). http://www.etimolojiturkce.com/kelime/Mesul
• Neumann, W. (2010). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar I-II. (S.Özge, Çev.) İstanbul: Yayınodası Yayıncılık
• Pfeiffer, S. (2016). Robots, industry 4.0 and humans, or why assembly work is more than routine work. Societies. 6(2), 16. http://dx.doi.org/10.3390/soc6020016
• Responsibility. [def. 1]. (n.d.). Online Etymology Dictionary. (Görüntüleme 30 Aralık 2017) http://www.etymonline.com/index.php?term=responsible
• Ritzer, G. (2011). Toplumun Mc Donaldlaştırılması: çağdaş toplumun yaşamının değişen karakteri üzerine bir inceleme. ( Ş. S. Kaya, Çev.). İstanbul: Ayrıntı
• Sorumluluk. [1. Tanım]. (n.d.). Etimoloji Türkçe. (Görüntüleme 30 Aralık 2017) http://www.etimolojiturkce.com/kelime/sorumlu
• Toffler, A. (1980). The third wave. New York: William Morrow And Company
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2015). İstatistiki bölge birimleri sınıflamasına göre hava meydanlarında iniş-kalkış yapan uçak sayısı ile iç ve dış hatlarda taşıma,1,2,3.düzey. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1051 kaynağından alınmıştır.
• Zencirkıran, M. (2015). Örgüt sosyolojisi. İstanbul: Dora Yayıncılık
• Zuboff, S. (2015). Big other: surveillance capitalism and the prospects of an information civilization. Journal Of Information Technology, 30, 75-89. http://dx.doi.org/10.1057/jit.2015.5.