Güvenlikli Sitelerde Yeni Eğilimler ve Sosyo-Mekânsal İlişkiler

Yıl 2020, Sayı: 62, 1 - 21, 25.12.2020

Levent Taş Esra Burcu Sağlam

https://doi.org/10.26650/JECS2019-0102

Öz

Bu çalışmanın konusu, güvenlikli sitelerde inşa edilen sosyo-mekânsal ilişkilerdir. 20. yüzyılın ikinci yarısı kentsel yaşamda büyük dönüşümlerin yaşandığı bir dönem olmuştur. Bu dönemde yaşanan dönüşümler kentsel mekânı dönüştürdüğü gibi kentlilerin gündelik yaşamını ve sosyal ilişkilerini de dönüştürme uğratmıştır. Güvenlikli siteler hem kentlerde yaşanan mekânsal dönüşümlerin hem de sosyal ilişkilerde yaşanan değişimlerin bir göstergesi niteliğindedir. İlk güvenlikli siteler elitlerin kendilerini alt sınıflarından ve kentin sorunlarından izole etmesini sağlayan yaşam alanlarıdır. Güvenlikli siteler üzerine yapılan araştırmalar genellikle sosyo-mekânsal ayrışma konusuna odaklanmıştır. Ancak güvenlikli sitelerin orta sınıflar için de üretilmesiyle, güvenlikli siteler hem kentsel manzarada daha görünür olmuş hem de kentsel yaşamı ve sosyal ilişkileri daha fazla etkilemeye başlamıştır. Bu durum güvenlikli sitelerde inşa edilen sosyomekânsal ilişkileri kentsel yaşam açısından daha da önemli hale getirmiştir. Araştırma nitel araştırma yöntemine göre tasarlanmış ve araştırmanın verileri derinlemesine görüşmelerle elde edilmiştir. Araştırmanın verileri güvenlikli sitelerde cemaat tipi ve cemiyet tipi sosyal ilişkilerin yanında ağ tipi ilişkilerin ve akışkan sosyal ilişkilerin de inşa edildiğini göstermektedir. Bu veriler ışığında güvenlikli sitelerde inşa edilen ilişkileri cemaat-cemiyet tipi ilişkiler çerçevesinde tartışmanın yetersiz olduğu ve bu konuda yeni araştırmalara ihtiyaç olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Güvenlikli site, sosyal ilişkiler, mekânsal ilişkiler, cemaat, cemiyet

New Trends and Socio-Spatial Relations in Gated Communities

Öz

This study focuses on the socio-spatial relationship constructed in gated communities. Great urban transformation has been observed in the urban life during the second half of the 20th century. Transformation in this period changed urban space as well as the daily life and social relationships of city dwellers. Gated communities are a sign of both spatial transformation and change within the social relationships in cities. The first gated communities appeared as living spaces serving as an isolation for the elite class from lower classes of society and problems of the city. Research conducted on gated communities were often related to such issues as socio-spatial segregation. However, by building gated communities for the middle class, these communities became more visible in the urban view and began to influence urban life and social relationships more. Hence, the social-spatial relationship constructed in gated communities became more significant in terms of urban life. This research was designed according to qualitative research methods and the data for research was acquired from in-depth interviews. The data showed that besides community and society type relationships, networking type relationships, and fluid social relationship were constructed in gated communities. Based on the data, it was concluded that discussing relationships constructed in gated communities was insufficient within the frame of the community-society type relationships constructed in these communities and new research is needed on this subject.

Anahtar Kelimeler

Gated community, social relationship, spatial relationship, community, society

Kaynakça

• Alver, K. (2010). Siteril hayatlar: Kentte mekânsal ayrışma ve güvenlikli siteler. Ankara: Hece Yayınları.
• Ayata, S. (2005). Yeni orta sınıf ve uydu kent yaşamı. D. Kandiyoti ve A. Saktanber (Ed.), Kültür Fragmanları: Türkiye’de Gündelik Hayat kitabı içinde (s. 37-56). İstanbul: Metis Yayınları.
• Aydın, S. (2012). İstanbul’da orta sınıf ve kapalı siteler. İdeal Kent. 3(6), 96-124.
• Bauman, Z. (2019). Akışkan modernite (S. O. Çavuş, Çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Bauman, Z. (2012). Akışkan aşk: İnsan ilişkilerinin kırılganlığına dair (I. Ergüden, Çev.). İstanbul: Versus Yayınları.
• Bauman, Z. (2013). Sosyolojik düşünmek (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Berg, B., & Howard, L. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (H. Aydın. Çev.Ed.). Konya: Eğitim Yayınları.
• Blakely, J. E., & Mary, G. S. (1997). Fortress America: Gating communities in the United States. Washington, D.C.: Brookings Institution Press and Lincoln Institute of Land Policy.
• Burcu, E., Yıldırım, F., Sırma, S. Ç. ve Sanıyaman, S. (2018). Çiçeklerin kaderi: Türkiye’de kadınların erken evliliği üzerine nitel bir araştırma.
• Bilig. (73), 63-98. Caldeira, T. (2000). City of walls: crime, segregation and citizenship in Sao Paulo. Berkeley: University of California Press.
• Danış, D. (2001). İstanbul’da uydu yerleşmelerin yaygınlaşması: Bahçeşehir örneği. F. Gümüşoğlu (Ed.), 21. Yüzyıl Karşısında Kent ve İnsan kitabı içinde (s. 151-160). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Erman, T. (2016). Mış gibi site: Ankara’da bir TOKİ-gecekondu dönüşüm sitesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Fischer, C. (1995). The subculturel theory of urbanism: A twentieth-year assessment. American Journal of Sociology. 101(3), 543-577.
• Flanagan, W. (2010). Urban sociology: Images and structure. Maryland: Rowman and Littlefield Publisher.
• Foldvary, F. (1994). Public goods and private communities. London: Edward Elgar.
• Gans, H. (1982). The levittowners: Ways of life and politics in a new suburban community. New York: Columbia University Press.
• Geniş, Ş. (2007). Producing elite localities: The rise of gated communities in Istanbul. Urban Studies, 44(4), 771-798.
• Glaser, B., & Anselm S. (2006). The discovery of grounded theory: Strategies for qualitative research. New Brunswick: Aldine Transaction, A Division of Tansaction Publishers.
• Glasze, G. (2005). Some reflections on the economic and political organization of private neighbourhoods. Housing Studies. 20(2), 221-233. Harvey, D. (2009), Sosyal adalet ve şehir (M. Morallı, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Harvey, D. (2012). Postmodernliğin durumu. (S. Savran, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kurtuluş, H. (2011). Gated communities as a representation of new upper and middle classes in Istanbul. İ. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 0(44): 49-65.
• Low, S. (2003). Behind the gates: life, security and the pursuit of happiness in fortress America. New York: Routledge.
• MacDonald, J. & McDonald, L. (1964). Chain migration, ethnic neighbourhood formation and social networks. The Milbank Memorial Fund Quarterly. 42(1), 82-97.
• McKenzie, E. (1994). Privatopia: Homeowner associations and the rise of residential private government. New Haven and London: Yale University Press.
• McKenzie, E. (2011). Beyond privatopia: Rethinking residential private government. Washington, D.C.: The Urban Institute Press.
• Merriam, S. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Duman, Çev.). Ankara: Nobel Yayınları.
• Öncü, A. (2010). İdealinizdeki ev mitolojisi kültürel sınırları aşarak İstanbul’a ulaştı. A. Öncü ve P. Weyland (Ed.) Mekân Kültür ve İktidar: Küreselleşen Kentlerde Yeni Kimlikler kitabı içinde (s. 85-104). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Reı̇ss, A. (1959). Rural-urban and status differences in interpersonel contacts. American Journal of Sociology. 65(2), 182-195.
• Roitman, S. (2005). Who segregates whom? The analysis of a gated community in Mendoza, Argentina. Housing Studies, 20(2), 303-321.
• Roitman, S. (2010). Gated communities: Definitions, causes and consequence. Urban Design and Planning. 163(1), 31-27.
• Simmel G. (2009). Bireysellik ve kültür (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Suttles, G. (1968). The social order of the slum: Ethnicity and territory in the inner city, Chicago: University of Chicago Press.
• Tilly, C., & Harold, B. (1967). On uprooting kinship and the auspices of migration. International Journal of Comparative Sociology. (8), 139-164.
• Wellman, B., & Leighton, B. (1979). Networks, neighborhoods and communities: approaches to the study of community question. Urban Affairs Quarterly. 14(3), 363-390.