BibTex RIS Kaynak Göster
Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 3, 138 - 160, 01.09.2014

Öz

Sosyal   güvenlik   sisteminin   önemli   bir   parçası   ve   tamamlayıcısı   olan   bireysel  emeklilik  sistemleri,  bireylere  asgari  hayat  standardı  sağlayarak,  bireylerin  hastalık,  yaşlılık   ve   kaza   gibi   durumlarda   rahat   etmesini   sağlamaktadır.   Bireysel   emeklilik  sistemleri   bir   yandan   bireylerin   sosyal   güvenlik   ihtiyaçlarını   karşılamakta,   diğer  yandan  bireylerin  ödedikleri  katkı  paylarını  bir  havuz  içerisinde  biriktirerek  bireysel  emeklilik   yatırım   fonlarını   oluşturmaktadırlar.   Bireysel   emeklilik   yatırım   fonları,  bireysel  emeklilik  şirketlerinin  bünyesinde,  katılımcıların  ödedikleri  katkı  paylarının  bir  havuzda  toplanarak,  emeklilik  döneminde  katılımcılara  fayda  sağlamak  amacıyla  profesyonel  portföy  yönetim  şirketleri  tarafından  yönetilmesi  suretiyle  oluşturulan  fonlardır.   Bireysel   emeklilik   yatırım   fonları,   vadeli   mevduat   ve   katılma   hesabı,  borçlanma   araçları,   repo   ve   ters   repo   işlemleri   ile   ortaklık   payları,   kıymetli  madenler,   türev   araç   işlemleri   ile   varantlar   ve   kira   sertifikaları   gibi   finansal  araçlardan   oluşan   portföye   yatırım   yapmaktadırlar.   Uzun   vadeli   tasarrufların  bireysel   emeklilik   yatırım   fonları   aracılığıyla   ekonomiye   aktarılmasında   vergisel  teşvikler   büyük   rol   oynamaktadır.   Dünyada   çok   uzun   zamandan   beri   var   olan  bireysel   emeklilik   yatırım   fonları,   günümüzde,   özellikle   gelişmiş   ülkelerde  tasarrufların  büyük  bir  kısmını  oluşturmakta  ve  ülke  ekonomilerinin  ihtiyaç  duyduğu  uzun   dönemli   kaynak   ihtiyacını   karşılamaktadır.   Ülkemizde   ise   bireysel   emeklilik  yatırım  fon  uygulamaları  2003  yılından  itibaren  başlamış  ve  kısa  zamanda  gelişme  göstererek  varlık  değerlerini  ve  fon  adetlerini  artırmıştır.  Bireysel  emeklilik  yatırım  fonları   sayesinde,   ekonomiye   ve   finansal   piyasalara   uzun   vadeli   fon   akışı  sağlanmaktadır.   Böylece   kamunun,   özel   sektörün   ve   finansal   piyasaların   kaynak  ihtiyacı   giderilebilmekte,   ülkenin   sahip   olduğu   tasarruflar   artmakta,   sermaye  piyasaları   gelişmekte,   istihdam   artmakta,   bütün   bunların   sonucunda   ülkenin  gelişmişlik  derecesi  de  artmaktadır.    1.  GİRİŞ  Temel  amacı,  bireyleri  hastalık,  kaza,  yaşlılık  gibi  durumlarda  korumak  ve  bireylere  asgari  yaşam  düzeyi  sağlamak  olan  sosyal  güvenlik  sistemleri,  ülkelerde  yaşanan  krizler,  politik  ve  sosyal   faktörler   nedeniyle   zaman   içerisinde   işlevlerini   tam   olarak   yerine   getiremez   hale  gelmiş   ve   yeniden   yapılanma   sürecine   girmiştir.   Bu   süreç   içerisinde   pek   çok   ülkede   bir  takım   yasal   düzenlemeler   yapılmış,   devlet   tarafından   sürdürülen   sosyal   güvenlik  kurumlarına  ilave  olarak  bireysel  emeklilik  sistemleri  geliştirilmiş  ve  bu  sistemler  içerisinde  faaliyette  bulunan  bireysel  emeklilik  şirketleri  kurulmuştur.     Dünyada  uzun  zamandan  beri  var  olan  ve  ülkelerin  gelişmişlik  düzeylerinin  yükselmesine  katkıda   bulunan   bireysel   emeklilik   şirketleri,   ülkemizde   2001   yılında   yapılan   yasal  düzenleme   ile   faaliyete   geçmiştir.   Bireysel   emeklilik   şirketlerinin   faaliyete   geçmesiyle  birlikte,   2003   yılında   söz   konusu   şirketler   bünyesinde   bireysel   emeklilik   yatırım   fonları  oluşturulmuştur.        Bu  çalışma  13.  Ulusal  İşletmecilik  Kongresi’nde  “Bireysel  Emeklilik  Yatırım  Fonları”  adıyla  sunulan  bildirinin  yeniden  düzenlenmesiyle  oluşturulmuştur.  8-­‐10  Mayıs  2014  Kemer/Antalya,  V.2,  pp.1427-­‐1438   Bireysel  emeklilik  yatırım  fonları,  bireysel  emeklilik  şirketlerinin  bünyesinde,  katılımcıların  ödedikleri  katkı  paylarının  bir  havuzda  toplanarak,  emeklilik  döneminde  katılımcılara  fayda  sağlamak  amacıyla  profesyonel  portföy  yönetim  şirketleri  tarafından  yönetilmesi  suretiyle  oluşturulan   fonlardır.   Söz   konusu   fonlar,   piyasalara   uzun   dönemli   kaynak   aktarılmasını  sağlayarak,   kamunun   borçlanma   ihtiyaçlarını   gidermekte,   ülkenin   tasarruf   eğilimini  artırmakta,  finansal  piyasaların  ve  ülke  ekonomisinin  gelişimine  katkıda  bulunmaktadır.  Çalışmamızın  ikinci  bölümünde  bireysel  emeklilik  yatırım  fonları  ele  alınmakta  ve  dünyada  bireysel   emeklilik   fonlarının   gelişimi,   Türkiye’de   bireysel   emeklilik   yatırım   fonlarının  gelişimi,   türleri,   portföylerinin   yönetimi,   vergilendirilmesi   ayrıntılı   olarak   anlatılmaktadır.  Üçüncü  bölümde  bireysel  emeklilik  yatırım  fonlarının,  finansal  piyasalar  üzerinde  yarattığı  etkilerden   bahsedilmekte   ve   dördüncü   bölümde   genel   bir   değerlendirme   ile   çalışma  sonlandırılmaktadır.  2.  BİREYSEL  EMEKLİLİK  YATIRIM  FONLARI  Dünya   nüfusunun   giderek   yaşlanması   ile   birlikte   gelecekte   emekli   olacakların   sayısı  artarken,  doğum  oranının  azalması  sonucu  mevcut  emeklileri  finanse  edecek  genç  nüfusun  azalması,  toplanan  katkı  payı  veya  primlerin  verimli  bir  şekilde  değerlendirilememesi  gibi  çeşitli   nedenlerden   dolayı,   devlet   tarafından   sunulan   sosyal   güvenlik   sistemleri   işlerliğini  kaybetmiş   ve   ülkeler   sosyal   güvenlik   sistemlerini   iyileştirme   yolunda   yeni   arayışlara  yönelmek   zorunda   kalmışlardır.   Bu   tür   kaygılardan   dolayı   uygulanan   sosyal   güvenlik  reformları   sonucunda,   dünyada   genel   olarak   3   basamaklı   sosyal   güvenlik   sistemlerinin  oluştuğu   görülmektedir.   Birinci   basamakta,   devlet   tarafından   sağlanan   sosyal   güvenlik  sistemleri,   ikinci   basamakta   mesleki   emeklilik   sistemleri,   üçüncü   basamakta   ise   bireysel  emeklilik  sistemleri  yer  almaktadır.  Devlet  tarafından  sağlanan  sosyal  güvenlik  sistemleri,  katılımın  zorunlu  olduğu,  gelirin  yeniden  dağıtılması  esasına  göre,  çalışanlardan  toplanan  primlerin,  eş  zamanlı  olarak  emeklileri  finanse  etmek  için  kullanıldığı  sistemlerdir.  Mesleki  emeklilik   sistemleri,   işveren   ve   çalışanlardan   belirli   esaslar   dahilinde   toplanan   katkıların  işverenler  tarafından  çalışanları  yararına  oluşturulan  fonlarda  değerlendirilmesine  dayanan  işveren   bazlı   emeklilik   sistemleridir   (Soylu,   2004).   Bireysel   emeklilik   sistemleri   ise,  katılımcıların   emekliliğe   yönelik   tasarruflarını   artırmak   ve   emeklilikte   ek   gelir   sağlamak  amacıyla   kurulan,   özel   şirketler   tarafından   yönetilen   prime   dayalı   sistemlerdir   (Ulusoy,  2013).    Emeklilik   yatırım   fonları   vasıtasıyla   gerçekleştirilecek   olan   birikim   temeli   üzerine   kurulan  bireysel   emeklilik   sisteminin   en   önemli   öğelerinden   biri,   bireysel   emeklilik   yatırım  fonlarıdır   (Korkmaz   vd.,   2007).   Hem   Türkiye’de   hem   de   dünyada   bireysel   emeklilik  sisteminin   temel   uygulama   aracı   olan   ve   sistemin   bel   kemiğini   oluşturan   (Oktayer   ve  Oktayer,  2007)  bireysel  emeklilik  yatırım  fonları,  çalışanların  çalışma  hayatı  boyunca  elde  ettikleri   gelirden   tasarruf   ederek,   emeklilik   döneminde   sürdürülebilir   bir   hayat   düzeyi  sağlamalarına   imkân   tanıyan   ve   şartları   önceden   belirlenmiş   bir   emeklilik   planı  çerçevesinde   işverenler,   çalışanlar   veya   her   iki   grubun   da   düzenli   olarak   yaptıkları  katkıların  bir  fonda  toplanarak,  profesyonel  portföy  yönetim  ilkeleri  çerçevesinde  yatırıma  yönlendirildiği  kurumsal  yapılar  olarak  tanımlanmaktadır  (DPT,  2001).

A structural analysis of private pension funds

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 3, 138 - 160, 01.09.2014

Öz

Private  pension  systems  which  are  one  of  the  important  and  essential  parts  of  the  social   security   system   provide   subsistence   level   to   individuals   and   make   oneself  comfortable   in   situations   such   as   sickness,   old   age   and   accident.   Private   pension  systems,   one   the   one   hand   satisfy   social   security   needs,   one   the   other   hand  constitute   private   pension   funds   gathering   individuals’   contributions   in   a   pool.  Private   pension   funds   are   funds   managed   by   professional   portfolio   management  companies   in   order   to   benefit   to   participants   during   the   retirement   period,  gathering   in   a   pool   contributions   paid   participants   within   private   pension  companies.   Private   pension   funds   invest   portfolio   which   consists   of   cash,   bank  deposit,   participation   account,   public   bond,   corporate   bond,   treasury   bill,  commercial  bill,  repo,  reverse  repo,  stocks,  derivative  products,  warrants  and  lease  certificates.   Taxation   incentives   play   an   important   role   transferring   long   term  savings   to   economy   by   means   of   private   pension   funds.   Private   pension   funds  which  exist  in  world  for  a  long  time,  in  today  consists  of  large  part  of  savings  and  satisfies   long   term   resource   requirement   especially   in   emerging   countries.   In   our  country,  private  pension  fund  practices  have  started  from  2003  and  increased  asset  values  and  number  of  fund  growing  in  a  short  span  of  time.  Long  term  fund  flow  is  raised  to  economy  and  financial  markets  by  means  of  private  pension  funds.  In  this  way,  resource  requirement  of  public  sector,  private  sector  and  financial  markets  is  satisfied,  increase  country’s  savings,  improve  capital  markets,  increase  employment  and  as  a  result  of  all  these  the  level  of  country’s  development  increases.       Year:  2014      Volume:  1      Issue:  3     BİREYSEL  EMEKLİLİK  YATIRIM  FONLARININ  YAPISAL  BİR  ANALİZİ

Toplam 0 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Articles
Yazarlar

Arzu Ozmerdivanli Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Eylül 2014
Yayımlandığı Sayı Yıl 2014 Cilt: 1 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Ozmerdivanli, A. (2014). A structural analysis of private pension funds. Journal of Economics Finance and Accounting, 1(3), 138-160.

Journal of Economics, Finance and Accounting (JEFA) is a scientific, academic, double blind peer-reviewed, quarterly and open-access online journal. The journal publishes four issues a year. The issuing months are March, June, September and December. The publication languages of the Journal are English and Turkish. JEFA aims to provide a research source for all practitioners, policy makers, professionals and researchers working in the area of economics, finance, accounting and auditing. The editor in chief of JEFA invites all manuscripts that cover theoretical and/or applied researches on topics related to the interest areas of the Journal. JEFA publishes academic research studies only. JEFA charges no submission or publication fee.

Ethics Policy - JEFA applies the standards of Committee on Publication Ethics (COPE). JEFA is committed to the academic community ensuring ethics and quality of manuscripts in publications. Plagiarism is strictly forbidden and the manuscripts found to be plagiarized will not be accepted or if published will be removed from the publication. Authors must certify that their manuscripts are their original work. Plagiarism, duplicate, data fabrication and redundant publications are forbidden. The manuscripts are subject to plagiarism check by iThenticate or similar. All manuscript submissions must provide a similarity report (up to 15% excluding quotes, bibliography, abstract and method).

Open Access - All research articles published in PressAcademia Journals are fully open access; immediately freely available to read, download and share. Articles are published under the terms of a Creative Commons license which permits use, distribution and reproduction in any medium, provided the original work is properly cited. Open access is a property of individual works, not necessarily journals or publishers. Community standards, rather than copyright law, will continue to provide the mechanism for enforcement of proper attribution and responsible use of the published work, as they do now.