Abstract
Günümüzde ekonomik ve sosyal alanlarda yaşanan değişimler işletmecilik alanında da kendini göstermiş ve işletmeler üretim, pazarlama yöntemlerini değiştirdikleri gibi artık maliyetleme yöntemlerini de değiştirmek zorunda kalmışlardır. Ürünün üretiminden sonra maliyetlerin belirlendiği geleneksel maliyet hesaplama yöntemleri geçerliliğini kaybetmiş ve yeni maliyetleme yöntemleri kullanma ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu yöntemlerden birisi de, müşterilerin ihtiyaçlarında ortaya çıkan değişimlerin beraberinde getirdiği, maliyetlerin ürünün tasarım aşamasında belirlendiği hedef maliyetleme yöntemidir. Hedef maliyetleme, ürünün tasarım aşamasında müşterilerin istekleri doğrultusunda belirlenmektedir. Mobilya sektöründe de müşteri istek ve beklentilerinin önemli olduğu bilinmektedir. Bu nedenle çalışma, mobilya sektöründe faaliyette bulunan işletmeler üzerinde yapılacaktır. Çalışmanın amacı mobilya sektöründe faaliyette bulunan işletmelerin hedef maliyetleme yöntemini uygulama düzeylerini tespit etmektir. Bu amaç doğrultusunda Çorum ilinde bulunan işletmeler üzerinde anket çalışması yapılarak işletmelerin hedef maliyetleme yöntemini uygulama düzeylerinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. 1. GİRİŞ Küreselleşme, geliştirilen yeni teknolojiler, gittikçe kısalan mamul ömürleri, pazara giren yeni rakipler ve artan müşteri ihtiyaçları gibi faktörler işletmelerin yeni arayışlar içine girmelerine neden olmuştur(Altınbay, 2006). Üretim işletmeleri daima maliyetlerini azaltmanın yollarını aramışlardır. Ancak maliyetleri azaltacak değişiklikleri gerçekleştirmek oldukça zordur(Jiambalvo, 2004). Ancak küresel rekabetin baskısı altında kalan işletmeler, üretim sistemlerini değiştirmişlerdir. Değişen üretim sistemlerine paralel olarak mevcut maliyet sistemlerinin de değiştirilme ihtiyacı doğmuştur. Artık geleneksel maliyet muhasebesi günümüz rekabet ortamında yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle geleneksel maliyet muhasebesi bir dönüşüm süreci geçirmiş ve günümüzde artık maliyet yönetimi olarak ifade edilmektedir. Maliyet yönetimi kavramı, maliyet muhasebesine göre daha geniş kapsamlı bir kavramdır. Maliyet muhasebesi sadece maliyetlerin raporlanmasına odaklanırken maliyet yönetimi, maliyetlerin planlanmasına, etkin yönetimine ve düşürülmesine odaklanmaktadır(Altınbay, 2006). Maliyet yönetimi, küresel piyasalarda zamanlama, maliyet, kalite ve fonksiyonellik açısından rekabet edilebilir, mamul ya da hizmet üretiminde kaynakların verimli kullanımı içinyöneticilere yardımcı olacak bilginin sağlanmasına yardımcı olmaktadır(Bekçi ve Özal, 2010).2. HEDEF MALİYETLEME Maliyet yönetimi araçlarından birisi de 1970’li yıllarda Japonya’da ortaya çıktığı ileri sürülen hedef maliyetleme(Doğan, 1998), belirlenmiş işlevleriyle piyasaya sürülen kalite ve satış fiyatının tatmin edici bir karlılık düzeyinde ortaya çıkaran yaşam dönemi maliyetleme ile belirlenebilmesini sağlamaya yönelik bir süreçtir(Lockamyand Smith, 2000). Hedef maliyetleme, müşteri beklentileri ve pazarda oluşan fırsatlar üzerinde yoğunlaşan bir ürün geliştirme stratejisidir(Kutay ve Akkaya, 2000). Hedef maliyet kavramı pazara, mühendisliğe ve ürün fonksiyonlarına dayalı olarak ortaya çıkmış ve ürünlerin tasarım aşamasında maliyet planlamasını savunan stratejik bir kar ve maliyet yönetim sürecidir(Koşan ve Geçgin, 2011). Ürünlerin henüz tasarım aşamasındayken, mamulün üretimi ve satış sonrası katlanılacak maliyetlerin taahhüdünün konduğu fikrini kabul eden hedef maliyetleme yöntemi(Basık ve Türker, 2005), stratejik bir kar ve maliyet yönetim süreci olarak ortaya konmuştur. Bu yöntem, yeni bir ürünün planlama, araştırma ve geliştirme sürecinde maliyetlerin azaltılması için ortaya atılan tüm fikirlerin gözden geçirilmesi yoluyla hız, kalite ve güvenilirlik gibi tüketici ihtiyaçlarını karşılamayı sağlarken, söz konusu ürünün tüm yaşam dönemi maliyetlerini de azaltmayı amaçlayan bir faaliyet olarak karşımıza çıkmaktadır(Aksoylu ve Dursun, 2001). Hedef maliyetleme yaklaşımının gelişmesinde iki önemli özellik rol oynamıştır. Bu özelliklerden ilki, fiyatı pazarın belirlediği gerçeğidir. İşletmeler hep fiyatı kontrol ettiklerini düşünmüşlerdir, oysa ki günümüzde fiyatlar üzerinde daha az kontrole sahip olduklarını fark etmişlerdir(Özdemir ve Orhan, 2011). Bu nedenle hedef maliyetlemede pazar fiyatı bir veri olarak kabul edilmektedir. İkincisi ise, bir mamulün maliyetinin büyük bir kısmının dizayn aşamasında belirlenmekte olduğu gerçeğidir. Dolayısıyla mamulü dizayn edip, kaça mal olduğunu anlamaya çalışmak yerine, ilk önce hedef maliyet belirlenmeli ve o hedef doğrultusunda mamul dizayn edilmelidir(Öndeş, Ardıç, Öztürk ve Kayacan, 2010). Mamulün dizayn aşamasında ürün maliyetlerini dikkate almamak karlılık oranının düşmesine neden olmaktadır(Coşkun, 2003). Geleneksel maliyetlemede, üretim öncesi ve sonrası maliyetlerin ürünlere dağıtılmasında birtakım sorunlar yaşanmaktadır. İşletmelerin fonksiyonlara ayrılması, her departman yöneticisinin sadece kendi sorumluluğu altında oluşan maliyetlere yoğunlaşmasına neden olmaktadır. Dolayısıyla üretimden sorumlu yönetici ürün maliyetlerini üretim bölümü ile ilgili olanlarla sınırlandırmakta ve bunun sonucunda ürün yaşam maliyetlerini göz ardı etmektedir. Geleneksel maliyetleme yönteminde fiyat ve maliyet belirleme süreci pazar araştırması ile başlamaktadır. Pazar araştırması ile müşteri ihtiyaçları belirlendikten sonra ürünün özellikleri üzerinde yoğunlaşılmakta, ürünün tasarımı ve mühendislik faaliyetleriyle devamlı olarak ilgilenilmektedir. Ürün tasarımı ortaya çıkarıldıktan sonra ürünün maliyetinin tahmin edilmesi gerekmektedir. Tahmin edilen maliyetin yüksek olması durumunda birtakım düzeltmeler yapılmaktadır. Kar marjı ise, beklenen satış fiyatından tahmin edilen maliyetin çıkarılması ile bulunmaktadır(Çetin ve Atmaca, 2009). Hedef maliyetleme de ise, bir ürünün hedef maliyeti, hedef satış fiyatından hedef kar marjının çıkarılması ile bulunmaktadır. Hedef Maliyet= Hedef Fiyat- Hedef Marjin’dir. Hedef fiyat, ürün planlaması için yapılan pazar analizleri yardımıyla belirlenirken, hedef marjin de şirket kar beklentileri, tarihi sonuçlar, rekabet analizleri ve bazen de bilgisayar simülasyonları ile belirlenmektedir(Acar, 1998). 2. HEDEF MALİYETLEMENİN ÖZELLİKLERİ Hedef maliyetleme yönteminin özellikleri şu şekilde sıralanabilmektedir. Hedef maliyetleme ürünün geliştirme ve tasarım aşamasında uygulanır. Hedef maliyetleme maliyetleri düşürmeyi amaçlayan bir yöntemdir(Saban, 2000). Hedef maliyetleme , stratejik kar planlamasının bir parçasıdır. Hedef maliyetleme , bölümler üstü bir işbirliğini gerektirmekte ve kolaylaştırmaktadır(Alagöz ve Ceran, 2006). Hedef maliyetleme, ürünün yaşam seyri üzerinde, ilk safhalarda uygulanan bir maliyet yöntemidir. Hedef maliyetleme, maliyetlerin ortaya çıkmadan önce yönetimi ilkesine dayanır. Hedef maliyetleme, mühendisleri, ilgilileri ve çalışanları ürün, teknoloji ve tasarımın maliyet etkilerini araştırmaya yönelik olarak etkileyen bir yöntemdir(Alagöz, Yılmaz ve Ay, 2005). Yeni mamul ve modeller için elverişli olmakla beraber, mevcut mamullerin yeniden tasarlanıp iyileştirilmesi için de kullanılabilmektedir(Civelek, 2002).
References
- Acar, D., (1998). İleri Maliyet Yönetim Yaklaşımı Olarak Hedef Maliyetleme, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, V.3,(Güz), pp. .83.
- Aksoylu, S., Dursun, Y., (2001). Pazarda Rekabetçi Üstünlük Aracı Olarak Hedef Maliyetleme, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, N.11, pp..362.
- Alagöz, A.,Ceran, Y., (2006). Stratejik Maliyet Ve Kar Planlama Aracı Olarak Hedef Maliyet Yönetimi (TargetCost Management), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, N.15, pp..65.
- Alagöz, A., Yılmaz, B., Ay, M., (2005). Üretim Maliyetlerinin Düşürülmesinde Hedef Maliyetleme Yönteminin Rolü ve Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Araştırma, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25- 27 Kasım, pp..48.
- Altınbay, A., (2006). Etkin Bir Maliyet Yönetim Sistemi Olarak Hedef Maliyetleme Sistemi ve TMMT Uygulaması, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı.16, Aralık, , pp..141, 142.
- Basık, A., Türker, İ., (2005). Stratejik Maliyet Analizi ve Yönetimi, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25- 27 Kasım, , pp..56.
- Bekçi, İ., Özal, H., (2010). Stratejik Maliyet Yönetiminin Sağlık Sektöründe Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Araştırma, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, V. 2, N. 3, Kasım, , pp.. 80.
- Blocher, J. E.,Chen, H. K., Lin, W. Thomas., (1999). Cost Management, , pp.. 136.
- Bozdemir, E., Orhan, M.S., (2011). Maliyet Kontrol Aracı Olarak Hedef Maliyetleme Yönteminin Türk Otomotiv Sanayinde Uygulanabilirlik Düzeyinin İncelenmesi , Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, V.25, N.2, , pp..166.
- Civelek, M., (2002). Maliyet Muhasebesi, Detay Yayıncılık, Eylül, Ankara, , pp.. 579.
- Coşkun, A., (2003). Stratejik Maliyet Yönetimi Aracı Olarak Hedef Maliyetleme, Akademik Araştırmalar Dergisi, Yıl.4, N.15, pp..25.
- Çetin, A., Atmaca, M., (2009). Hedef Ve Standart Maliyetleme Sistemleri’nin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, V. XXVI, N.1, pp..320.
- Doğan, Z., (1998). Maliyet Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım: Hedef Maliyetleme, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, V. 12, Mayıs, N. 1-2, pp.. 197.
- Jiambalvo, J., (2004). Managerial Accounting, Second Edition, pp.. 279.
- Koçsoy, M., (2008). Hedef Maliyetleme Ve Türk İmalat İşletmelerinde Uygulanması, Yayınlanmamış, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Ankara, pp.. 278- 284.
- Koşan, L.,Geçgin, E., (2011). Müşteri Beklentisi Ve Maliyet Yönetimi Hedef Maliyet Sistemi Ve Örnek Bir Uygulama, Mali Çözüm Dergisi, Temmuz- Ağustos, pp.. 57.
- Kutay, N., Akkaya, G.C., (2000). Stratejik Maliyet Yönetimi Aracı Olarak Hedef Maliyetleme, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, V.15, N.2, pp..1.
- Lockamy, A., Smith, W., (2000). Target Costing for Supply Chain Management: Criteria and Selection, Industrial Management& Data Systems, V. 100, N. 5, pp.. 213.
- Öndeş, T., Ardıç, M., Öztürk, A., Kayacan, B., (2010). Stratejik Maliyet Yönetim Aracı Olarak Hedef Maliyetleme ve Devlet Orman İşletmelerinde Uygulanabilirliği, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20- 22 Mayıs, V. 1, pp.. 2
- Saban, M., (2000). Yeni Ürün Geliştirme Sürecinde Hedef Maliyetleme, Endüstri Mühendisliği Dergisi, V.11, N.4, Aralık, pp..13.
- Yükçü, S., (2007). Yöneticiler İçin Muhasebe: Yönetim Muhasebesi, Birleşik Matbaacılık, İzmir, Nisan , pp.. 389
Abstract
Nowadays the changes experienced in the economic and social fields show up themselves in business, as method of production and marketing changed by businesses, they also have to change costing methods. After the production traditional costing methods in which costs determined have lost their validity and necessity of using of the new costing methods are showed up. One of these methods is the target costing method which is a need of customers resulting changes brought about, that cost is determined at the design stage of the product. Target costing is determined by means of customer’s needs in the process of designing of product. It is known that expectation and demand of customers in furniture industry is important. The study aims at identifying the application level of target costing of businesses activities in furniture industry. Therefore it is aimed at finding out the application level of target costing method by conducting a survey over businesses in Çorum. MALİYET YÖNETİM ARACI OLARAK HEDEF MALİYETLEME YÖNTEMİNİN UYGULANABİLİRLİK DÜZEYİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Keywords
References
- Acar, D., (1998). İleri Maliyet Yönetim Yaklaşımı Olarak Hedef Maliyetleme, Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, V.3,(Güz), pp. .83.
- Aksoylu, S., Dursun, Y., (2001). Pazarda Rekabetçi Üstünlük Aracı Olarak Hedef Maliyetleme, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, N.11, pp..362.
- Alagöz, A.,Ceran, Y., (2006). Stratejik Maliyet Ve Kar Planlama Aracı Olarak Hedef Maliyet Yönetimi (TargetCost Management), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, N.15, pp..65.
- Alagöz, A., Yılmaz, B., Ay, M., (2005). Üretim Maliyetlerinin Düşürülmesinde Hedef Maliyetleme Yönteminin Rolü ve Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Araştırma, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25- 27 Kasım, pp..48.
- Altınbay, A., (2006). Etkin Bir Maliyet Yönetim Sistemi Olarak Hedef Maliyetleme Sistemi ve TMMT Uygulaması, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı.16, Aralık, , pp..141, 142.
- Basık, A., Türker, İ., (2005). Stratejik Maliyet Analizi ve Yönetimi, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25- 27 Kasım, , pp..56.
- Bekçi, İ., Özal, H., (2010). Stratejik Maliyet Yönetiminin Sağlık Sektöründe Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Araştırma, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, V. 2, N. 3, Kasım, , pp.. 80.
- Blocher, J. E.,Chen, H. K., Lin, W. Thomas., (1999). Cost Management, , pp.. 136.
- Bozdemir, E., Orhan, M.S., (2011). Maliyet Kontrol Aracı Olarak Hedef Maliyetleme Yönteminin Türk Otomotiv Sanayinde Uygulanabilirlik Düzeyinin İncelenmesi , Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, V.25, N.2, , pp..166.
- Civelek, M., (2002). Maliyet Muhasebesi, Detay Yayıncılık, Eylül, Ankara, , pp.. 579.
- Coşkun, A., (2003). Stratejik Maliyet Yönetimi Aracı Olarak Hedef Maliyetleme, Akademik Araştırmalar Dergisi, Yıl.4, N.15, pp..25.
- Çetin, A., Atmaca, M., (2009). Hedef Ve Standart Maliyetleme Sistemleri’nin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, V. XXVI, N.1, pp..320.
- Doğan, Z., (1998). Maliyet Yönetiminde Yeni Bir Yaklaşım: Hedef Maliyetleme, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, V. 12, Mayıs, N. 1-2, pp.. 197.
- Jiambalvo, J., (2004). Managerial Accounting, Second Edition, pp.. 279.
- Koçsoy, M., (2008). Hedef Maliyetleme Ve Türk İmalat İşletmelerinde Uygulanması, Yayınlanmamış, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Ankara, pp.. 278- 284.
- Koşan, L.,Geçgin, E., (2011). Müşteri Beklentisi Ve Maliyet Yönetimi Hedef Maliyet Sistemi Ve Örnek Bir Uygulama, Mali Çözüm Dergisi, Temmuz- Ağustos, pp.. 57.
- Kutay, N., Akkaya, G.C., (2000). Stratejik Maliyet Yönetimi Aracı Olarak Hedef Maliyetleme, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, V.15, N.2, pp..1.
- Lockamy, A., Smith, W., (2000). Target Costing for Supply Chain Management: Criteria and Selection, Industrial Management& Data Systems, V. 100, N. 5, pp.. 213.
- Öndeş, T., Ardıç, M., Öztürk, A., Kayacan, B., (2010). Stratejik Maliyet Yönetim Aracı Olarak Hedef Maliyetleme ve Devlet Orman İşletmelerinde Uygulanabilirliği, III. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, 20- 22 Mayıs, V. 1, pp.. 2
- Saban, M., (2000). Yeni Ürün Geliştirme Sürecinde Hedef Maliyetleme, Endüstri Mühendisliği Dergisi, V.11, N.4, Aralık, pp..13.
- Yükçü, S., (2007). Yöneticiler İçin Muhasebe: Yönetim Muhasebesi, Birleşik Matbaacılık, İzmir, Nisan , pp.. 389
Details
| Journal Section | Articles |
|---|---|
| Authors | |
| Publication Date | March 1, 2014 |
| Published in Issue | Year 2014 Volume: 1 Issue: 1 |
Journal of Economics, Finance and Accounting (JEFA) is a scientific, academic, double blind peer-reviewed, quarterly and open-access online journal. The journal publishes four issues a year. The issuing months are March, June, September and December. The publication languages of the Journal are English and Turkish. JEFA aims to provide a research source for all practitioners, policy makers, professionals and researchers working in the area of economics, finance, accounting and auditing. The editor in chief of JEFA invites all manuscripts that cover theoretical and/or applied researches on topics related to the interest areas of the Journal. JEFA publishes academic research studies only. JEFA charges no submission or publication fee.
Ethics Policy - JEFA applies the standards of Committee on Publication Ethics (COPE). JEFA is committed to the academic community ensuring ethics and quality of manuscripts in publications. Plagiarism is strictly forbidden and the manuscripts found to be plagiarized will not be accepted or if published will be removed from the publication. Authors must certify that their manuscripts are their original work. Plagiarism, duplicate, data fabrication and redundant publications are forbidden. The manuscripts are subject to plagiarism check by iThenticate or similar. All manuscript submissions must provide a similarity report (up to 15% excluding quotes, bibliography, abstract and method).
Open Access - All research articles published in PressAcademia Journals are fully open access; immediately freely available to read, download and share. Articles are published under the terms of a Creative Commons license which permits use, distribution and reproduction in any medium, provided the original work is properly cited. Open access is a property of individual works, not necessarily journals or publishers. Community standards, rather than copyright law, will continue to provide the mechanism for enforcement of proper attribution and responsible use of the published work, as they do now.