SWOT ANALİZİ BAĞLAMINDA BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI: DİKA VE GEKA ÖRNEKLERİ

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 47 - 60, 28.09.2024

İhsan Denli

https://doi.org/10.53280/jer.1514076

Öz

Geçmişte olduğu gibi günümüzde de kurum ve kuruluşların içinde bulundukları koşullara uyum sağlanarak başarıyı yakalamaları için çeşitli stratejiler ve planlamalar yapmaları gerekmektedir. Bu bağlamda gerekli stratejiler geliştirmek ve çeşitli planlamalar yapmak kurumlar açısından önem kazanmaktadır. Bu kurumlardan biri Bölgesel Kalkınma Ajanslarıdır. Çalışmanın amacı, TRC3 bölgesinde kurulan Dicle Kalkınma Ajansı (DİKA) ile TR32 bölgesinde kurulan Güney Ege Kalkınma Ajansı (GEKA) stratejik planlama türlerinden SWOT analizlerini değerlendirmektir. Çalışma, biri doğuda diğeri batıda olmak üzere kuruluş tarihleri birbirine yakın olan iki kalkınma ajansın profilini belirleyerek bu konuda literatüre katkı sunmak açısından önem kazanmaktadır. Çalışmada, betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda DİKA ile GEKA’nın sorumlu oldukları bölgelerde altyapı, üstyapı, üretim, istihdam ve ihracat gibi çeşitli alanlarda önemli katkılarda bulunduğunu göstermektedir. Ayrıca bölgesel verilerin üretilmesi, bölgesel planların geliştirilmesi, stratejik alanlar ve sektörler hakkında raporların hazırlanması ve yerel yönetimler ile kurumlar için hizmet içi eğitim ve kurumsallaşma desteğinin sağlanması yönünde katkılar sağladıkları görülmüştür. GEKA, sektörlerin gelişiminde, yeni yatırım alanların oluşmasında, mevcut yatırımların gelişmesinde ve bölge ile ilgili veri üretmede etkili olabilmiştir. Ancak DİKA’nın farklı sektörlerde olmak üzere yatırım potansiyelinin artmasında, yeni yatırımların gelişmesinde ve bölgenin sosyo-ekonomik göstergelerin düzeyinin artmasına olan etkisi sınırlı kalmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kalkınma Ajansları, Dicle Kalkınma Ajansı, Güney Ege Kalkınma Ajansı, SWOT Analizi

REGIONAL DEVELOPMENT AGENCIES IN THE CONTEXT OF SWOT ANALYSİS: EXAMPLES OF DİKA AND GEKA

Öz

As in the past, institutions and organizations need to develop different strategies and plans to succeed by adapting to the conditions in which they find themselves. In this context, it is important for institutions to develop the necessary strategies and create different plans. One of these institutions is the regional development agencies. The aim of this study is to evaluate the SWOT analyses, a form of strategic planning, conducted by the Tigris Development Agency (TDA) in the TRC3 region and the South Aegean Development Agency (SADA) in the TR32 region. The study gains importance by contributing to the literatüre on this subject through the profiling of two development Agencies with close founding dates, one in the east and the other in the West. In the study, descriptive research method was used. The study a descriptive research methot has been used. The study results indicate that TDA and SADA have contributed to their recpective regions in several areas, including improvements in infrastructure, superstructure, production, employment and exports. Additionally, they have played a significant role in generating regional data, developing Regional plans, preparing reports on strategic areas and sectors and providing in-service and institutionalization training for local goverments and institutions. SADA is effective in the development of sectors, the creation of new investment areas, the development of existing investments and the production of data about the region. However, the impact of TDA on increasing the investment potential in different sectors, the development of new investments and the increase in the level of socio-economic indicators of the region has remained limited.

Anahtar Kelimeler

Development Agencies, Tigris Development Agency, South Aegean Development Agency, SWOT Analysis

Kaynakça

• Akpınar, R. (2012). Türkiye'de Değişen Bölgesel Kalkınma Politikaları. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 29-46.
• Aydemir, C., & Karakoyun, İ. (2011). Yeni Bölgesel Kalkınma Yaklaşımı ve Kalkınma Ajansları Karacadağ Kalkınma Ajansı Örneği. İstanbul: Ekin Yayınları.
• Bakır, H., & Tuncel, C. O. (2010). Yenilik Temelli Bir Bölgesel Gelişme Sürecinde Kalkınma Ajanslarının Yeri. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 1(4), 19-41.
• Berber, M., & Çelepçi, E. (2005). Türk Bölgesel Kalkınma Politikalarında Yeni Arayışlar: Kalkınma Ajansları ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Doğu Karadeniz Bölgesel Kalkınma Sempozyumu, 13(14), 145-157.
• Cankorkmaz, Z. (2011). Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Bu Ajanslara Yönelik Eleştiriler. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 113-138.
• DİKA (2023). Dicle Kalkınma Ajansı 2023 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.dika.org.tr/dokumanflipbook/faaliyet-raporlari/14/0 (Erişim Tarihi: 20.04.2024).
• DİKA (2024). Dicle Kalkınma Ajansı 2019-2023 Stratejik Planı. https://www.dika.org.tr/dokumanflipbook/kurumsal-stratejik-plan/392/0 (Erişim Tarihi: 26.04.2024).
• DİKA (2024). TRC3 Bölgesi 2014-2023 Bölge Planı Cilt I. Bölgeyi Anlamak. https://www.dika.org.tr/dokumanflipbook/trc3-2014-2023-bolge-plani/95/1 (Erişim Tarihi: 23.04.2024).
• DİKA (2024). TRC3 Bölgesi 2014-2023 Bölge Planı Cilt II. Bölgesel Gelişme Stratejisi. https://www.dika.org.tr/dokumanflipbook/trc3-2014-2023-bolge-plani/95/0 (Erişim Tarihi: 25.04.2024).
• DİKA (2018). Dicle Kalkınma Ajansı 2018 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.dika.org.tr/dokumanflipbook/faaliyet-raporlari/14/5 (Erişim Tarihi: 20.04.2024).
• DİKA (2019). Dicle Kalkınma Ajansı 2019 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.dika.org.tr/dokumanflipbook/faaliyet-raporlari/14/4 (Erişim Tarihi: 20.04.2024).
• DİKA (2020). Dicle Kalkınma Ajansı 2020 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.dika.org.tr/dokumanflipbook/faaliyet-raporlari/14/3 (Erişim Tarihi: 20.04.2024).
• DİKA (2021). Dicle Kalkınma Ajansı 2021 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.dika.org.tr/dokumanflipbook/faaliyet-raporlari/14/2 (Erişim Tarihi: 20.04.2024).
• DİKA (2022). Dicle Kalkınma Ajansı 2022 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.dika.org.tr/dokumanflipbook/faaliyet-raporlari/14/1 (Erişim Tarihi: 20.04.2024).
• Dinçel, İ. Y. (2021). Competition Case in The Historical Overview: 1980 Before The Turkish Economy. Journal of Current Researches on Social Sciences, 11(1), 1-16.
• Dinçer, Ö. (2004). Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• DPT (2000). 8. BYKP. Bölgesel Gelişme ÖİK Raporu, Ankara.
• Dura, Y. C. (2006). Bölgesel Kalkınma Politikalarında Yeni Bir Adım: Kalkınma Ajansları ve Türk Planlama Faaliyetleri Açısından Değerlendirilmesi. (Uzmanlık Tezi), İç İşleri Bakanlığı, Ankara.
• Duran, G., & Töre, T. (2018). Bölgesel Kalkınmada Kümelenme Yaklaşımının Rolü; Bir Sektör Örneği. M. Karagül, L. Kaya, & O. Sungur içinde, Bölgesel kalkınma ve Bölge Bilimi Üzerine Yazılar (s. 58-59). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Durgun, A. (2006). Bölgesel Kalkınmada Turizmin Rolü: Isparta Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Eraydın, A. (2002), Yeni Sanayi Odakları-Yeni Kalkınmanın Yeniden Kavramsallaştırılması, Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
• EURADA (1999). Creation, Development and Management of Rdas: Does it Have to and so Difficult? http://www.eurade.org (Erişim Tarihi: 23.04.2024).
• GEKA (2018). Güney Ege Kalkınma Ajansı 2018 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.geka.gov.tr/tr/sayfa/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi: 22.04.2024).
• GEKA (2019). Güney Ege Kalkınma Ajansı 2019Yılı Faaliyet Raporu. https://www.geka.gov.tr/tr/sayfa/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi: 22.04.2024).
• GEKA (2020). Güney Ege Kalkınma Ajansı 2020 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.geka.gov.tr/tr/sayfa/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi: 22.04.2024).
• GEKA (2021). Güney Ege Kalkınma Ajansı 2021 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.geka.gov.tr/tr/sayfa/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi: 22.04.2024).
• GEKA (2022). Güney Ege Kalkınma Ajansı 2022 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.geka.gov.tr/tr/sayfa/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi: 22.04.2024).
• GEKA (2023). Güney Ege Kalkınma Ajansı 2023 Yılı Faaliyet Raporu. https://www.geka.gov.tr/tr/sayfa/faaliyet-raporlari (Erişim Tarihi: 20.04.2024).
• GEKA (2024). TR32 Düzey-2 Bölgesi 2014-2023 Bölge Planı. https://www.geka.gov.tr/tr/sayfa/planlar (Erişim Tarihi: 22.04.2024).
• Halkier, H., & Danson, M. (1996). Regional Development Agencies in Western Europe: A Survey of Key Characteristics and Trends. Department of History, International and Social Studies, 4(3), 243-256.
• Leigh, D. (2010). SWOT Analysis. Handbook Of Improving Performance in The Workplace, 1(3), 115-140.
• Özer, M. A. (2012). Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Sosyal Ekonomik İşlevleri. Kamu-İş Dergisi, 12(2), 37-74.
• Özköse, H., Arı, S., & Çakır, Ö. (2013). Uzaktan Eğitim Süreci İçin SWOT Analizi. Middle Eastern ve African Journal of Educational Research, 5(41), 42-57.
• Polat, E. (2012). Bölgesel Kalkınma Ajansları: Dicle Kalkınma Ajansı (DİKA) Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 21-38.
• Roberts Peter, W., & Lloyd Greyd, M. (2000). Regional Development Agencies in England: New Strategic Regional Planning Issues? Regional Studies, 34(1), 75-79.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2024). Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırmaları (SEGE) Raporları. https://www.sanayi.gov.tr/merkez-birimi/b94224510b7b/sege (Erişim Tarihi: 18.05.2024).
• Sevinç, H. (2011). Bölgesel Kalkınma Sorunsalı: Türkiye’de Uygulanan Bölgesel Kalkınma Politikaları. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(2), 35-54.
• Taşcı, K., Akpınar, R., & Özsan, M. Ö. (2011). Teoride ve Uygulamada Bölgesel Kalkınma Politikaları. (1.Bs.), Bursa: Ekin Yayınevi.
• TÜİK (2024). Bölgesel İstatistikler, İl Göstergeleri. https://www.tuik.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 12.05.2024).
• Yavuz, B. (2010). Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Politikalarında Yaşanan Dönüşüm ve Kalkınma Ajansları. İstanbul: Derin Yayınları.