TÜRK TEKSTİL VE HAZIR GİYİM İŞLETMELERİNDE DÖNGÜSEL EKONOMİYE GEÇİŞ-KISA BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 3, 1107 - 1116, 30.09.2022

Sule Altun Kurtoğlu

https://doi.org/10.21923/jesd.988416

Öz

Döngüsel ekonomi bir süredir, diğer sektörlerde olduğu gibi tekstil sektöründe de önemli bir gündem haline gelmiştir. Özellikle Avrupa Birliği’nin ısrarla takip ettiği ve hızlı bir geçiş planı uyguladığı döngüsel ekonomi konusunda küresel ölçekli tekstil firmaları da önemli adımlar atmaya başlamıştır. Ancak bu konuda en önemli problemlerden biri döngüsel ekonomi kavramının doğru anlaşılamamasıdır. Bu çalışmada, sektörün bu alanda şimdiye kadar en önemli kılavuzu olan ve Ellen Macarthur Foundation tarafından 2017 yılında yayımlanan rapor temel alınarak ve bu raporda yer alan prensipler kullanılarak, Türkiye’de tekstil sektörünün döngüsel ekonomiye geçişte avantaj ve dezavantajları kısaca değerlendirilmiş ve öneriler sunulmuştur. Özellikle dijitalleşme, hammadde üretme (örneğin yeni nesil liflerin üretilmesi), katma değeri yüksek geri dönüştürülmüş ürün üretme ve malzeme kullanım ömrünü uzatma konularında önemli eksiklikler göze çarpmaktadır. İç piyasaya yönelik üretim yapan firmalarda yasaklı/kısıtlı kimyasal kullanımından henüz çıkılmaması da söz konusu geçişte önemli bir engeldir. Tekstil sektörünün güçlü alt yapısı, nitelikli işgücü ve geri kazanım kapasitesi ise geçişi kolaylaştıracak üstünlükler olarak öne çıkmaktadır. Geçişi hızlandıracak temel itici güç ise ar-ge çalışmalarının ve tekstil üreticileri, geri kazanım firmaları ve araştırma kurumları arasındaki iş birliğinin artırılmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Tekstil, Döngüsel Ekonomi, Sürdürülebilirlik, Geri Dönüşüm

Teşekkür

Dijitalleşme/Endüstri 4.0 ile ilgili katkıları için Prof.Dr. Asım Kurtoğlu’na teşekkür ederim.

TRANSITION TOWARD A CIRCULAR ECONOMY IN TURKISH TEXTILE AND CLOTHING COMPANIES- A BRIEF EVALUATION

Öz

Circular economy has become an important agenda in the textile industry, as in other industries, for some time. Global-scale textile companies have already taken important steps in this area, which is dominated by the European Union, which has implemented a rapid transition plan. However, one of the most important problems is that the concept of a circular economy has not been understood correctly. In this study, based on the report and principles published by Ellen MacArthur Foundation in 2017, which is the one of most important guides for the industry in this field, the advantages and disadvantages of the textile industry in Turkey in transition toward a circular economy were briefly evaluated. There are significant shortcomings in digitalization, raw material production (especially new generation fibres), high value added recycled material production, and increasing the utilisation of materials. For companies working for the domestic market using banned/restricted substances is also an important obstacle in this transition. The strong infrastructure, qualified workforce, and recycling capacity of the textile sector stand out as advantages that will facilitate the transition. However, increasing R&D and close cooperation between textile manufacturers, recycling companies and academia will be major driving forces that will speed up the transition considerably

Anahtar Kelimeler

Textile, Circular Economy, Sustainability, Recycling

Kaynakça

• Almroth, B., Åström, L., Roslund, S., Petersson, H., Johansson, M., Persson, N.K., 2018. Quantifying Shedding Of Synthetic Fibers from Textiles; A Source of Microplastics Released into The Environment. Environ Sci Pollut Res., 25(Ekim), 1191-1199.
• Altun Kurtoğlu, Ş., 2021. Case Study:Textiles. Aiduan Borrion, Mairi J. Black and Onesmus Mwabonje (Edt.) Life Cycle Assessment: A Metric for the Circular Economy,içinde (s. 178-211). The Royal Society of Chemistry. Cambridge.
• Altun, Ş., 2012. Prediction of Textile Waste Profile and Recycling Opportunities in Turkey. Fibres & Textiles in Eastern Europe, 94(5), 16-20.
• Andrews, D., 2015. The Circular Economy, Design, Thinking and Education for Sustainability. Local Economy, 30(3), 305-315.
• Annamma, J., Sherry Jr., J. F., Venkatesh, A., Wang, J., Chan, R., 2012. Fast Fashion, Sustainability, and the Ethical Appeal of Luxury Brands. Fashion Theory, 16(3), 273.
• Arsel, Z., 2010. Other People’s Things: Perspectives on Ownership Transfer and Sharing. NAAdvances in Consumer Research. M., Campbell, J. Inman, & R. P. Duluth içinde, Association for Consumer Research Volume 37 (s. 135-138).
• Bartl, A., 2011. Textile Waste. T. Letcher, & D. Vallero (Edt.), Waste: A Handle for Management, içinde (s. 167-179). Academic Press.
• Bayülken, Y., 2017. Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi İşletmeleri Kobi'ler. Ankara: TMMOB Makina Müh. Odası.
• Bio-based fiber-Evo®. 2021. 07 12, 2021 tarihinde https://www.fulgar.com/eng/insights/bio-based-fiber-evo adresinden alındı.
• Browne, M. A., Crump, P., Niven, S. J., Teuten, E., Tonkin, A., Galoway, T., Thompson, R., 2011. Accumulation of Microplastic on Shorelines Woldwide:Sources and Sinks. Environ. Sci. Technol., 45(21), 9175-9179.
• BSTB., 2018. Türkiye'nin Sanayi Devrimi Türkiye Djital Yol Haritası. Ankara.
• Cahn, D., Clifford, R., 2014. Best Practices in Best Practices in Textile Manufacturing. Inter-American Development Bank.
• Çakır, İ., Dedeoğlu, A.Ö., 2020. İkinci El Giyim Sitelerinde Algılanan Risklerin Satın Alma Niyeti Üzerine Etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi(27), 55-72.
• Deniz, E., 2020. Çevrimiçi İkinci-el Giyim Eşyası Satın Almaya Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 1487-1519.
• Ecolabel Index., 2021. All ecolabels on textiles. 05 30, 2021 tarihinde http://www.ecolabelindex.com/ ecolabels/?st=category,textiles adresinden alındı.
• Eder-Hansen, J., Chalmer, C., Tarneberg, S., Tochtermann, T., Seara, J., Boger, S., Jager, K., 2017. Pulse of the fashion industry. Global Fashion Agenda & The Boston Consulting Group, Copenhagen.
• Ellen MacArthur Foundation., 2013. Towards the Circular Economy: Economic and Business Rationale for an Accelerated Transition. 07 06, 2021 tarihinde https://www.ellenmacarthurfoundation.org/assets/downloads/publications/Ellen-MacArthur-Foundation-Towards-the-Circular-Economy-vol.1.pdf adresinden alındı.
• Ellen MacArthur Foundation., 2017. 12 26, 2018 tarihinde http://www.ellenmacarthurfoundation.org/publications adresinden alındı.
• Ellen MacArthur Foundation., 2017. What is a circular ecocnomy. 07 07, 2021 tarihinde https://www.ellenmacarthur foundation.org/circular-economy/concept adresinden alındı.
• ETC/WMGE., 2019. Textiles and the environment in a circular economy, Eionet Report. Boeretang: ETC/WMEG.
• European Comission., 2020. A new circular economy action plan for a cleaner and more competitive Europe. 06 27, 2020 tarihinde https://ec.europa.eu/environment/strategy/circular-economy-action-plan_en adresinden alındı.
• Ghisellini, P., Cialani, C., Ulgiati, S., 2016. A Review on Circular Economy: The Expected Transition to A Balanced İnterplay of Environmental and Economic Systems. Journal of Cleaner Production, 114, 11-32.
• Greenpeace., 2011. Dirty Laundry Report. Amsterdam: Greenpeace International.
• Greenpeace Germany., 2021. Self regulation:a fashion fairytale. Hamburg: Greenpeace e.V.
• Guiot, D., Roux, D., 2010. A Second-hand Shoppers’ Motivation Scale: Antecedents, Consequences,and Implications for Retailers. Journal of Retailing, 86(4), 355-371.
• Gulich, B., 2006. Development of Products Made of Reclaimed Fibres. Y. Wang (Edt.), Recycling in Textiles, içinde (s. 117-13). Woodhead Publishing.
• Gündoğdu, S., Çevik, C., 2019. Plastikten kurtul oltaya gelme: Türkiye'deki deniz canlılarında mikroplastik kirliliği. İstanbul: Geenpeace Akdeniz.
• Gündoğdu, S., Çevik, C., Temiz Ataş, N., 2020. Occurrence Of Microplastics İn The Gastrointestinal Tracts Of Some Edible Fish Species. Turkish Journal of Zoology(44), 312-323.
• Güneş, İ., 2014. Uşak İlinin Geri Dönüşümdeki Önemi Ve Sektörün Sorunlarına İlişkin. TBMM Genel Kurulu, Yasama Yılı 4, Birleşim 131. Ankara, Türkiye: TBMM Genel Kurul Tutanakları. Ankara: Yasama Yılı 4, Birleşim 131. TBMM Genel Kurul Tutanakları. https://www.tbmm.gov.tr/tutanak/donem24/yil4/ham/b13101h.htm adresinden alındı.
• Güven, O., Gökdağ, K., Jovanović, B., Kıdeyş, A.E., 2017. Microplastic Litter Composition of The Turkish Territorial Waters of The Mediterranean Sea, and Its Occurrence in The Gastrointestinal Tract of Fish. Environmental Pollution, 223(Nisan), 286-294.
• Hauser, P., 2016. ITMA 2015 Technology: Wet Processing. 07 13, 2021 tarihinde https://www.textileworld.com/textile-world/features/2016/04/itma-2015-technology-wet-processing/#:~:text=The%20theme%20of%20ITMA,with%20more%20sustainable%20wet%20processing. adresinden alındı.
• Hedberg, A., Šipka, S., Bjerkem, J., 2019. Creating a Digital Roadmap for A Circular Economy. European Policy Center. Brussel.
• Houdini Repair., 2021. 07 22, 2021 tarihinde https://houdinisportswear.com/en-se/explore/houdini-repair adresinden alındı.
• İşçioğlu, T.E., Yurdakul, D., 2018. İkinci El Giyim Motivasyonları ve Sürdürülebilirlik Üzerine Keşifsel Bir Araştırma. Pazarlama Teorisi ve Uygulamaları Dergisi, 4(2), 253-280.
• Kirchherr, J., Reike, D., Hekkert, M., 2017. Conceptualizing The Circular Economy: An Analysis of 114 Definitions. Resources, Conservation & Recycling(127), 221-232.
• Kumar, V., Hallqvist, C., Ekwall, D., 2017. Developing a Framework for Traceability Implementation in the Textile Supply Chain. Systems, 2(5), 1-21.
• Lacy, P., Long, J., Spindler, W., 2020. The Circular Economy Handbook. Palgrave Macmillan, London.. s.185-195.
• McKinsey & Company and BoF., 2021. The State of Fashion 2019. https://www.mckinsey.com/industries/retail/our-insights/the-end-of-ownership-for-fashion-products adresinden alındı.
• McKinsey&Company and GFA., 2020. Fashion on Climate. https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/industries /retail/our%20insights/fashion%20on%20climate/fashion-on-climate-full-report.pdf adresinden alındı.
• Microplastics., 2021. ECHA. 06 20, 2021 tarihinde https://echa.europa.eu/hot-topics/microplastics adresinden alındı.
• Mistrafuturefashion., 2017. Blend Re:wind, a new process that recycles both cotton and polyester is now demonstrated in Sweden. 06 28, 2021 tarihinde http://mistrafuturefashion.com/rewind-recycles-cotton-polyester/ adresinden alındı.
• Murray, A., Skene, K., Haynes, K., 2015. The Circular Economy: An Interdisciplinary Exploration of the Concept and Application in a Global Context. J Bus Ethics, 3(140), 369-380.
• MWE., 2021. Position paper on Extended Producer Responsibility (EPR) for Textiles. Brüksel: Municipal Waste Europe AISBI.
• Norin, H., Oskarsson, H., Brodin, M., Sallermo, R., 2020. Control of Substances of Very High Concern in Recycling. Stockholm: The Swedish Environmental Protection Agency.
• Nweurope., 2020. The fibersort machine is ready to start valorising global textile waste. 06 28, 2021 tarihinde https://www.nweurope.eu/projects/project-search/bringing-the-fibersort-technology-to-the-market/news/the-fibersor t-machine-is-ready-to-start-valorising-global-textile-waste/ adresinden alındı.
• Šajn, N., 2019. Environmental impact of the textile and clothing industry. European Union,. EPRS, European Union Search the SINimilarity tool. 2021. 07 11, 2021 tarihinde SinList: https://sinimilarity.chemsec.org/ adresinden alındı.
• SIPTex., 2018. Swedish Innovation Platform for Textile sorting. 06 28, 2021 tarihinde https://boergroup-recyclingsolutions.com/projects/siptex-swedish-innovation-platform-for-textile-sorting/ adresinden alındı.
• Soth, J., Grasser, C., Salerno, R., 1999. The Impact of Cotton on Fesh Water Resources and Ecosystems A Prelimanry Synthesis. Gland: WWF.
• Stenton, M., Houghton, J.A., Kapsali, V., Blackburn, R.S., 2021. The potential for regenerated protein fibres within a circular economy: lessons from the past can inform sustainable innovation in the textiles industry. Sustainability. 13(4), 2328.
• Swedish Chemical Agency. 2013. Hazardous chemicals in textiles, report of a goverment assignment. Stockholm.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı., 2018. Türkiye’de Çevre Etiketi Dönemi Başladı. 05 30, 2021 tarihinde https://cevreetiketi.csb.gov.tr/ adresinden alındı.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı., 2021. Çevre Etiketli Ürünlerin Desteklenmesine Yönelik Protokol İmzalandı. 05 30, 2021 tarihinde https://cevreetiketi.csb.gov.tr/cevre-etiketli-urunlerin-desteklenmesine-yonelik-protokol-imzalandi.-haber-260446 adresinden alındı.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı., 2018. Onbirinci Kalkınma Planı Kimya Sanayii Çalışma Grubu Raporu. Ankara.
• Tekstil Mühendisleri Odası., 2018. Tekstil Endüstrsinde 4.0. Çalıştayı Raporu. 07 15, 2021 tarihinde https://www.tmo.org.tr/images/editorimages/uploads/tekstil-endustrisinde-4.0-calistayi-raporu.pdf adresinden alındı.
• Textile Exchange., 2021. Preferred Fiber & Materials Market Report. Textile Exchange.
• thredUP. (2021, March). 2020 Resale Report. 06 03, 2021 tarihinde https://www.thredup.com/resale/#resale-growth adresinden alındı.
• Tokatlı, N., 2008. Global sourcing: insights from the global clothing industry—the case of Zara, a fast fashion retailer. J. Econ. Geogr., 8(1), 21-38.
• Tübitak Ulakbim., 2021. Kasım 26, 2021 tarihinde Tübitak Ulakbim: https://eds.p.ebscohost.com/eds/results?vid=32&sid= 400bb2bd-d450-403f-a71b-b84fc6f2b928%40redis&bquery=microplastics+and+textiles&bdata=JkF1dGhUeXBlPXNzbyZ jbGkwPUZUMSZjbHYwPVkmbGFuZz10ciZ0eXBlPTAmc2VhcmNoTW9kZT1BbmQmc2l0ZT1lZHMtbGl2ZSZzY29wZT1zaXRl adresinden alındı.
• TÜBİTAK, Ulakbim., 2021. TR Dizin Tarama Sonuçları. 07 07, 2021 tarihinde https://app.trdizin.gov.tr/ara?from=1960&to= 2021&database=Proje&query=defaultSearchField-AND-mikroplastik&ord er=score-DESC adresinden alındı.
• Wilson, A., 2019. ITMA 2019 is open for sustainable innovation. 07 13, 2021 tarihinde https://itma.com/blogs/sustainability-and-circularity/2019/sustainability/itma-2019-is-open-for-sustainable-innovation adresinden alındı.
• Woolridge, A.C., Ward, G.D., Phillips, P.S., Collins, M., Gandy, S., 2006. Life Cycle Assessment for Reuse/Recycling of Donated Waste Textiles Compared to Use of Virgin Material: An UK Energy Saving Perspective. Resour., Conserv. Recycl., 46(1), 94-103.
• Zafer Kalkınma Ajansı., 2019. Uşak İli Tekstil Geri Dönüşüm Sekörü Raporu. Uşak: Zafer KAlkınma Ajansı.
• ZDHC Foundation., 2013. Using Chemical Hazard Assessment for Alternative Chemical Assessment and Prioritization. 06 11, 2021 tarihinde https://www.roadmaptozero.com adresinden alındı.
• ZDHC Foundation., 2021. Road Map to Change. 05 30, 2021 tarihinde https://www.roadmaptozero.com adresinden alındı.