Beyaz Kod Verileri Işığında 112 Çalışanlarına Yönelik Şiddet; Retrospektif Değerlendirme

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 8, 25.04.2021

Serap Batı Hasan Küçükkendirci Osman Ulusal

Öz

Amaç: Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olayları son yıllarda artış göstermiştir. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı tarafından sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olaylarını takip etmek üzere Beyaz Kod çağrı merkezleri oluşturulmuş ve hizmet vermeye başlamıştır. Bu araştırmanın amacı, 112 çalışanlarının Beyaz Kod başvurularının ve şiddete maruz kalma durumlarının belirlenmesidir.
Gereç ve Yöntemler: Araştırma retrospektif tipte bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini 2016 Ocak ve 2017 Haziran ayları arasında Konya İl Ambulans Servisi KKM Baştabipliğine bağlı görev yapan kişilerin Sağlık Bakanlığı Beyaz kod birimine yaptıkları bildirimler oluşturmaktadır. Çalışmada örneklem alınmamış tüm başvurular değerlendirmeye alınmıştır. Yapılan bildirimler incelenerek veriler SPSS for Windows 16 istatistik programına kaydedilerek analiz edilmiştir.
Bulgular: Ocak 2016-Haziran 2017 tarihleri arasında toplam 31 kişi 113 Beyaz Kod bildirimi yapmıştı. Kişilerin %48,4’ü kadın,%51,6’sı erkekti ve %71,1 evliydi. Ortanca yaşları 33,0’tü (Min:23,Max:55). Şiddete uğrayan kişilerin %38,7’si Acil Tıp Teknisyeni (ATT), %19,4’ü Ambulans ve acil bakım teknikeri=paramedik (AABT), %25,8’i şoför, %16,1’i sağlık memuruydu. Kurumda ortalama çalışma süreleri 7,1 yıldı. Maruz kalınan şiddet türü %58,1 oranla fizikseldi. Şiddet olaylarının %54,8’i olay yerinde, %25,8’i ambulans içerisinde, %12,9’u acil servis içerisinde, %6,5’i de hastane önünde gerçekleşirken olayların %61,3’ü 16-24 saatleri arasındaki zaman diliminde gerçekleşmişti. Şiddet tamamı hasta yakınları tarafından uygulanmıştı ve şiddet uygulayan hasta yakınları %96,8 oranla erkekti.
Sonuç ve Öneriler: 112 çalışanları daha çok fiziksel şiddeti bildirmişler ve büyük oranda olay yerinde ve erkek hasta yakını tarafından şiddete maruz kalmışlardır. Olay yerinde 112 çalışanlarının güvenliğine ilişkin alınan önlemlerin arttırılması, yasal ve politik düzenlemelerin gözden geçirilmesi ve toplumun bu konuda eğitilerek bilinçlendirilmesinin şiddet oranlarında azalmaya neden olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

beyaz kod, sağlık çalışanı, sağlıkta şiddet

Kaynakça

• Referans1: Acik, Y., Deveci S. E., Günes, G., Gulbayrak, C., Dabak, S., Saka, G., Vural G., Can, G., Bilgin, N.G., Dündar, P.E., Erguder, T., & Tokdemir, M. (2008). Experience of workplace violence during medical speciality training in Turkey. Occupational Medicine, 58 (5), 361-366. https://doi.org/10.1093/occmed/kqn045
• Referans2: Al, B., Zengin, B., Derya, Y., Gökçen, C., Yılmaz, DA., & Yıldırım, C. (2012). Increased violence towards health care staf. The Journal Of Academıc Emergency Medıcıne. 11, 115-24. https://doi:10.5152/jaem.2012.033
• Referans3: Atan, ŞÜ., & Dönmez, S. (2011.) Hemşirelere Karşı İşyeri Şiddeti. Adli Tıp Dergisi., 25 (11), 71-80. https://www.journalagent.com/adlitip/pdfs/ADLITIP_25_1_71_80.pdf
• Referans4: Ayrancı, Ü., Yenilmez, Ç., Balcı, Y., & Kaptanoğlu, C. (2006). Identification of violence in Turkish health care settings. Journal of Interpersonal Violence, 21, 276-296. https://doi.org/10.1177/0886260505282565
• Referans5: Çelebi, İ. (2016). Çanakkale 112 acil sağlık hizmetleri istasyonlarında görev yapan sağlık çalışanlarının şiddetle karşılaşma durumu ve bu durumun tükenmişlik sendromu üzerine etkisi. Hastane Öncesi Dergisi. 1(2), 1-13. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/253560
• Referans6: Doğanay, İ. (2014). Alo 113-Beyaz Kod: Acil sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personelinin yaşadığı şiddet olgusu ve çözüm önerileri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 1 (2), 136-140. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/752356
• Referans7: Eğici, MT., & Öztürk, GZ. (2018). Beyaz Kod Verileri Işığında Sağlık Çalışanlarına Yönelik Şiddet. Ankara Med J. 2, 224-31. https://doi:1017098/amj.436537
• Referans8: Esen, H., & Akyal, G. (2020). Sağlık kurumlarında yaşanan şiddetin değerlendirilmesi: eğitim ve araştırma hastanesi örneği. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 7 (1), 1-9. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1018813
• Referans9: , MA., Crowe, RP., Bentley, MA., & Levine, R. (2016). A national description of violence toward emergency medical services personnel. Prehospital Emergency Care. 20(4), 439-447. https://doi:10.3109/0903127.2015.1128029.
• Referans10: Gökçe, T.,& Dündar, C. (2008). Samsun ruh ve sinir hastalıkları hastanesinde çalışan hekim ve hemşirelerde şiddete maruziyet sıklığı ve kaygı düzeylerine etkisi. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 15 (1), 25-28. https://arastirmax.com/tr/system/files/dergiler/5674/makaleler/15/1/arastirmax-samsun-ruh-sinir-hastaliklari-hastanesinde-calisan-hekim-hemsirelerde-siddete-maruziyet-sikligi-kaygi-duzeylerine-etkisi.pdf
• Referans11: Gülen, B., Serinken, M., Hatipoğlu, C., Özaşır, D., Sönmez, E., Kaya, G., & Akpınar, G. (2016). Workrelated injuries sustained by emergency medical technicians and paramedics in Turkey. Ulusal Travma Acil Cerrahi Dergisi. 22(2), 145-49. https://doi:10.5505/tjtes.2015.94224
• Referans12: Gülpınar, S., Bulut, YE., & Çıtıl, R. (2019). Retrospective evaluation of white code based files in Tokat province between 2012 and 2014. TJFMPC. 13(2), 142-150. https://doi:10.21763/tjfmpc.569497
• Referans13: , MS., & Barling, J. (2009). Towards a multi-foci approach to workplace aggression: A meta-analytic review of outcomes from different perpetrators. Journal of Organizational Behavior. 31, 24–44. https://doi:10.1002/job.621
• Referans14: , N., & Saarela, KL. (2010). Accidents at work related to violence-analysis of finnish national accident statistics database. Safety Science. 48, 517–525. https://doi.org/10.1016/j.ssci.2009.12.024
• Referans15: , Ş. (2010). Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi, Siyasal Kitabevi.Ankara Maguire, B., & Smith, S. (2013). Injuries and fatalities among emergency medical technicians and paramedics in the united states. Prehospital and Disaster Med. 28 (4), 1–7. https://doi.org/10.1017 / S1049023X13003555
• Referans16: , AG., Remple, PC., Melissa, AB & R Levine. (2016). A national description of violence toward emergency medical services personnel. Prehospital Emergency Care. 20 (4), 439-447. https://doi.org/10.3109/10903127.2015.1128029
• Referans17: Polat, Ö., & Çırak, M. (2019). Sağlıkta şiddetin beyaz kod verileri ile değerlendirilmesi. Bakırköy Tıp Dergisi. 15, 393-8. https://doi.org/10.4274/BTDMJB.galenos.20190918115436
• Referans18: Rahmani, A., Hassankhani, H., Mills, J., & Dadashzadeh, A. (2012), Exposure of Iranian emergency medical technicians to workplace violence: A cross‐sectional analysis. Emergency Medicine Australasia, 24 (1), 105-110. https://doi.org/0.1111 / j.1742-6723.2011.01494.x
• Referans19: , O., Günaydın, H.,& Mazı, Mİ. (2018). Çalışan hakları ve güvenliği birimlerinin işleyişi ile beyaz kod başvurularının retrospektif olarak değerlendirilmesi (Konya İli Örneği). Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 5 (2), 142-153. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/640405
• Referans20: SB. (2016) “Hukuki Yardım ve Beyaz Kod Uygulaması Genelgesi (2016/3)”.
• Referans21: , PY., Fang, PH., Wu, CL., Hsu, HC., & Lin, CH. (2019). Workplace violence in Asian emergency medical services: aApilot study. Int. J. Environ. Res. Public Health. 16 (20), 3936. https://doi.org/10.3390 / ijerph16203936
• Referans22: Yıldırım, SA.,& Gerdan S. (2017). Hastane öncesi acil sağlık çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği kapsamındaki mesleki riskleri. Hastane Öncesi Dergisi. 2 (1), 37-49. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/304508