Health Literacy Level of Patients Applying to Chest Diseases Outpatient Clinic and Related Factors: The Case of A Selected Training and Research Hospital

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 61 - 77, 29.06.2024

Mahmut Talha Uçar Selman Aktas Esra Çiçek Ulaş Kaya Yasin Özata Büşra Özçelik Umut Ünal Musa Gezici Güven Bektemür

https://doi.org/10.52675/jhesp.1487148

Öz

Health literacy is an important skill and capacity that affects individuals' ability to make decisions about their health and manage their health. It is associated with low health literacy, unnecessary outpatient clinic visits, high health expenditures, late diagnosis, and risky health behaviors. This research was conducted with 373 patients who applied to the Chest Diseases outpatient clinic of a training and research hospital in Istanbul. 20.4% (n=76) of the participants had low health literacy and 49.9% (n=186) had middle health literacy. According to the gender of the patients, while there was no significant difference in access to treatment health services, total score and self-efficacy subscale dimensions, the median of the health promotion subscale dimension was higher in women than in men and was found to be statistically significant. Statistically significant differences were found in access to treatment health services, health protection development, total score and self-efficacy subscale dimensions according to the educational status of the patients. Statistically significant differences were found in access to therapeutic health services, health promotion, total score and self-efficacy subscale dimensions according to the occupation of the patients. Health literacy level was found to be low in one out of every four patients. Gender, educational status and occupation were found to be effective on health literacy level.

Anahtar Kelimeler

Chest diseases, health literacy level, hospital

Etik Beyan

none

Destekleyen Kurum

none

Proje Numarası

none

Teşekkür

none

Kaynakça

• Al, E. (2021). Ankara il sağlık müdürlüğü çalışanlarının sağlık okuryazarlığı (TSOY-32) ve beslenme okuryazarlığı (YBOYDA) düzeyleri ve etkileyen faktörlerin incelenmesi (Publication No.703160) [Master’s thesis, University of Health Sciences]. Ulusal Tez Merkezi.
• Altun, R. (2021). Aile sağlığı merkezlerinde sağlık okuryazarlığı ve hasta memnuniyeti arasındaki ilişkinin incelenmesi: Amasya örneği (Publication No.741355) [Doctoral dissertation, Ankara Yıldırım Beyazıt University]. Ulusal Tez Merkezi.
• Bükecik, N., & Adana, F. (2021). Hastane çalışanlarının sağlık okuryazarlık düzeyleri ve ilişkili faktörler: Konya ili örneği. Caucasian Journal of Science, 8(1), 1–13. Center For Health Care Strategies (2024). Health literacy fact sheets. http://www.chcs.org/resource/health-literacy-fact-sheets
• Çatı, K., Karagöz, Y., Yalman, F., & Öcel, Y. (2018). Sağlık okuryazarlığının hasta memnuniyeti üzerine etkisi. Journal of Economic and Social Research, 14(1), 67–88.
• Çelikyürek, N. A, Meydan Acımış, N., & Özcan, B. (2020). Bir üniversite hastanesi dahiliye polikliniğine başvuranlarda sağlık okuryazarlığı düzeyi ve ilişkili etmenler. Pamukkale Medical Journal, 13(2), 258–266. https://doi.org/10.31362/patd.602380
• Deniz, S., Öztaş, D., & Akbaba, M. (2018). Birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışan sağlık personelinin sağlık okuryazarlığı düzeyinin ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Sakarya Medical Journal, 8(2), 214–228. https://doi.org/10.31832/smj.402835
• Ersen, K. T. (2019). Ankara ili Akyurt ilçesi sağlık okuryazarlık düzeyi ve etkileyen faktörlerin saptanması (Publication No. 589097) [Master’s thesis, Gazi University]. Ulusal Tez Merkezi.
• Fernandez, D. M., Larson, J. L., & Zikmund-Fisher, B. J. (2016). Associations between health literacy and preventive health behaviors among older adults: Findings from the health and retirement study. BMC Public Health, 16(596), 1–8. https://doi.org/10.1186/s12889-016-3267-7
• Glasgow, R. E., Orleans, C. T., Wagner, E. H., Curry, S. J., & Solberg, L. I. (2001). Does the chronic care model serve also as a template for improving prevention?. Milbank Q, 79(4), 579–612. https://doi.org/10.1111/1468-0009.00222
• Ginde, A. A., Weiner, S. G., Pallin, D. J., & Camargo Jr, C. A. (2008). Multicenter study of limited health literacy in emergency department patients. Academic Emergency Medicine, 15(6), 577–580. https://doi.org/10.1111/j.1553-2712.2008.00116.x İkiışık, H., Turan, G., Kutay, F., Sever, F., Keskin, S. N., Güdek, H., Dur Tiftik, S. R., & Maral, I. (2020). Üçüncü basamak sağlık kuruluşuna başvuran hastaların sağlık okuryazarlığı düzeyinin incelenmesi. Ankara University Medical Faculty Journal, 73(3), 247–252. https://doi.org/10.4274/atfm.galenos.2020.83007
• Kaya, U., Uçar, M. T., Bektemur, G., Ünal, U., Özata, Y., Özçelik, B., Serçeoğlu, O., & Gezici, M. (2022). Bir eğitim araştırma hastanesi göğüs polikliniğine başvuran hastaların sağlık okuryazarlığı düzeyi. 2nd International 3rd National Congress on Holistic Approach to Medicine, pp. 93–99.
• Kendilci, K. (2022). Bitlis Eren Üniversitesi akademik personellerinde sağlık okuryazarlığı, yaşam kalitesi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi (Publication No. 709524) [Doctoral dissertation, İnönü University]. Ulusal Tez Merkezi.
• Ministry of Health General Directorate of Health Promotion (2018). Development of a training program on health literacy. Pasifik Tanıtım Medya. National Library of Medicine (2024). What is health literacy? https://nnlm.gov/initiatives/topics/health-literacy
• Nutbeam, D. (2000). Health literacy as a public health goal: A challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International, 15(3), 259–267. https://doi.org/10.1093/heapro/15.3.259
• Okyay, P., & Abacıgil, F. (2016). Türkiye sağlık okuryazarlığı ölçeği-32 (TSOY-32). In Okyay P, Abacıgil F, (Eds). Türkiye sağlık okuryazarlığı ölçekleri güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. (pp. 43–62). Ministry of Health Publication.
• Olives, T., Patel, R., Patel, S., Hottinger, J., & Miner, J. R. (2011). Health literacy of adults presenting to an urban ED. The American Journal of Emergency Medicine, 29(8), 875–882. https://doi.org/10.1016/j.ajem.2010.03.031
• Öztaş, D., Bozcuk Güzeldemirci, G., Özhasenekler, A., Yıldızbaşı, E., Karahan, S., Karataş Eray, İ., Üstü, Y., Doğusan, A.R, Mollahaliloğlu, S., Öztürk., M., & Akçay, M. (2016). Sağlık okuryazarlığı perspektifinden mükerrer acil servis başvurularının değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal, 16(3), 255–262.
• Özvarış, Ş. B., Güçiz Doğan, B., Karadağ Çaman, Ö., Konşuk Ünlü, H., Doğan, N., Gelbal, S., & Sakarya, S. (2018). Development and validation of a culture-sensitive generic health literacy scale in Turkish speaking adults. Health Literacy Research and Practice, 6(1), e2–e11. https://doi.org/10.3928/24748307-20211208-01 Schillinger, D., Grumbach, K., Piette, J., Wang, F., Osmond, D., Daher, C., Palacios, J., Sullivan, G. D., & Bindman, A. B. (2002). Association of health literacy with diabetes outcomes. JAMA, 288(4), 475–482. https://doi.org/10.1001/jama.288.4.475
• Sørensen, K., Pelikan, J. M., Röthlin, F., Ganahl, K., Slonska, Z., Doyle, G., Fullam, J., Kondilis, B., Agrafiotis, D., Uiters, E., Falcon, M., Mensing, M., Tchamov, K., van den Broucke, S., Brand, H., & HLSEU Consortium (2015). Health literacy in Europe: Comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). European Journal of Public Health, 25(6), 1053–1058. https://doi.org/10.1093/eurpub/ckv043
• Sukut, Ö. (2020). Aile sağlığı merkezine (ASM) başvuran 18 yaş ve üzeri bireylerde sağlık okuryazarlığı durumu (Publication No.650649) [Master’s thesis, Erciyes University]. Ulusal Tez Merkezi.
• Şanlıtürk, D. (2022). Astım hastalarında sağlık okuryazarlığı ile hastalık kontrolü arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Hacettepe University Faculty of Nursing, 9(3), 291–299. https://doi.org/10.31125/hunhemsire.1229942
• Uçar, M. T., Baydili, K. N., Çiçek, E., & Bektemur, G. (2023). Pandemi döneminde sağlık okuryazarlığı düzeyi, İstanbul ili örneği: Kesitsel bir çalışma. Journal of Health Academicians, 10(3), 470–478. https://doi.org/10.52880/sagakaderg.1296973
• Uğurlu, Z., & Akgün, H. S. (2019). Sağlık kurumlarına başvuran hastaların sağlık okuryazarlığının ve kullanılan eğitim materyallerinin sağlık okuryazarlığına uygunluğunun değerlendirilmesi. Mersin University Journal of Health Sciences, 12(1), 96–106. https://doi.org/10.26559/mersinsbd.449973
• von Wagner, C., Knight, K., Steptoe, A., & Wardle, J. (2007). Functional health literacy and health promoting behaviour in a national sample of British adults. Journal of Epidemiology and Community Health, 61(12), 1086–1090. https://doi.org/10.1136/jech.2006.053967
• World Health Organization. (2013). Regional Office for Europe. Health literacy: The solid facts. https://iris.who.int/handle/10665/326432
• Yakar, B., Gömleksiz, M., & Pirinççi, E. (2019). Bir üniversite hastanesi polikliniğine başvuran hastaların sağlık okuryazarlığı düzeyleri ve etkileyen faktörler. Eurasian Journal of Family Medicine, 8(1), 27–35.