15-49 yaş kadınların üreme sağlığına ilişkin tutumlarının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 6, 1176 - 1181, 25.10.2025

Nevin Utkualp , Melih Başoğlu

https://doi.org/10.32322/jhsm.1753474

Öz

Amaç: Kadınların üreme sağlığına ilişkin tutumlarının ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Yöntem:Çalışma tanımlayıcı ve kesitsel bir araştırmadır. Araştırmanın evrenini Bursa Uludağ Üniversitesi Sağlık Uygulama Araştırma Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniği’ne başvuran, üreme çağındaki (15-49 yaş aralığındaki) evli kadınlar oluşturmaktadır. Araştırmada kadınlardan veri toplamak üzere Tanımlayıcı Bilgi Formu ve Evli Kadınların Üreme Sağlığını Koruyucu Tutumlarını Belirleme Ölçeği (ÜSBÖ) kullanılmıştır. Araştırma verileri yüz yüze görüşülerek Şubat – Temmuz 2020 tarihlerinde toplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde (SPSS) v26 paket programı kullanılmış ve bağımsız gruplarda iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi (t test) ile değerlendirilmiştir.
Bulgular: Kadınların yaş ortalaması 34.35 ± 9,17 olarak bulunmuştur. Kadınların %36.8’i lise mezunu olup %53.4’ü ev hanımıdır. Kadınların %56.9’u kendi kendine meme muayenesi (KKMM) yapmazken, %89.1’i ise KKMM’yi ne zaman yapması gerektiğini bilmemektedir. Kadınların %54’ü ultrasonografi (USG), %48.9’u pap smear, %28.2’si biyopsi ve %36.2’si hormon tetkiki yaptırmak üzere kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvurmuştur. Araştırmada kadınların Üreme Sağlığını Koruyucu Tutumlarını Belirleme Ölçeği (ÜSBÖ) puan ortalamaları 148.28 ± 17.38 (min:104, max:189) olarak bulunmuştur Düzenli jinekolojik muayene yaptırdığını bildiren kadınların ÜSBÖ toplam puan ortalamalarının daha yüksek olduğu görülmüştür KKMM yapma davranışı sergileyen kadınların ÜSBÖ toplam puan ortalamalarının daha yüksek saptanmıştır.
Sonuç: Bu sebeple üreme çağındaki kadınların üreme sağlığını koruyucu tutumlar geliştirebilmesi için hem kırsal hem kentsel bölgelerde olmak üzere farklı sağlık basamaklarında fırsatçı bilgilendirme programları yönetilebilir. Kitlesel ulaşım sağlamak ve toplumsal düzeyde bilinçlendirme yapabilmek için kamu spotları oluşturulabilir ve CSÜS eğitimi almak üzere kişiler sağlık hizmetlerine davet edilebilir.

Anahtar Kelimeler

kadın, , üreme sağlığı , koruycu tutum

Determination of reproductive health attitudes and affecting factors of women aged 15-49

Öz

Aims: This study aimed to determine women’s attitudes towards reproductive health and the factors affecting them.
Methods: The study was a descriptive and cross-sectional study. The study population consisted of married women of reproductive age (15-49 years) who applied to the Bursa Uludağ University Health Application Research Center Gynecology and Obstetrics Outpatient Clinic. The Descriptive Information Form and Determination of Married Women’s Reproductive Health Protective Attitudes Scale (RHPAS) were used to collect data from the women. The research data were collected by face-to-face interviews between February and July 2020. The SPSS v26 package program was used to evaluate the data, and the significance test of the difference between two means in independent groups (T test) was used.
Results: The mean age of the women was found to be 34.35±9.17 years. 36.8% of the women were high school graduates, and 53.4% were housewives. While 56.9% of the women did not perform breast self-examination (BSE), 89.1% did not know when to perform BSE. 54% of the women applied to the gynecology and obstetrics outpatient clinic for ultrasonography (USG), 48.9% for pap smear, 28.2% for biopsy, and 36.2% for hormone tests. The mean score of the Determination of Women’s RHPAS was 148.28±17.38 (min: 104, max: 189). Women who reported having regular gynecological examinations had higher mean scores on the RHPAS total score. Women who exhibited the behavior of performing BSE had higher mean scores on the RHPAS total score in the study.
Conclusion: Opportunistic information programs can be managed at different health levels, both in rural and urban areas, so that women of reproductive age can develop attitudes that protect reproductive health. Public service announcements can be created to provide mass access and raise awareness at the social level, and people can be invited to health services to receive SRH education.

Anahtar Kelimeler

Women , reproductive health , protective attitude

Kaynakça

• Health Organization (WHO). Reproductive health. Erişim adresi https://www.who.int/nursing-midwifery-resources/en/ - 78k.pdf. 13 Eylül 2025.
• Alomair N, Alageel S, Davies N, Bailey JV. Factors influencing sexual and reproductive health of muslim women: a systematic review. Reprod Health. 2020;17(1):33. doi:10.1186/s12978-020-0888-1
• Demirci H. Evli Kadınların Üreme Sağlığını Koruyucu Tutumlarını Belirleme Ölçeği’nin geliştirilmesi. 4. Uluslararası Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması Kongresi, 2005:243. Manisa.
• Demirbağ CB, Çan G, Köksal İ, Kaya S. Üreme sağlığını koruma ve geliştirmede farklı yaklaşım: anne eğitiminin kızlarına aktarılmasının değerlendirilmesi. Electr J Vocat Colleg. 2013;3(1):136-148.
• Kılıç NÖ. Sağlığı Geliştirme Modeline Göre Verilen Eğitimin Kadınların Üreme Sağlığı Tutumlarına ve Öz-yeterliliklerine Etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi) Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hemşireliği Anabilim Dalı.Erzurum. 2015.
• İlçioğlu K, Keser N, Çınar N. Women’s health and affecting factors in Turkey. J Human Rhythm. 2017;3(3):112-119.
• Aslan E, Bektaş H, Başgöl Ş, Demir S, Vural P. Knowledge and behaviour of university students related to sexual health. STED. 2014;23(5):174-182.
• Öncel S, Teskereci G. reproductive health according to life periods in women and nursing approach. J Public Health Nurs. 2018;4(1):53-69.
• ACOG publications Obstetrics & Gynecology October 2018;132(4):1075-1076. Erişim adresi https://journals.lww.com/greenjournal/toc/2024/ 10000
• Erkin G, Şahin E. The effect of reproductive health protective attitudes of married women on sexual life. Kırşehir Ahi Evran Univ J Health Sci. 2023;7(3):214-225.
• Kılınç NÖ, Hacıalioğlu N. The effect of training given according to the health promotion model on women’s reproductive health attitudes and self-efficacy. Int J Nurs. 2021;8(2):70-81. doi:10.15640/ijn.v8n2a8
• Erbil N, Göktaşlar Z. Determination of affecting factors and the reproductive health protective attitudes of married women. Turk Clin J Gynecol Obst. 2010;20(5):295-303.
• KaraP. The relationship between healthy lifestyle behaviors and reproductive health protective attitudes of women in reproductive. CBU-SBED. 2024;11(3):371-378.
• Chen M, Luo Y, Fu J, et al. Reproductive health status and related knowledge among women aged 20-39 years in rural China: a cross-sectional study. Reprod Health. 2020;17(1):90-100. doi:10.1186/s12978-020-00939-2
• Gipson JD, Moucheraud C, Gyaltsen K, Tsering L, Nobari TZ, Gyal L. Nomadic Tibetan women’s reproductive health: findings from cross-sectional surveys with a hard-to-reach population. Reprod Health. 2021;18(1):63-71. doi:10.1186/s12978-020-01052-0
• Nagtalon-Ramos J, Ayres C, Faught B. Sexual and reproductive health knowledge, attitudes, and self-efficacy among young adult Filipino American women. J Transcult Nurs. 2022;33(5):576-584. doi:10.1177/104 36596221107600
• Koech JM, Magutah K, Mogere DM, et al. Knowledge, attitude and practices around breast cancer and screening services among women of reproductive age in Turbo sub-county, Kenya. Heliyon. 2024;10(11): e31597. doi:10.1016/j.heliyon.2024.e31597
• Fathnezhad-Kazemi A, Zeighami Mohammadi S, Nayebinia AS. Association between health-promoting behaviors and reproductive health needs in women experiencing domestic violence. J Interpers Violence. 2023;38(19-20):10998-11016. doi:10.1177/08862605231178361
• Cho I, Park YJ. The effectiveness of a tailored programme to promote reproductive-health-promoting behaviour in young women based on the precaution adoption process model: a randomized controlled trial. Nurs Open. 2023;10(3):1704-1714. doi:10.1002/nop2.1425
• Aydoğdu NG (2011). Sağlığı geliştirme modellerine göre yapılan hemşirelik girişimlerinin yoksul kadınların meme ve serviks kanserine yönelik erken tanı davranışlarına etkisi. (Yayınlanış doktora tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Halk Sağlığı Hem-şireliği Anabilim Dalı. İzmir.
• Davey-Rothwell MA, Tobin K, Yang C, Sun CJ, Latkin CA. Results of a randomized controlled trial of a peer mentor HIV/STI prevention intervention for women over an 18 month follow-up. AIDS Behav. 2011; 15(8):1654-1663. doi:10.1007/s10461-011-9943-9
• Dhakal U, Shrestha RB, Bohara SK, Neupane S. Knowledge, attitude and practice on family planning among married muslim women of reproductive age. J Nepal Health Res Counc. 2020;18(2):238-242. doi:10. 33314/jnhrc.v18i2.2244
• Timilsina A, Bhandari B, Johns A, Thapa S. Barriers and facilitators to self-care practices for sexual and reproductive health among women of reproductive age. PLoS One. 2024;19(5):e0303958. doi:10.1371/journal.pone.0303958