GAZETELERİN TERÖR SALDIRILARINI HABERLEŞTİRMELERİNİN KARŞILAŞTIRMALI GÖSTERGEBİLİM ANALİZİ

Yıl 2023, Sayı: 9, 16 - 41, 30.12.2023

Kerem Aydemir

Öz

Terörizm ile medya arasındaki girift ilişki her zaman bir tartışma konusu olmuştur. Bu ilişkinin bir boyutuna odaklanan bu çalışmada ideolojik olarak farklı kutuplarda yer alan gazetelerin terör saldırılarını ne şekilde haberleştirdikleri incelenmiştir. Bu kapsamda sosyalist sol ideolojiye sahip BirGün Gazetesi ile milliyetçi muhafazakâr ideolojiye sahip Sabah Gazetesi kaynak olarak kullanılmıştır. Burada her iki gazetenin biri IŞİD tarafından gerçekleştirilen 10 Ekim 2015 tarihli Ankara Gar Saldırısı diğeri PKK tarafından gerçekleştirilen 10 Aralık 2016 tarihli Beşiktaş Saldırısına ilişkin haberleri ele alınmıştır. Terör saldırılarından sonra bu gazetelerin manşetlerinde kullandıkları görseller üzerinden göstergebilim analizine başvurularak haberlere yönelik yaklaşımları anlamlandırılmıştır. Terörizm gibi milli güvenlik konularında gazetelerin temel söylemleri ve yaklaşımları benimseyeceği varsayımının aksine BirGün Gazetesi hükümetin özellikle IŞİD saldırılarına göz yumma noktasında işbirliği yaptığı ve güvensizlik ortamının hükümet tarafından yaratıldığı mesajını verirken Sabah Gazetesi ise her saldırının aile metaforu ile sunulan ülkenin bütünlüğüne ve gelişimine yönelik olduğu ayrıca bu saldırıların arkasında iç ve dış bağlantılarının bulunduğu mesajını vermektedir. Bu noktada terör saldırılarının haberleştirilmesinde gerek ideolojik bağlam gerekse medya-iktidar ilişkisi kapsamında farklılaşmaların mevcut olduğu görüşü ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Terörizm, Medya, Göstergebilim, Birgün, Sabah

COMPARATIVE SEMIOTIC ANALYSIS OF NEWSPAPERS REPORTING ON TERRORIST ATTACKS

Öz

The intricate relationship between terrorism and the media has always been a matter of debate. This study, which focuses on one dimension of this relationship, examines how newspapers from different ideological poles report on terrorist attacks. In this context, BirGün Newspaper, with a socialist leftist ideology, and Sabah Newspaper, with a nationalist conservative ideology, were used as sources. Here, the news of both newspapers regarding the Ankara Station Attack on October 10, 2015, by ISIS and the Beşiktaş Attack on December 10, 2016 by the PKK are discussed. After the terrorist attacks, semiotic analysis was applied to the photographs used in the headlines of these newspapers, and their approaches to the news were interpreted. Contrary to the assumption that newspapers will adopt basic discourses and approaches on national security issues such as terrorism, BirGün Newspaper gives the message that the government cooperates, especially in condoning ISIS attacks, and that the atmosphere of insecurity is created by the government, while Sabah Newspaper says that each attack is aimed at the integrity and development of the country, presented with the metaphor of family, and that it has internal and external connections behind it. At this point, the opinion is that there are differences in the reporting of terrorist attacks because of the ideological context and the media-power relationship.

Anahtar Kelimeler

Terrorism, Media, Semiotics, Birgun, Sabah

Kaynakça

• Akerson, F. E. (2016). Göstergebilimine Giriş. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Avşar, Z. (2017). İnternet Çağında Medya, Terör ve Güvenlik. TRT Akademik, 2(3), 116-132.
• Barthes, R. (1979). Göstergebilim İlkeleri. (B. Vardar, & M. Rifat, Çev.) Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Başbuğ, İ. (2011). Terör Örgütlerinin Sonu. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bilir, H. (2009). Terör, Medya ve Devlet. İstanbul: IQ Yayınları.
• Bülbül, R. (2000). Haberin Anatomiis ve Temel Yaklaşımlar. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Dabashi, Hamid. Post-Orientalism: Knowledge and Power in Time of Terror,. New Jersey: Transaction Publishers. , 2009.
• Devran, Yusuf. «Medya ve Terör Sorunsalı.» Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 3, no. 2 (2015): 84-95.
• Ekinci, Necdet. «Medya Bataklığında Büyüyen Br Sorun: Terörzm.» Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi 8, no. 15 (2016): 217-236.
• Fiske, J. (2014). İletişim Çalışmalarına Giriş. (S. İrvan, Çev.) Ankara: Pharmakon Kitap.
• Girgin, Ü. H. (2017). Türkiye’deki Canlı Bomba Saldırılarını Ulusal Gazeteler Üzerinden Okumak. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(50), 471-516.
• Gökçe, O., & Demiray, U. (2006). Terörün Görüntüleri, Görüntülerin Terörü. İstanbul: Çizgi Kitabevi. GTD. (2015, 10 10). Global Terrorism Database. Ağustos 8, 2023 tarihinde https://www.start.umd.edu/gtd/search/IncidentSummary.aspx?gtdid=201510100002 adresinden alındı
• GTD. (2016, 12 10). Ağustos 7, 2023 tarihinde Global Terrorism Database: https://www.start.umd.edu/gtd/search/IncidentSummary.aspx?gtdid=201612100001 adresinden alındı
• Hoffman, B. (2006). Inside Terrorism. New York: Columbia University Press.
• Kazan, H. (2016). Terör-Medya İlişkisi ve Medyada Terör Haberciliği. Atatürk Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Güvenlik Stratejileri Dergisi, 24(1).
• Korkmaz, G. (1999). Terör Olaylarının Medyaya Yansıması. Doğu Anadolu’da Güvenlik ve Huzur Sempozyumu. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
• Nacos, B. L. (2006). Mass-Mediated Terrorism. The Central Role of the Media in Terrorism and Counter-terrorism. Lanham: Rowman and Littlefield Publishers.
• Pierce, C. S. (2004). Mantık Üzerine Yazılar. (H. Yıldız, Çev.) Ankara: Öteki Yayınları.
• Rifat, M. (2009). Göstergenin ABC'si. İstanbul: Say Yayınları.
• Saussure, F. D. (1998). Genel Dilbilim Dersleri. (B. Vardar, Çev.) İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Sezgin, S. (2004). Haber ve Terör. O. Gökçe, & U. Demiray içinde, Terörün Görüntüleri Görüntülerin Terörü (s. 11-20). Konya: Çizgi Yayınevi.
• Şeker, M. (2009). Terör ve Haber Söylemi. İstanbul: Literatürk Yayınları.
• Tümay, K. (2012). Türkiye'de Terör Olaylarının Medyaya Yansımaları: Yazılı Basında 19 Ekim 2011 Çukurca Saldırısı Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gazetecilik Anabilim Dalı.
• Wilkinson, P. (1997). The Media and Terrorism: A Reassessment, Terrorism and Political Violence. 9(2), 51-64.