İlköğretim Düzeyinde Sosyal Bilgiler Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar: Mesleğine Yeni Başlayan Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri

Yıl 2011, Cilt: 2 Sayı: 1, 157 - 177, 01.12.2011

Kaya Yılmaz Ferdi Tepebaş

Öz

Bu çalışmada, ilköğretim düzeyinde sosyal bilgiler eğitiminde karşılaşılan sorunlar mesleğine yeni başlayan sosyal bilgiler öğretmenlerin görüş ve tecrübelerine dayalı olarak incelenmiştir. Nitel araştırma tasarımının kullanıldığı çalışmada, katılımcıların belirlenmesinde amaçlı örneklem yöntemi, araştırma verilerinin toplanmasında ise yarı yapılandırılmış mülakat protokolü kullanılmıştır. Toplanan verilerin analiz edilmesinde betimsel analiz ve sürekli karşılaştırma yöntemleri kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucu, ilköğretim düzeyinde sosyal bilgiler eğitiminde öğretmenlerin, görev yaptıkları okulun bulunduğu sosyal ve fiziki çevrenin koşullarından, öğrenme ortamındaki kaynakların yetersizliğinden, idareciler, öğretmenler, öğrenciler ve öğrenci velilerinin bazı olumsuz tutum ve davranışlarından kaynaklanan çeşitli sorunlar yaşadıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Eğitsel Sorunlar, Öğretmenlik Mesleği, Öğretmen Görüşleri

The Problems Confronted in Social Studies Education at Elementary Level: Novice Social Studies Teachers’ Perspectives

Öz

In this study, the problems confronted in social studies education at elementary level were investigated by drawing on the experiences and opinions of those social studies teachers who recently began to teach the subject. Qualitative research design was used in the study. Purposeful sampling was employed to select the participants for the study and a semistructured interview protocol was used to collect the data which were analyzed by the methods of constant comparison and descriptive analysis. The study results indicated that physical conditions and social environments of the schools in which teachers work, lack of resources and teaching materials in classrooms, some negative attitudes and behaviors of school administrators, colleagues, students and students’ parents toward the teachers pose problems for social studies education at elementary level.

Anahtar Kelimeler

Social Studies, Educational Problems, Teaching Profession, Teacher Perspectives

Kaynakça

• Acar, R. (2003). Sosyal bilgiler dersi içeriginin öğretiminde karşılaşılan Sorunlar ve çözüm önerileri. Yayınlanmamıs Yüksek Lisans Tezi. Eskisehir: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ağır, Ö. (2003). İlkögretim ikinci kademe sosyal bilgiler dersinin öğretiminde karşılaşılan sorunlar. Yanınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akgül, N. İ. (2006). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler öğretiminde kullandıkları yöntemler ve karşılaşılan sorunlar (Niğde ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Malatya: N.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, M. (2007). Eğitimde yapılandırmacı yaklaşımlar. Ankara Üniversitesi Bilimleri Fakültesi Dergisi, 40(1), 41-61.
• Arslantaş, S. (2006). 6. ve 7. Sınıf sosyal bilgiler ders program uygulamalarında karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından incelenmesi. (Malatya ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Malatya: F.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atbaşı, C. (2007). İlköğretim II. kademe (6. ve 7. sınıfta) sosyal bilgiler dersinin öğretimi ve öğretiminde yaşanan güçlükler (Aksaray örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: S.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aykaç, N. (2007). İlköğretim sosyal bilgiler dersi eğitim-öğretim programına öğretmen görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 46-73.
• Battal, N., Yurdakul, B. ve Sahan, H. H. (1998). Farklı branşlardan mezun olan sınıf öğretmenlerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin görüşleri ve karşılaştıkları sorunlar (Balıkesir örneği). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 19-34.
• Erdemir, N. (2007). Mesleğine yeni başlayan fen bilgisi öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ve şikayetler. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 135-149.
• Işık, Y. (2001). İlkögretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler programının sınıf ortamında öğretilmesinde karşılaşılan güçlüklerle ilgili uzman, müfettiş ve öğretmen görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: H. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İskender, P. (2007). İlköğretim okullarında sosyal bilgiler öğretiminin öncelikleri ve sosyal bilgiler öğretmeni yetiştirmeye yönelik çıkarımlar. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 21–29.
• Kan, Ç. (2006). Etkili sosyal bilgiler öğretimi arayışı. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 537–544.
• Kılıç, A., Attila, R. ve Baykan, Ö. (2002). Sosyal bilgiler dersinin öğretiminde yaşanan güçlükler. Çagdaş Eğitim Dergisi, 293(27), 27-36.
• Köroğlu, F. İ. (2006). İlköğretim I. kademe 5. sınıf sosyal bilgiler dersinin öğretimi ile ilgili sorunlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir, S. ve Yalın, H. İ. (2000). Öğretmenlik mesleğine giriş (Geliştirilmiş 3. baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Poyraz, A. (2007). İlköğretim okullarında görev yapan aday öğretmenlerin sınıfta karşılaştıkları disiplin sorunu (Kırıkkale örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: G.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ryan, K. (1980). Bitting the apple: Accounts of first year teachers. Newyork: Longman.
• Üstüner, M. (2004). Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme ve günümüz sorunları. İnönü Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 5(7). (http://web.inonu.edu.tr/~efdergi/arsiv/Ustuner.htm).
• Yağcı, R. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde eleştirel düşünme: İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde, öğretmenlerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirmek için uyguladıkları etkinliklerin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yanpar, Ş. T. (1997). İlkögretimde sosyal bilgiler öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Çagdas Egitim Dergisi, 22(231), 41-43.
• Yeşil, R. (2009). Sosyal bilgiler aday öğretmenlerinin sınıf içi öğretim yeterlikleri. (Kırşehir örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(1), 23-48.
• Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
• Yılmaz, K. (2009). Lisans düzeyinde sosyal bilgiler eğitiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri: Öğretmen adaylarının görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(3), 31-53.