MANDIBULER OSTEORADYONEKROZDA HİPERBARİK OKSİJEN TEDAVİ PROTOKOLÜ-HYPERBARIC OXYGEN THERAPY PROTOCOL IN MANDIBULAR OSTEORADIONECROSIS

Yıl 1995, Cilt: 29 Sayı: 2, 105 - 111, 12.06.2013

Şamil Aktaş Sinan Soley Özen Doğan

Öz

Özet

Osteoradyonekroz, baş ve boyun bölgesi tümörlerinin radyoterapisi sonrası cerrahi müdahaleye bağlı olmak­sızın da özellikle mandibulada gelişebilen bir kompli-kasyondur. Eski yaklaşım osteoradyonekrozu radyote­rapi uygulanmış bölgede travma ve enfeksiyon nede­niyle gelişen bir lezyon olarak tanımlamaktaydı. Yeni yaklaşıma göre ise osteoradyonekroz, radyoterapi uy­gulaması sonrası hİpoksik, hipovasküler ve hiposelüler bir karakter kazanan dokuda gelişen bir tür iyileşmeyen yaradır. Radyasy on öncesi diş çekimi ve tümör cerrahisi gibi girişimler de osteonekrozla sonlanabilir. Bu durumdan korunmanın en uygun yolu girişimlerin radyoterapiden en az üç hafta önce yapılmasıdır. An­cak son yıllardaki çalışmalar ilk yıl içinde osteoradyo-nekroza neden olmayacak bir diş çekiminin dördüncü yılda bu sonucu doğurabileceğim göstermektedir. Bundan dolayı radyoterapi sonrası gerekebilecek bir cerrahi girişim, dokunun hipoksik karakteri progresif olduğundan, akut iyileşme döneminin hemen ardın­dan yapılmalıdır.

Osteoradyonekrozun gelişimini ortaya çıkaran tüm bu nedenlerden ötürü antihipoksit, antibakteriyel ve neovaskülarizasyonu restore edici etkilere sahip hiperbarik oksijen (HBO) tedavisinin kullanımı ön plana çık­mıştır. Medikal, cerrahi ve HBO tedavisinin belirli bir protokolle ve uygun zamanlama ile yürütülmesi, mandibuler osteoradyonekrozda koruyucu ve tedavi edici yararlar sağlar.

Anahtar sözcükler: Hiperbarik oksijen, mandibuler osteoradyonekroz, radyoterapi.

Abstract

Osteoradionecrosis is a complication seen after head and neck region tumour radiotherapy which might develop es­pecially in mandíbula independent of surgical intervention. The old fashioned concept was, trauma and infection was leading to osteoraidonecrosis. The new concept is a chronic, unhealed wound of the hypoxic, hypovascular and hypocel lular character gaining tissue of radiation therapy. Tooth extraction and tumor surgery like procedures before radia­tion may lead to osteonecrosis. The best was to prevent this is to perform these procedures at least three weeks before ra-diothrapy. However, studies performed in recent years reve­al that tooth extraction which might not cause osteoradio­necrosis in thefirst year but may result even after four years. Therefore if surgical procedure needed after radiotharapy it should be done just after the early recovery period due to the progressive changes of the tissue.

All the reasons that lead to osteoradionecrosis put hyperba­ric oxygen therapy to thefirst step in treating this complicati­on because of the antihypoxic, antibacterial and neovascla-fixation effect of hyperbaric oxygen. Therefore, medical and surgical treament of mandibular osteoradionecrosis should be combined with HBO in a protocol for gaining better succes and prevention.

Key words: Hyperbaric oxygen, mandibular osteoradionec­rosis, radiotherapy.

Anahtar Kelimeler

-