TÜRKİYE’DE TASARRUF TERCİHLERİNİ ETKİLEYEN DEĞİŞKENLERİN KANONİK KORELASYON ANALİZİ İLE BELİRLENMESİ

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 1, 47 - 74, 28.01.2015

Bahattin Hamarat Ercan Özen

https://doi.org/10.15637/jlecon.58

Öz

Araştırmada, Türkiye'de bireylerin tasarruf tercihleri ile bu tercihleri
etkileyen faktörler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bu ilişkileri ortaya koyabilmek
için Türkiye illerine ait 23 değişkene ait veri matrisi ile çalışılmıştır. Verilerin
analizinde, çok değişkenli bir istatistiksel yöntem olan Kanonik Korelasyon
Analizinden yararlanılmıştır.
Analiz sonucuna göre; ekonomik canlılığın göstergesi olan nüfus yoğunluğu,
gelir, banka şube sayısı ve işletme sayısı değişkenlerinin tasarruf tercihleri üzerinde
önemli etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Ayrıca, kişi başı borsa yatırım tutarı, kişi
başına düşen TL mevduat tutarı ve hesap başına düşen TL mevduat tutarı en çok
etkilenen tasarruf tercihleri arasındadır.
Çalışmada, kanonik korelasyon katsayılarına göre bireylerin döviz ve altın
tercihlerinin diğer tercihlere göre daha az etki altında olduğu görülmüştür. Bu
durum; Türk halkının, altın ve döviz yatırımlarını geleneksel yatırım aracı olarak,
borsa yatırımları ve TL mevduat yatırımlarını ise spekülatif bir yatırım olarak
düşündüğünü göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

Tasarruf, Tasarruf Tercihleri, Finans, Finansal Yatırım, Kanonik Korelasyon

Kaynakça

• AGUILA, E., (2011), “Personal Retirement Accounts and Savings”, American Economic Journal: Economic Policy, Vol.3, No.4, p.1-24.
• AKTAŞ, A. & GUNER D. & GURSEL S. & UYSAL-KOLASIN G., (2010), Structural Determinants of Household Savings in Turkey: 2003- 2008”, http://betam.bahcesehir.edu.tr/tr/wpcontent/uploads/2012/05/WorkingPaper0072.pdf (Erişim 11.10.2014)
• ALBAYRAK, A.S., (2006), Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti. ISBN 975-9091-98-4. Ankara.
• ANG, J., (2009), “Household Saving Behaviour in an Extended Life Cycle Model: A Comparative Study of China and India” The Journal of Development Studies, Vol. 45, No. 8, p.1344-1359.
• BANKA KARTLARI MERKEZİ, Web Adresi, http://www.bkm.com.tr (Erişim 8.05.2011)
• BECKER, B. (2007), "Geographical Segmentation of U.S. Capital Markets." Journal of Financial Economics, 85, p.151-178.
• BAYAZIT HAYTA, A., (2008), “Ailelerin Tasarruf ve Yatırım Eğilimlerinin İncelenmesi”, Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt. 16, No. 2, s.345-358.
• BEZNOSKA, M., & OCHMANN, R., (2013), “The Interest Elasticity of Household Savings: A Structural Approach with German Micro Data”, Empir Econ, Vol.45, p.371-399.
• BONSER-NEAL C. & DEWENTER K.L., (1999), Does Financial Market Development Stimulate Savings? Evidence From Emerging Stock Markets”, Contemporary Economic Policy, Vol.173 No. 3, p.370-380.
• BOZKUŞ S. & ÜÇDOĞRUK Ş., (2007), “Hane halkı Tasarruf Tercihleri – Türkiye Örneği”, 8. Türkiye Ekonometri ve İstatistik Kongresi, 24-25 Mayıs, İnönü Üniversitesi, Malatya
• ÇOLAK, Ö.F. & ÖZTÜRKLER H., (2012), “Tasarrufun Belirleyicileri: Küresel Tasarruf Eğiliminde Değişim ve Türkiye’de Hanehalkı Tasarruf Eğiliminin Analizi”, Bankacılar Dergisi, S.82, s.3-44.
• DPT, (2003), İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması, Yayın No DPT 2671, Mayıs, Ankara.
• DÜNYA BANKASI, “Yüksek Büyümenin Sürdürülebilirliği: Yurtiçi Tasarrufların Rolü, Türkiye Ülke Ekonomik Raporu”, Rapor No: 66301-TR, http://www.dpt.gov.tr/DocObjects/View/14001/T%C3%TurkiyeUlkeEkonomi Raporu T%C3%Turkce.pdf, (Erişim:12.07.2012).
• http://siteresources.worldbank.org/TURKEYINTURKISHEXTN/Resources/4556871331626580764/CEM_YurticiTasarruflar_ tammetin.pdf. (Erişim:14.06.2014).
• EĞİLMEZ, M., “Türkiye Ekonomisi-Karşılaştırmalar”, http://www.mahfiegilmez.com/2012/06/turkiye-ekonomisikarslastrmalar.html. (Erişim: 25.07.2012).
• ESER, R., (1999) Hanehalkı Tasarruf ve Yatırım Eğilimleri Anketi Sonuçları 1996, Sermaye Piyasa Kurulu, Yayın No:133, Ankara.
• FISHER, P.J. & ANONG S.T., “Relationship of Saving Motives to Saving Habits”, Journal of Financial Counseling and Planning, Vol.23 No.1, p.63-79.
• GÖCEN, H. & KALYONCU, H. & KAPLAN, M., (2013), “Do Private Savings Offset Public Savings in Turkey?”, Journal of Economic and Social Studies, Vol.3, No.2, p.5-14.
• HAİR, J.F. & ANDERSON, R. E. & TATHAM, R. E. & BLACK, W. C., (1998); Multivariate Data Analysis. Prentice Hall, New Jersey.
• HEVIA, C., (2010), “Saving in Turkey: An International Comparison”, http://www.onuncuplan.gov.tr/oik3/Belgeler/T%C3%BCrkiye%20%C3%9Clke%20Ekonomik%20Raporu/Arka%20Plan%20Raporlar%C4%B1/Saving_in_Turkey_An_International_Comparison.pdf, (Erişim: 20.11.2013).
• IMF-Veri Tabanı International Monatary Found Web Page http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weoselco.aspx?g=2001&sg=All+count ries (Erişim:20.07.2012).
• İNAN, E., “Bir Yastıktan Çıkan Soru: Tasarruf Oranı Türkiye’de Gerçekten Düşük mü?”, http://haber.gazetevatan.com/bir-yastiktan-cikan-sorutasarruf-orani-turkiyede-gercekten-cok-mu dusuk/414330/4/Haber, (Erişim: 25.07.2012).
• JONGWANICH, J., (2010), “The Determinants of Household and Private Savings in Thailand”, Applied Economics, 42, p. 965-976.
• KARATAŞ, M. & GAVCAR, E., (2001), “Bazı Meslek Gruplarının Tasarruf Eğilimlerinin Araştırılması Muğla İli Örneği)”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt 3, Sayı:2, s.38-46.
• KIYILAR, M. & ACAR, O., (2012), “Ülkemizde Tasarruf Oranlarını Belirleyen Faktörler ve Bölgeler Arası Tasarruf Alışkanlıklarının Tespiti Üzerine Bir Araştırma”, İstanbul Üniversitesi İİE Dergisi, s.73 (3), s.41-60.
• KRAAY, A., (2000), “Household Savings in China”, The World Bank Economic Review, Vol. 14, No. 3, Sep., p. 545-570.
• LAURINE, C. & LE ROUX, P. & CANICIO, D., Microeconometric Analysis of the Determinants of Savings Behaviour in Zimbabwe: 2009-2012”, International Journal of Business and Management: Vol.8, No.10, p.159-168.
• LU, Y. & DENG J., (2009), “Analysis on Correlation between Personal Financial Investment and Macroeconomic Development in China”, Canadian Social Science, Vol.5, No.6, p.115-120.
• MARANGOZ, M. & ULUYOL, O., (2010), “Küresel Ekonomik Krizin Tüketicilerin Harcama ve Tasarruf Eğilimleri Üzerine Etkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, S. 45, s.82-96.
• MERKEZİ KAYIT KURULUŞU, Web Adresi: http://www.mkk.com.tr (Erişim 8.05.2011)
• MIHAELA, Ş. & GEORGE, M.Ş. & LIGIA, V.V., (2013), “The Role of Savings Rate In Deeping Macroeconomic Imbalances In China”, Annals of the University of Oradea, Economic Science Series, Vol. 22, Issue 1, p.1018-1027.
• ÖZCAN, K.M. & GÜNAY, A., (2012) : Türkiye'de Özel Tasarrufları Belirleyen Unsurlar, Discussion Paper, Turkish Economic Association, No. 2012/109.
• ÖZDAMAR, K., (2010), Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi 2. Kaan Kitabevi. Eskişehir.
• ÖZDAMAR, K., (2004), Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi 2. Kaan Kitabevi. Eskişehir.
• RIJCKEGHEM, C.V. & ÜÇER, M., (2009), Türkiye’de Tasarruf Oranı’nın Evrimi ve Başlıca Belirleyicileri: Doğru Politikalar İçin Çıkartılacak Dersler, Ekonomik Araştırma Kurumu, Yayın No: EAF-RR/09-02, Yayın No: TÜSİAD-T/2009-02/482.
• SCHUNK, D., (2009), “What Determines Household Saving Behavior?”, Journal of Economics and Statistics, Vol.229, No.4, p.467-491.
• SELEN, U. & ÖZEN, E., (2011), “Türkiye’de Hisse Senedi Gelirlerinde Vergi İstisna Uygulaması: Amaç ve Sonuçlar Açısından Bir Değerlendirme”, Maliye Dergisi, S.161, s.148-166.
• SHARMA, S., (1996); Applied Multivariate Techniques. John Wiley and Sons Inc., New York.
• TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ, Web Adresi: http://www.tbb.org.tr (Erişim 8.05.2011)
• TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU, Web Sayfası: http://www.tuik.gov.tr (Erişim 8.05.2011)
• TÜRKİYE SERMAYE PİYASASI ARACI KURULUŞLAR BİRLİĞİ, Web Adresi: http://www.tspakb.org.tr
• ULUYOL, O., (2011), “Bir Finansman Kaynağı Olarak “Yastıkaltı Tasarruf”ların Ekonomik Sisteme Kazandırılması ve Tüketicilerin/Bireylerin Yastıkaltı Eğilimlerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma”, Yönetim Bilimleri Dergisi, (9: 1), s.259-272.
• USUL, H. & BEKÇİ İ. & EROĞLU A.H., (2002), Bireysel Yatırımcıların Hisse Senedi Edinimine Etki Eden Sosyo-ekonomik Etkenler”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.19, s.135- 150.
• ÜNLÜKAPLAN, İ., (2009); Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde İktisadi Kalkınma, Rekabetçilik ve inovasyon İlişkilerinin Kanonik Korelasyon Analizi ile Belirlenmesi. Maliye Dergisi, S. 157, s.235- 250.
• WEİ, S.J. & ZHAN, X., (2011), “The Competitive Saving Motive: Evidence from Rising Sex Ratios and Savings Rates in China”, Journal of Political Economy, Vol.119, No.3, p.511-564.
• YATIRIMCILAR İÇİN İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASI KİTAPÇIĞI, www.imkb.gov.tr
• YILMAZ, B.E. & YARAŞIR, S., (2009), “Türkiye’de ve OECD Ülkelerinde Tasarruf-Yatırım Açıkları ve Dış Kaynak İhtiyacı”, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, C.XXVII, S.II, s.97-128.
• YIN, T, (2012), “The “Will” to Save in China, The Impact of Bequest Motives on the Saving Behaviour of Older Households”, The Japanese Economy, Vol.39, No.3, p.99-135