Türkçe Eğitiminde Yakın Okuma Yönteminden Yararlanma Üzerine Bir Çalışma (Bir Etkinlik Örneği)

Yıl 2020, Cilt: 6 Sayı: 1, 145 - 167, 25.04.2020

Erhan Şen

https://doi.org/10.31464/jlere.584346

Öz

Özet: Dil ve edebiyat eğitiminde okuma becerisine ilişkin alanyazınında birçok
yöntem ve strateji önerilmektedir. Son dönemlerde önerilen bu yöntemlerden biri
de yakın okumadır.  Bu yönteme ilişkin
olarak Türkçe ders kitaplarında ve Türkçe Dersi Öğretim Programında (2018) kuramsal
ve pratik yönden bir eksiklik olduğu söylenebilir. Bu yönteme herhangi bir
gönderme yapılmamıştır. Yakın okuma öğrencinin eleştirel düşünme, güç bir metni
akademik yönden irdeleme, ayrıntıları sorgulama gibi birçok yönden
yetkinleşmesine hizmet eden bir yöntemdir. Bu nedenle Türkçe eğitiminde
öğretmen ve öğrenciler yakın okumaya ilişkin bilinçlendirilmeli ve bu yöntemin içselleştirilmesi
için fırsatlar yaratılmalıdır. Nitel ve betimsel bir yaklaşımla tasarlanan bu
çalışmanın temel amacı Türkçe eğitiminde yakın okuma yönteminden nasıl
yararlanılacağını bir etkinlik taslağıyla somutlaştırmaktır. Yakın okumanın
etkin kullanımı için öncelikle anlaşılması güç metinler belirlenmeli ve bunlar
üzerine yakın okumalar gerçekleştirilmelidir. Bu amaçla 8. sınıf öğrencilerinin
seviyelerinin az üstünde olan ve çözümlenmesi bir kılavuza gereksinim duyulan
“İhtiyar Çilingir” adlı öyküye ilişkin yakın okuma temelli bir etkinlik taslağı
hazırlanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

yakın okuma yöntemi, okunabilirlik, okuma becerisi

Kaynakça

• Akyol, H. (2006). Yeni programa uygun Türkçe öğretim yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılık.Akyol, H. (2009). Görsel okuma ve sunu. A. Kırkkılıç ve H. Akyol (Ed.) içinde, İlköğretimde Türkçe öğretimi (ss. 163-192). Ankara: PegemA Yayıncılık.Anthony, H. M., & Raphael, T. E. (2004). Using ouestioning strategies to promote students' active comprehension of content area material. D. Lapp, J. Flood & N. Farman (Eds.), Content area reading and learning (İnstructionall strategies) (ss. 307-322). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.Aslan, C. (2011). Soru sorma becerilerini geliştirmeye dönük öğretim uygulamalarının öğretmen adaylarının soru oluşturma becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, 36, 160.Ateşman, E. (1997, Ağustos). Türkçe okunabilirliğin ölçülmesi. Dil Dergisi(58), 71-74.Bailin, A., & Grafstein, A. (2016). Readability: text and context. New York: Palgrave Macmillan.Batur, Z. ve Balcı, S. (2013). Türkçe öğretmenlerinin pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1 (2), 9-19.Benzer, A., Sefer, A., Ören, Z. ve Konuk, S. (2016). Öğrenci odaklı bir araştırma: metin özeti yazma stratejisi ve dereceli puanlama anahtarı. Eğitim ve Bilim, 41(186), 163-183.Best, R., & O'Reilly, T. (2007). The 4-pronged comprehension strategy framework. D. S. McNamara (Eds.), Reading comprehension strategies (Theories, ınterventions and technologies) (pp. 347-374). New York: Lawrence Erlbaum Associates.Camp, D. (2006). Pairing fiction and nonfiction. New York: Scholastic Publication.Coleman, D., & Pimentel, S. (2012, 12 4). Core standarts . Şubat 21, 2018 tarihinde Core Standarts Web Sitesi: http://www.corestandards.org/assets/Publishers_Criteria_for_3-12.pdf adresinden alındı.Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.Çiftçi, Ö., Çeçen, M. A. ve Melanlıoğlu, D. (2007). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik açısından değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22), 206-219.Dilidüzgün, Ş., Çetinkaya-Edizer, Z., Ak-Başoğul, D. ve Karagöz, M. (2019). Türkçe öğretiminde metin türüne uygun okuma eğitimi. Mersin ÜNiversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 165-185.Fisher, D., & Frey, N. (2014). Close reading and writing from sources. Newark: International Reading Association .Fisher, D., & Frey, N. (2014). Close reading as an ıntervention for struggling middle school readers. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 57(5), 367-376.Fisher, D., & Frey, N. (2015). Improve reading with complex texts. Phi Delta Kappan, 96(5), 56-61.Haynes, A. (2010). The complete guide to lesson planning and preparation. New York: Continuum International Publishing Group.Jago, C., Shea, R. H., Scanlon, L., & Aufses, R. D. (2011). Literature & composition (Reading, writing, thinking). Boston: Bedford/St. Martin's Publisher.Karatay, H., Güngör, H., Bolat, K. K. ve Okur, S. (2013). 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerinin özetleme. C. Demir ve H. Parlakyıldız (Ed.) içinde, Prof. Dr. Abdurrahman Güzel'e armağan (Türkçenin eğitimi ve öğretimi) (ss. 277-298). Ankara: Akçağ Yayınları.Lapp, D., Moss, B., Grant, M., & Johnson, K. (2015). A close look at close reading (Teaching students to analyze complex texts). Virginia : ASCD.Lassonde, C. A. (2009). Recognizing a "different drum" through close-reading strategies. Networks (An On-line Journal for Teacher Research), 11(1), 1-14.McNamara, D. S., Yasuhiro Ozuru, R. B., & O'reilly, T. (2007). The 4-pronged comprehension strategy framework. D. S. McNamara (Ed.) içinde, Reading comprehension strategies (Theories, interventions and technologies) (pp. 465-496). London: Lawrence Erlbaum Associates.MEB. (2018). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar. Mart 10, 2018 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı Web Sitesi: http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312239736-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202018.pdf adresinden alındıMert, E. L. (2018). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlikleri. International Journal of Language Academy, 6(1), 184-198.Monk, L. R. (2011). Words we live by: Your annotated guide to the constitution-grade 8. Şubat 27, 2019 tarihinde CGCS Web Sitesi: https://www.cgcs.org/cms/lib/DC00001581/Centricity/Domain/25/Grade%208_DLiben_on_Monks%20Words%20We%20Live%20By.pdf adresinden alındıMoss, B., Lapp, D., Grant, M., & Johnson, K. (2013). A close look at close reading grades 6-12. Alexandria: ASCD.Naci, F. (2010). Yüz Yılın 100 Türk Romanı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.Okur, A. ve Arı, G. (2013). 6, 7, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği. İlköğretim Online, 12(1), 202-226.Özbay, M. (2006). Türkçe özel öğretim yöntemleri-I. Ankara: Öncü Basımevi.Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün ve S. B. Demir, Çev.) Ankara: Pegema Yayıncılık.Richards, J. C., & Schmidt, R. (2010). Longman dictionary of language teaching and applied linguistics. London: Pearson Education Limited.Sisson, D., & Sisson, B. (2014). Close reading elementary school (Bringing readers and texts together). New York: Routledge.Sözer, M. A. ve Aksan, N. (2008). İköğretim Türkçe ders kitabındaki hikaye edici metinlerin bağdaşıklık ve tutarlılık açısından incelenmesi. VII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı (s. 738-743). Ankara: Nobel Yayıncılık.Tankersley, K. (2005). Literacy strategies for grades 4-12. Alexandria: ASCD Publications.Temizkan, M. (2009). Metin türlerine göre okuma eğitimi. Ankara : Nobel Yayıncılık.Tovani, C. (2000). I read, but ı don't get ıt. Portland: Stenhouse Publishers.Ülper, H. ve Yalınkılıç, K. (2010). Son iki Türkçe programına göre hazırlanan türkçe ders kitaplarındaki metin sonu sorularının nicel ve nitel görünümü. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, (12).Ünsal-Batum, A. (2015). Çocuk edebiyatı yapıtlarının öğrencilerin okumaya güdülenmesine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara. Valentine, C. J. (2016). The effects of ımplementing close reading in a third, fourth, and fifth grade public school setting to improve student achievement (A dissertation presented in partial fulfillment of the requirements for the degree doctor of education). Doctor of Education: Liberty University.Williams, J. P. (2007). Literacy in the curriculum: integrating text structure and content area instruciton. D. S. McNamara (Eds.), Reading comprehension strategies (Theories, ınterventions and technologies) (pp. 199-220). New York: Lawrence Erlbaum Associates.Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.Zorbaz, K. Z. (2007). Türkçe ders kitaplarındaki masalların kelime – cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri üzerine bir değerlendirme. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3(1), 87-101.