TURİZM İŞLETMELERİMDE NAKİT YÖNETİMİ VE NAKİT AKIMLARININ FİRMA PERFORMANSINA ETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 17, 28.06.2023

Fatih Konak , Merve Çelik

Öz

Nakit kavramı ve yönetilmesi firmaların bulundukları sektör yapıları ne olursa olsun faaliyetlerini devam ettirebilmeleri için hayati bir öneme sahiptir. İşletmeler üretim yaptıkları süreç boyunca nakitte ihtiyaç duydukları durumunda finansman bulmaları, tam tersi durumda nakit fazlalıkları olduğunda da yatırım yaparak değerlendirmeleri gerekmektedir. Turizm işletmeleri ürettikleri ürün yapısına bakıldığında hizmet üreten firmalardır. Üretiminin büyük çoğunluğu hizmet olmasından dolayı diğer firmalardan farklı bir nakit yönetimi izlemesi gerekmektedir. Nakit yönetiminin önemi ve firma performansı üzerindeki olası etki dikkate alındığında, bu çalışmanın amacı turizm işletmelerinin nakit akımı ile firma performansları arasında kurduğu denge ve nakit tutarının performansı nasıl etkilediğini incelemektir. Borsa İstanbul Turizm Endeksi’nde (BİST) yer alan 7 turizm işletmesinin 2012-2021 yılları arasındaki verileri kapsamında, nakit yönetimi ve firma performansı arasındaki ilişki Panel Veri Analizi ile ortaya konmuştur. Elde edilen bulgulara göre, nakit yönetiminin firma performansına etkisi gözlemlenirken, işletme faaliyetlerinden sağlanan nakit akışlarının özellikle özkaynak karlılığı üzerinde pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı öne çıkmıştır. Nihai olarak, turizm sektöründe faaliyet gösteren firmalar için, veri seti ve model kısıttın da, nakit yönetimi ve firma performansı arasındaki etkisi hakkında bilgi sağlayıcı bulgular piyasa katılımcılarının kullanımına sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Nakit Yönetimi, Firma Performansı, BİST Turizm Endeksi

CASH MANAGEMENT IN TOURISM ENTERPRISES AND EFFECT OF CASH FLOWS ON FİRM PERFORMANCE

Öz

The concept of cash and its management is of vital importance for companies to continue their activities regardless of their sectoral structure. During the production process, businesses need to find financing when they need cash, and on the contrary, they need to invest and evaluate when they have excess cash. Tourism enterprises are companies that produce services when the product structure they produce is considered. Since the majority of its production is services, it has to follow a different cash management than other companies. Considering the importance of cash management and its possible impact on firm performance, the aim of this study is to examine the balance established by tourism enterprises between cash flow and firm performance, and how cash amount affects performance. Within the scope of the data of 7 tourism enterprises included in the Borsa Istanbul Tourism Index (BIST) between 2012 and 2021, the relationship between cash management and firm performance was revealed by Panel Data Analysis. According to the findings, while the effect of cash management on firm performance was observed, cash flows from operating activities stood out as positive and statistically significant, especially on return on equity. Finally, for companies operating in the tourism sector, in the data set and model reduction, information providing information about the interaction between cash management and firm performance has been made available to market participants.

Anahtar Kelimeler

Cash Management, Firm Performance, BIST Tourism Index

Kaynakça

• Aissa, S. B., & Goaied, M. (2016). Determinants of Tunisian Hotel Profitability: The Role of Managerial Efficiency. Tourism Management, 52, 478-487.
• Akgüç, Ö. (1998). Finansal Yönetim. İstanbul: Avcıol Basım Yayın.
• Akoğlan Kozan, M., Evren, S., & Çakır, O. (2013). Tarihsel Süreç İçinde Turizm Paradigması. Turizm Araştırma Dergisi, 7-22.
• Albayrak, A. S., & Akbulut, R. (2008). Karlılığı Etkileyen Faktörler: İMKB Sanayi ve Hizmet Sektörlerinde İşlem Gören İşletmeler Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 4(7), 55-83.
• Aytürk, Y., & Yanık, S. (2015). Çalışma Sermayesi Yönetimi Türkiye'deki KOBİ'lerde Karlılığı Nasıl Etkiler? Muhasebe ve Finansman Dergisi(68), 157-168.
• Borsa İstanbul A.Ş. (tarih yok). https://borsaistanbul.com/tr/ adresinden alınmıştır
• Çanakçıoğlu, M., & Ersan, O. (2020). İşletme Sermayesi Yönetimşnin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: Çimento Şirketi. Journal of Busıness Research-Turk, 3(12), 2749-2763.
• Çelik, C., & Kıral, G. (2018). Panel Veri Analizi ve Kümeleme Yöntemi İle Türkiye'de Konut Talebinin İncelenmesi. Atatürk Ünüversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(4), 1009-1026.
• Çımat, A., & Bahar, O. (2003). Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi İçindeki Yeri Ve Önemi Üzerine Bir Değerlendirme. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 1-18.
• Duman, T., & Kozak, M. (2013). Türk Turizm Ürünü: Rekabet ve Farklılıklaşma. Anatolia: Turizm Araştırma Dergisi, 109-121.
• Eralp, Z. (1983). Genel Turizm. Ankara: Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksekokulu Yayınları.
• Ercan, M. K., & Ban, Ü. (2010). Finansal Yönetim. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Erdinç, S. B. (2008). Konaklama İşletmelerinde Nakit Yönetimi Etkinliğinin İncelenmesi ( Yüksek Lİsans Tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Erdoğan, M. (2018). Turizm İşletmelerinin Fianasal Performanslarını Etkileyen Firmaya Özgü,Sektörel ve Makroekonomik Belirleyiciler. Mustafa Kemel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(41), 101-127.
• Gujarati, D. N. (2016). Örneklerle Ekonometri. (N. Bolatoğlu, Çev.) Ankara: BB101 Yayınları.
• İçöz, O., & İçöz, O. (2018). Turizm Arz ve Talebi. A. Üniversitesi içinde, Genel Turizm Bilgisi (s. 90-123). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• İşevi, A. S., & Çelme, B. (2002). Bilgi Çağında Yeni Hazine: Entellektüel Sermayeyle Rekabeti Yakalamak. 1. ÜNAK Genel Konferansı, (s. 1-16). Samsun.
• Kamuyu Aydınlatma Platformu. (tarih yok). https://www.kap.org.tr adresinden alınmıştır
• Karadeniz, E. (2012). Turizm Sektörünün Nakit Dönüşüm Süresinin Analizi: İMKB Turizm Şirketleri ve TCMB Sektör Bilançoları Üzerinde Bir Araştırma. Cag Universtiy Journal of Social Sciences, 1(9), 122-145.
• Kaya, B. (2007). İşletmelerde Nakit Yönetimi ve Bursa'daki Sanayi ve Ticaret İşletmelerine Yönelik Bir Araştırma. T.C. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 1-227.
• Keynes, J. M. (1937). Alternative Theories of the Rate of İnterest. The Economic Jourral, 241-252.
• Kürklü, E. (2014). Nakit Yönetiminin Başarısının Sağlanmasında İç Kontrolün Rolü: Üretim ve Hizmet İşletmeleri Arasındaki Farklılıkların Tespiti. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 375-392.
• Niyazi, B. (2002). Finansal Yönetim . İstanbul: Türkmen Kitapevi.
• Pamukçu, A. B. (1999). Finans Yönetimi. İstanbul: Der Yayınları.
• Roney, S. A. (2011). Turizm: Bir Sistemin Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Sağlam, M., & Karaca, S. S. (2015). Çalışma Sermayesi Unsurlaının Firma Karlılığına Etkisi: Borsa İstanbul Şirketleri Üzerine Bir Uygulama. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 10(1), 119-132.
• Sarkım, M. (2008). Değişen Seyahat Eğilimleri Kapsamında Sürdürülebilir Turizm Anlayışının Turizmolitikaları Üzerine Etkileri. 2. Ulusal İktisat Kongresi (s. 1-11). İzmir: DEÜ İ.İ.B.F. İktisat Bölümü.
• Şentürk, A., & Özdilek, Ç. (2007). Antik Ve Modern Olimpiyat Oyunlarında Olimpiyat Atesinin Yakılması Sebepleri Ve Bu Güne Kadar Düzenlenen Oyunlarda Meşaleyi Taşıma Seremonileri. Dumlupunar Üniveristesi Sosyal Bilimler Dergisi, 217-230.
• T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı. (tarih yok). Nisan 28, 2022 tarihinde yigm.ktb.org.tr: https://yigm.ktb.gov.tr/TR-249709/yillik-bultenler.html adresinden alındı
• Tokaç, A. (2018). İşletmelerde Finansal Yönetim Becerileri. İstanbul: Der Kitapevi.
• Toskay, T. (1983). Turizm: Turizm Olayına Genel Yaklaşım. İstanbul: Der Yayınları.
• Türkay, B. (2015). Turizm İşletmelerinin Sosyo-Ekonomik Kalkınma Sağlayacağı Katkıların Analizi: Tekirdağ İli Örneği. T.C. Namık Kemal Üniveristesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 1-75.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2022, Ocak 30). Mart 21, 2022 tarihinde tuik.gov.tr: http://www.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turizm-Istatistikleri-IV.Ceyrek:-Ekim-Aralık-veYillik,-2021-45785 adresinden alındı
• Türkiye Seyahat Acentalari Birliği. (tarih yok). tursab.org.tr: https://www.tursab.org.tr/istatistikler/turist-sayisi-ve-turizm geliri adresinden alınmıştır.
• Ulusoy, T. , Esmer, Y. ve Dayı, F. (2019). Spor İşletmelerinde Nakit Yönetimi: Bist’de Bir Uygulama . MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi , 8 (2) , 1889-1905 . DOI: 10.33206/mjss.460899
• Usta, Ö. (2008). İşletme Finanası ve Finansal Yönetim . Ankara: Detay Yayıncılık.
• Weston, J. F., & Copeland, T. E. (1992). Managerial Finance. Orlando-Florida: Dryden Pres.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2013). Panel Veri Ekonometrisi-Stata Uygulamalı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2018). İleri Panel Veri Analizi. İstanbul: Beta Yayınları.
• Yeşiltaş, M. (2018). Turizmin Genel Yapısı ve Temel Kavramlar. A. Üniversitesi içinde, Genel Turizm Bilgisi (s. 2-18). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.