ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE FOMO DÜZEYİNİN DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERE VE SOSYAL MEDYA FAKTÖRLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 129 - 147, 31.12.2023

Halime Suvay Eker , Bilge Bolat , Umman Tugba Gürsoy

Öz

Yaşamımızın önemli bir parçası haline gelen sosyal medya, başkalarıyla bağlantı kurma konusunda önemli faydalar sağlasa da bazı olumsuz duygu durumlarını beraberinde getirmiştir. FoMO (Fear of Missing Out) sosyal medya ile hayatımıza girmiş fobilerden biridir. Sosyal medyanın insanlara sürekli olarak başkalarının hayatlarını izleme fırsatı vermesi ve sosyal medyada paylaşılan her bir etkinliğin anlık olması, kullanıcıların devamlı olarak sosyal medya hesaplarını kontrol etmelerine sebebiyet vermektedir. Dolayısıyla kullanıcılar sosyal medyadan uzak kaldıklarında sosyal ortamdaki gelişmeleri kaçırma korkusu olarak ifade edilen FoMO duygusunu hissedebilmektedir. Buna ek olarak, kullanıcılar takip ettikleri kişilerin sosyal ilişkilerini veya katıldıkları etkinlikleri gördüğünde onların mükemmel bir yaşama sahip olduğunu düşünerek kendi yaşamlarında eksiklik hissedebilmektedir. Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin FoMO düzeylerinin demografik özelliklere ve sosyal medya kullanım faktörlerine göre farklılıklarını ortaya çıkarmak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, araştırma kapsamında veri toplamak için katılımcıların demografik özelliklerini, sosyal medya kullanım faktörlerini ve FoMO düzeylerini belirlemeye yönelik sorulardan oluşan anket formu kullanılmıştır. Daha sonra, toplanan verilerden elde edilen FoMO düzeylerinin öğrencilerin demografik özelliklerine göre ve sosyal medya kullanım faktörlerine göre farklılıkları Mann Whitney U Testi ve Kruskal Wallis Testi kullanılarak incelenmiştir. Alınan sonuçlarda, FoMO’nun demografik özelliklerden cinsiyet, yaş, medeni durum ve aylık ortalama gelire göre farklılaştığı, öğrencilerin okudukları sınıf seviyesine ve gelir kaynağına göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Sosyal medya kullanım faktörleri incelendiğinde FoMO’nun sadece sosyal medyada bir günde geçirilen süreye göre farklılık gösterdiği; kullanım süresi, takipçi sayısı, paylaşım sıklığı ve beğeni sayısına göre farklılaşmadığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

SOSYAL MEDYA, GELİŞMELERİ KAÇIRMA KORKUSU (GKK), ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ, FOMO

Kaynakça

• Acar Bolat, B. (2009). Firma Performansını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modellemesi ile İncelenmesi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akyol, N. A., Ergin, D. A., Krettmann, A. K., & Essau, C. A. (2021). Is the relationship between problematic mobile phone use and mental health problems mediated by fear of missing out and escapism?. Addictive behaviors reports, 14, 100384.
• Alt, D., & Boniel-Nissim, M. (2018). Links between adolescents' deep and surface learning approaches, problematic Internet use, and fear of missing out (FOMO). Internet interventions, 13, 30-39.
• Aydın, H. (2018). Sosyal Medyadaki Gelişmeleri Kaçirma Korkusunun (FoMO) İçgüdüsel Alimlara Etkisinin Öz Belirleme Kurami ile Açiklanmasi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 415-426.
• Bekman, M. (2021). Sosyal Medya Bağımlılığının, FoMO ve Kompülsif Çevrimiçi Satın Almada Aracılık Rolü. Ankara: Nobel.
• BtcTurk., (2021). Fırsatı Kaçırma Korkusu (Fear of Missing Out - FOMO) Nedir? BtcTurk Bilgi Platformu: https://www.btcturk.com/bilgi-platformu/firsati kacirma-korkusu-fear-of-missing-out-fomo/ adresinden alındı
• Çalık, M., Altunışık, R., & Sütütemiz, N. (2013 ). Bütünleşik Pazarlama İletişimi, Marka Performansı ve Pazar Performansı İlişkisinin İncelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 137-161.
• Dempsey, A. E., O'Brien, K. D., Tiamiyu, M. F., & Elhai, J. D. (2019). Fear of missing out (FoMO) and rumination mediate relations between social anxiety and problematic Facebook use. Addictive behaviors reports, 9, 100150.
• Gökler, M. E., Aydın, R., Ünal, E., & Metintaş, S. (2016). Sosyal ortamlarda gelişmeleri kaçırma korkusu ölçeğinin Türkçe sürümünün geçerlilik ve güvenilirliğinin değerlendirilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(1), 52-59.
• Güler, D., (2021). The Impact of Investor Sentiment on Bitcoin Returnsand Conditional Volatilities during the Era of Covid-19. Journal of Behavioral Finance. doi:10.1080/15427560.2021.1975285
• Gürsakal, S. (2019). Sosyal Bilimlerde SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz Teknikleri. Bursa: Dora Yayıncılık.
• Hair, J.R., Black, W.C., Babin, B.J. ve Anderson, R.E. (2010). Multivari ate data analysis: A global perspective. New Jersey: Upper Saddle River Pearson Education, Inc.
• Hattingh, M., Dhir, A., Ractham, P., Ferraris, A., & Yahiaoui, D. (2022). Factors mediating social media-induced fear of missing out (FoMO) and social media fatigue: A comparative study among Instagram and Snapchat users. Technological Forecasting and Social Change, 185, 122099.
• Kartol, A., & Peker, A. (2020). Ergenlerde sosyal ortamlarda gelişmeleri kaçırma korkusu (fomo) yordayıcılarının incelenmesi. OPUS International Journal of Society Researches, 15(21), 454-474.
• Kavak, B., Özkul, N. E., & Tunçel, N. (2021). Gelişmeleri kaçırma korkusu (FoMO) nun sosyal medya temelli satın alma eğilimi üzerindeki etkisinde cinsiyetin düzenleyici rolü. Disiplinlerarası Yenilik Araştırmaları Dergisi, 1(1), 94-103.
• Li, L., Niu, Z., Mei, S., & Griffiths, M. D. (2022). A network analysis approach to the relationship between fear of missing out (FoMO), smartphone addiction, and social networking site use among a sample of Chinese university students. Computers in Human Behavior, 128, 107086.
• Metin Orta, İ. (2020). Fear of Missing Out, Internet Addiction and Their Relationship to Psychological Symptoms. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 7(1), 67-73.
• Nunnally, J. C. (1978). An overview of psychological measurement. Cli nical Diagnosis of Mental Disorders, 97-146.
• Przybylski, A. K., Murayama, K., DeHaan, C. R., & Gladwell, V. (2013). Motivational, emotional, and behavioral correlates of fear of missing out. Computers in human behavior, 29(4), 1841-1848.
• Sargın, S., & Dursun, Y. (2021). Sanal İdeal Benlik Uyumunun Tüketicilerin Sosyal Medya İlgilenimi ve Sosyal Medya Kullanım Motivasyonu Üzerindeki Etkisi: Bir Yapısal Eşitlik Modellemesi. Journal of Consumer & Consumption Research/Tuketici ve Tuketim Arastirmalari Dergisi, 13(2).
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi (Practical data analysis with SPSS and LISREL). Ankara: Ani Publishing.
• Şahin, E., & Çavuş, B. F. (2020). Sosyal medya algısı ve FoMO’nun tüketici satın alma davranışına etkisinin belirlenmesine yönelik bir araştırma: Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Örneği. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(1), 149-182.
• Uzun, V., Gözükara, E., & Bilgin, M. (2019, December). "Bazı Sosyal Medya Değişkenleri Açısından Ergen ve Genç Yetişkinlerin FoMO Düzeylerinin İncelenmesi". International Journal of Arts and Social Studies, 2(2), 43-59.
• Yin, L., Wang, P., Nie, J., Guo, J., Feng, J., & Lei, L. (2021). Social networking sites addiction and FoMO: The mediating role of envy and the moderating role of need to belong. Current Psychology, 40, 3879-3887.