Sosyobilimsel İçerikli 2016 UFBMEK Ve 2017 ESERA Bildirilerinin Betimsel İçerik Analiziyle İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 14 - 24, 24.09.2020

Cansu Özcan , Dr. Fitnat Kaptan

Öz

Sosyobilimsel konular, bilimsel bilginin kullanımını içeren, toplumu ilgilendiren aynı zamanda etik ve ahlaki ikilemleri içeren tartışmalı durumlardır. Sosyobilimsel konuların (SBK) fen programlarına dahil edilmesi uluslararası alanda köklü bir eğilimdir. Bu yaklaşımın geçerli olma yönlerinden biri, ilgiyi ve katılımı sağlamada yardımcı olma potansiyelidir. Fen eğitimi içeriğinde sosyobilimsel konuların yer alması, problemleri çözme becerilerini kazanmada ve günlük yaşamlarında karşılaştıkları veya karşılaşacakları bilimle ilgili konularda karar vermelerine yardımcı olacağı düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı, ulusal ve uluslararası bağlamda fen eğitimi alanında sosyobilimsel konulara ilişkin araştırmaların çeşitli değişkenler açısından eğilimini belirlenmesidir. Bu çalışmada betimsel içerik analizi yöntemi kullanılmış, çalışma grubu olarak, 2016 UFBMEK (Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi) ve 2017 ESERA (Avrupa Fen Eğitimi Araştırmaları Birliği) konferansında yayımlanan sosyobilimsel içerikli bildiriler incelenmiştir. Bu araştırma, ulusal ve uluslararası bildirilerin sosyobilimsel konular açısından çeşitli değişkenlerle ilgili eğilimleri belirlemede yeterli görülmesiyle ‘Yayın Sınıflama Formu’ dikkate alınarak oluşturulan parametrelerle yürütülmüştür. Çalışmada; değişken, yöntem, örneklem, veri toplama araçları ve veri analiz yöntemi parametreleri belirlenmiştir. Sonrasında parametrelere ilişkin belirlenen kodlar sunulmuştur. Parametreler ve bunlarla ilişkili olan kodlar tablolarda özetlenerek, frekans ve yüzde değerleri sunulmuştur. Çalışma sonunda bildirilerin benzerlik ve farklılıklarına ilişkin değerlendirmeler yapılmıştır. Sosyobilimsel konuların içeriği genel olarak ele alındığında hem ulusal hem de uluslararası bildirilerde bir çalışma haricinde sağlık konusunun incelenmediği sonucu saptanmıştır. Bu sosyobilimsel konuların içeriğinde sağlık konusuna eğilim gösterilmesi gerekliliği özellikle içinde bulunduğumuz pandemi günlerinde önemli bir bulgudur. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara ilişkin araştırmacılara öneriler sunulmuştur. Araştırmacıların, sosyobilimsel konuların içeriğinde sağlık boyutunu ele almaları önerilir.

Anahtar Kelimeler

sosyobilimsel konular, bildiriler, betimsel içerik analizi

Kaynakça

• Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2011). Designing and conducting mixed methods research. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri [Parameters of content analysis]. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38.
• Ecevit, T., Karagöz, F., Kaptan, F. (2017). ESERA (2009-2011-2013) konferans kitaplarında yayımlanan fen eğitimi alanındaki çalışmaların eğilimleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25 (6), 2447-2464.
• Jenkins, E (1997). Towards a functional public understanding of science. In R. Levinson & J. Thomas, Eds.; Science Today (pp. 137-150). London: Routledge.
• Jiménez-Aleixandre, M. P., & Puig, B. (2010). Argumentation, evidence evaluation and critical thinking. In B. Fraser, K. G. Tobin, & Mc Robbie (Eds.), Second international handbook of science education. Dordrecht, the Netherlands: Springer. In press.
• Kanlı, U., Gülçiçek, Ç., Göksu, V., Önder, N., Oktay, Ö. (2014). Ulusal fen bilimleri ve matematik eğitimi kongrelerindeki fizik eğitimi çalışmalarının içerik analizi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34 (2), 127-153.
• Kolstø, S. D. (2006). Science students’ critical examination of scientific information related to socioscientific issues. Science Education, 90, 632–655.
• Kıran, D. (2018). Ulusal fen bilimleri ve matematik eğitimi kongrelerinde öz yeterlik çalışmaları: bir içerik analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 417-443.
• Lazarowitz, R. and Bloch, I. (2005). Awareness of societal issues among high school biology teachers teaching genetics. Journal of Science Education and Technology. 14 (5-6).
• Öztürk, E., Kaptan, F. (2016). ESERA 2009 fen eğitimi araştırmaları konferansı ve içeriğine bakış: Bilimin doğası, tarihi ve felsefesi, argümantasyon üzerine yapılmış çalışmalar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22 (2), 649-672.
• Ratcliffe, M., & Grace, M. (2003). Science education for citizenship: Teaching socio-scientific issues. Maidenhead: Open University Press.
• Sadler, T. D., & Zeidler, D. L. (2005). Patterns of informal reasoning in the context of socioscien- tific decision making. Journal of Research in Science Teaching, 42, 112–138.
• Solomon, J. (1994) Towards a map of problems in STS research, in J. Solomon and G. Aikenhead (eds) STS Education International Perspectives on Reform. New York: Teachers College Press.
• Solomon, J., & Thomas, J. (1999). Science education for the public understanding of science. Studies in Science Education, 33, 61–89.
• Sözbilir, M., Kutu, H., & Yaşar, M. D. (2012). Science education research in Turkey: A content analysis of selected features of papers published. In J. Dillon& D. Jorde (Eds). The World of Science Education: Handbook of Research in Europe (pp.341