DEFENCE EXPENDITURE AND FINANCIAL RESOURCES OF DEFENCE EXPENDITURE IN TURKEY: A COMPARATIVE CONCEPTUAL ANALYSIS

Yıl 2022, Cilt: 18 Sayı: 1, 1 - 29, 01.04.2022

Mehmet Bilge Kağan Önaçan Volkan Sezgin Tunç Durmuş Medeni İhsan Tolga Medeni

Öz

Defence expenditure has an important role for a country’s economy and has a greater impact on the economies of underdeveloped and developing countries. This article was prepared as a conceptual study for the purpose of answering the long-standing discussion about the share of Turkey’s financial sources of defence expenditure in Turkey. In this context; basic concepts, factors affecting defence expenditures, process of determining defence budget, financial sources for defence expenditures were searched and Turkey’s defence budget was compared with that of some selected other countries. The data used for comparison, were compiled from Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI). It has been found that Turkey’s defence expenditure out of its GDP plummeted after 2000, but this trend reversed and the ratio started to increase after 2015 which reached to 2.7% of in 2019. Turkey ranked the 15th with a defence budget of 20.4 billion dollars among the list of countries with the most defence budgets in 2019. Also, when Turkey's defense budget is compared with its neighbors as of 2019, it is viewed to be at an average value. Moreover, although there are areas to be improved, it is seen that there is a systematic application related to the determining, planning, implementing and checking of defence expenditure and reasonable defence expenditure is defined according to this systematic in Turkey in today’s conditions. It is considered that it would be beneficial to conduct more in-depth studies on this subject in the future.

Anahtar Kelimeler

Defence Industry, Financial Resources of Defence Expenditure, Military Spending, SIPRI, Turkey

SAVUNMA HARCAMALARI VE TÜRKİYE’DE SAVUNMA HARCAMALARININ FİNANSMAN KAYNAKLARI: KARŞILAŞTIRMALI KAVRAMSAL BİR ANALİZ

Öz

Savunma harcamaları, bir ülkenin ekonomisinde önemli bir yere sahiptir ve özellikle azgelişmiş ve gelişmekte olan bir ülkenin ekonomisine etkisi büyüktür. Bu makale, uzun yıllardır süregelen Türkiye’nin savunma harcamalarına ayırdığı bütçe ilişkin tartışmaya cevap bulmak ve söz konusu bütçe için yararlanılan finansman kaynaklarını tespit etmek maksadıyla kavramsal bir çalışma olarak hazırlanmıştır. Bu kapsamda temel kavramlar, savunma harcamalarını etkileyen faktörler, savunma bütçesinin belirlenmesi süreci ve savunma harcamaları finansman kaynakları araştırılmış, seçilmiş diğer ülkeler ile Türkiye’nin savunma bütçesi karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırılmada Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü'nün (SIPRI) verilerinden faydalanılmıştır. Türkiye’nin savunma harcamalarının 2000’li yıllarla birlikte düşüş eğiliminde olduğu, bu eğilimin özellikle 2015 sonrasında yükselişe geçtiği ve 2019`da Türkiye’nin GSYH’sının yaklaşık % 2,7’sinin savunma harcamasına ayrıldığı tespit edilmiştir. 2019 yılında Türkiye en fazla savunma bütçesi ayıran ülkeler arasında 20,4 milyar Dolar ile 15. sırada yer almıştır. Bununla birlikte, 2019 yılı itibariyle Türkiye’nin savunma bütçesinin komşularıyla karşılaştırıldığında ortalama bir değerde olduğu görülmektedir. Ayrıca, iyileştirilmesi gereken alanlar olmakla birlikte, Türkiye'de savunma harcamalarının belirlenmesi, planlanması, uygulanması ve kontrolüne ilişkin sistematik bir uygulamanın olduğu ve günümüz şartlarında makul savunma harcamalarının bu sistematiğe göre tanımlandığı görülmektedir. Bu konuda gelecekte daha derinlemesine çalışmalar yapılmasının faydalı olacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Savunma Sanayii, Savunma Harcamalarının Finansman Kaynakları, Askeri Harcamalar, SIPRI, Türkiye

Kaynakça

• Akyesilmen, N. (2006). "Yasama: Turkiye Buyuk Millet Meclisi". Ali Bayramoglu and Ahmet Insel (Eds.), Almanak Turkiye, Vol. 2008, pp. 15-22.
• Basar, S., & Kunu, S. (2012). “Savunma Harcamalarinin Iktisadi Buyumeye Etkisi”. Journal of Institute of Social Sciences, Vol. 10, pp. 1-30.
• Berk, U. (2015). “Stratejik Savunma ve Guvenlik Planlamasında Ortak Bir Yaklasim Olarak Senaryo Temelli Planlama”. Güvenlik Bilimleri Dergisi, Vol. 4:2, pp. 1-36.
• Brzoska, M. (1995). “World Military Expenditures”. Keith Hartley and Todd Sandler (Eds.), Handbook of Defence Economics, Vol. 1, pp. 45-67.
• Defence Security Cooperation Agency (n.d.). Retrieved from http://www.dsca.mil
• Geneva Centre for the Democratic Control of Armed Forces (DCAF) (2002). “Democratic Control of Armed Forces: The National and International Parliamentary Dimension”. Retrieved from https://www.dcaf.ch/democratic-control-armed-forces
• Giray, F. (2004). “Savunma Harcamalari ve Ekonomik Büyüme”. Cumhuriyet Üniversitesi İİBF Dergisi, Vol. 5:1, pp. 181-199.
• Gurcan, M. (2011). “Bir Onceki Savas icin Hazirlanmak: Degisen Kuresel Guvenlik Ortaminin Geleneksel Savas Olgusuna Etkisi”. Bilge Strategy: Geopolitics, Economy-Political and Socio-Cultural Studies Journal, Vol. 3:5, 127-178.
• Haberturk (2015). “Cumhurbaşkani Erdogan Savunma Sanayi Fuari’na katildi”. Retrieved from http://www.haberturk.com/ekonomi/teknoloji/haber/1073866-cumhurbaskani-erdogan-savunma-sanayi-fuarinda
• Hartmann, F., & Wendzel, R. (1990). Defending America’s Security, Brassey’s Inc.
• Koseoglu, A. M. (2010). Milli Savunma Sanayiinde Yeniden Yapilanma ve Sosyal Politikalara Etkisi [Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kucuksahin, A. (2006). “Guvenlik Baglaminda, Risk ve Tehdit Kavramlari Arasindaki Farklar Nelerdir ve Nasil Belirlenmelidir?” Journal of Security Sciences, Vol. 4, pp. 7-40.
• Lifshitz, Y. (2003). The Economics of Producing Defence. Kluwer Academic Publishers.
• Mevlutoglu, A. (2016). Turkiye’nin Savunma Reformu Tespit ve Oneriler. Seta Yayınları, Istanbul.
• Ministry of National Defence. (n.d.). “Milli Savunma Bakanligi Savunma Tedarik Terimleri Sozlugu (Türkçe-İngilizce)”. Retrieved from http://www.msb.gov.tr/Content/Upload/Docs/ modernizasyon/terimlersozlugu07082009.doc
• Muslum, S., Topcu, M. K., and Mala, M. (2010). “Savunma Tedarikinde Guncel Yaklasimlar: Evrimsel Tedarik Stratejisi ve Turkiye Acisindan Bir Degerlendirme”. Savunma Bilimleri Dergisi, Vol. 9:2, pp. 91-115.
• Nemli, A. (1990). Introduction to Public Finance. Filiz Bookstore, İstanbul.
• Official Gazette’s Webpage (2018). “Presidential Decree No. 4, Bakanliklara Bagli, Ilgili ve Iliskili Kurum ve Kuruluslar ile Diger Kurum ve Kuruluslarin Teskilati Hakkinda Cumhurbaskanligi Kararnamesi” Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180715-1.pdf
• Official Gazette’s Webpage (2018). “Presidential Decree No. 1, Cumhurbaskanligi Teskilati Hakkinda Cumhurbaskanligi Kararnamesi”. Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180710-1.pdf.
• Official Gazette’s Webpage (2018). “Presidential Decree No. 7, Savunma Sanayii Baskanligi Hakkinda Cumhurbaskanligi Kararnamesi”. Retrieved from https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180715-4.pdf
• Official Webpage of Presidency of Defence Industries. “Savunma Sanayi Mustesarligi Faaliyet Raporu 2015”. Retrieved from https://www.ssm.gov.tr/Images/Uploads/MyContents/V_20170726145139240337.pdf
• Onder, K. (2009). “Turkiye’de Savunma Harcamalarının Ekonomiye Etkisi Uzerine Bir Arastirma”. International Davraz Congress, pp. 2660-2671.
• Sandler, T., & Hardley, K. (1995). The Economics of Defence. Cambridge University Press.
• Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) (n.d.). “SIPRI Definition of military expenditure”. Retrieved from http://www.sipri.org/research/armaments/milex/milex_database/definitions
• Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) (2020a). “Military expenditure by region in constant US dollars”. Retrieved from https://www.sipri.org/sites/default/files/Data%20for%20world%20regions%20from%201988%E2%80%932019.pdf
• Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) (2020b). “Military expenditure by country as percentage of gross domestic product, 1988-2019”. Retrieved from https://www.sipri.org/sites/default/files/Data%20for%20all%20countries%20from%201988%E2%80%932019%20as%20a%20share%20of%20GDP.pdf
• The World Bank (n.d.). “GDP Indicators”. Retrieved from https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD
• Turk, H. K. (2007). Turk Savunma Sanayiinin Ekonomik Etkileri ve Savunma Harcamaları-Buyume Iliskisinin Ekonometrik Modellenmesi [Yuksek Lisans Tezi]. Cukurova Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu.
• Turk Silahli Kuvvetleri Guclendirme Vakfi (n.d.). “İştiraklerimiz”. Retrieved from https://www.tskgv.org.tr/tr/ortakliklarimiz/istiraklerimiz
• Turk Silahli Kuvvetleri Guclendirme Vakfi (n.d.). Retrieved from www.tskgv.org.tr
• Uslu, F. S. (2007). Turkiye’de Savunma Sanayii Harcamalarinin Finansmani [Yuksek Lisans Tezi]. Ankara Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu.
• Uysalkan, I. I. (2010). Milli Savunma Iskolunda Calisma Kosullari. [Doktora Tezi]. Dokuz Eylul Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitusu.
• Yenturk, N. (2014). “Measuring Turkish Military Expenditure”. SIPRI Insights on Peace and Security. No. 2014/1, pp. 1-19.
• Ziylan, A., Batmaca, S., Por, R., Uysal, I., Zaim, M., Tatar, Y., and Er, U. (1998). “Savunma Sanayii ve Tedarik: Ulkemizin Bilim ve Teknoloji Yeteneginin Yukseltilmesini Esas Alan Bir Yaklasim”. Bilim ve Teknoloji Strateji ve Politika Calismalari, TUBITAK BTP.