Sosyal Yardım Verenlerin Sosyal Yardım Algısı Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması *

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 173 - 183, 30.06.2022

Ülkü İstiklal Ortakaya , Erdal Tanas Karagöl

Öz

Sosyal yardım verenlerin sosyal yardım algısı ölçeği (SYVSYAÖ) Türkiye’de çeşitli il ve ilçelerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) çalışanları ile yapılan saha çalışması neticesinde oluşturulmuştur. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen nitel görüşmeler neticesinde sosyal yardım verenlerin sosyal yardım sistemine yönelik algıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırmanın temel amacı nitel görüşmeler ile toplanan verilerle elde edilen ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmasını yapmaktır. Araştırma tabakalı örneklem metoduyla seçilen Türkiye genelindeki 358 sosyal yardım ve inceleme görevlisi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda 5 faktör ve 17 maddenin yer aldığı, açıkladığı varyans toplamda %58,54 olan geçerlik ve güvenirlik çalışması yapılmış bir ölçek geliştirilmiştir. Ölçeğin alt boyutları “sosyal yardım alanlar”, “sosyal yardımlarda işleyiş”, “kurumsal kapasite”, “kamu hizmetlerine erişim” ve “sosyal yardım ve sosyal hizmet” olarak oluşturulmuştur. Açımlayıcı faktör analizi ile oluşan ölçek yapısının model uyumu doğrulayıcı faktör analizi ile test edilmiştir. Bu araştırma sonucu elde edilen ölçeğin, sosyal yardım dağıtımında rol alan sosyal yardım ve inceleme görevlileri ayrıca sivil toplum kuruluşları gibi sosyal yardım dağıtımında görevli kimselerin örneklem olarak bulunduğu çalışmalarda kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Yardım, Sosyal Yardım Verenler, Ölçek Geliştirme.

The Scale of the Social Assistance Providers' Perception of Social Assistance: Validity and Reliability Study

Öz

The scale of perception of social assistance of those who give social assistance is a scale created as a result of fieldwork in the field. As a result of qualitative interviews with SYDV employees in various provinces and districts in Turkey, the perceptions of social assistance providers towards the social assistance system were tried to be determined. The main purpose of the research is to conduct the validity and reliability study of the scale obtained from the data collected through qualitative interviews. The research was carried out with 358 people obtained by stratified sampling method in Turkey. As a result of the study, a validity and reliability study were developed, with 5 factors and 17 items with a total variance of 58.54%. In this context, the sub-dimensions of the scale were formed as "Social aid recipients", "functioning in social aids", "institutional capacity", "access to public services" and "social aid and social service". The model fit of the scale structure formed by exploratory factor analysis was tested with confirmatory factor analysis

Anahtar Kelimeler

Social assistance, Social assistance providers, Scale Development.

Kaynakça

• Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, (2021). 2020 Yılı Faaliyet Raporu. (Erişim: 03.03.2022). https://www.aile.gov.tr/media/73621/2020-faaliyet-raporu.pdf.
• Aksanyar, Y. (2015). Sosyal yardımda yeni bir yaklaşım olarak şartlı sosyal yardım: Sosyal yardım-istihdam bağlantısının etkinleştirilmesi programı 2014 yılı Türkiye uygulaması üzerine bir araştırma. Doktora Tezi. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.
• Aksu, G., Eser, T.H., & Güzeller, C.O. (2017). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile yapısal eşitlik modeli uygulamaları (1. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Altındağ, Ö. (2007). Sosyal yardım sisteminin çalışanların gözüyle değerlendirilmesi (Ankara örneği). Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Altunışık, R. (2008). Anketlerde veri kalitesinin iyileştirilmesi için öntest (Pilot test) yöntemler. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 0(2). 1-17. 03.01.2021. http://www.pazarlama.org.tr/dergi/yonetim/icerik/makaleler/2-published.pdf
• Apaydın, A. (2011). Social assistance as a poverty alleviation strategy: case of Altındağ Social Assistance and Solidarity Foundation (Master's thesis, Middle East Technical University).
• Bartlett, M. S. (1950). Tests of significance in factor analysis. British Journal of Statistical Psychology, 3(2), 77–85.doi:10.1111/j.2044-8317.1950.tb00285.x 
• Ceren, A. (2017). Sosyal Yardımların Yönetilmesi: Kahramanmaraş Örneği. Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Cerny, B. A., & Kaiser, H. F. (1977). A study of a measure of sampling adequacy for factor-analytic correlation matrices. Multivariate Behavioral Research, 12(1), 43-47.
• Civelek, M. E. (2018). Yapısal eşitlik modellemesi metodolojisi (1. Baskı). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Çakıroğlu, Ü. (2008). Eğitim araştırmaları için internet tabanlı veri toplama aracı tasarımı ve uygulaması. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 56-68. 15.12.2020. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gopsbad/issue/48547/616336
• Çengelci, E. (1993). Sosyal refahın gerçekleştirilmesinde sosyal yardımların rol ve önemi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Hizmetler Yüksek Okulu Dergisi, 11 (1,2,3). 30.11.2020. https://www.worldcat.org/title/hacettepe-universitesi-sosyal-hizmetler- yuksek-okulu-dergisi/oclc/234874652
• DeVellis Robert F. (2017). Ölçek geliştirme: kuram ve uygulamalar (3. Baskı). (Çev.Tarık Totan). Ankara: Nobel Yayıncılık
• Doğru, E.S. (2016). Eskişehir'de sosyal yardım sisteminin yoksulların ve SYDV çalışanlarının gözüyle değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Edwin, v. T., & Hundley, V. (2002). The importance of pilot studies. Nursing Standard (through 2013), 16(40), 33-6. Retrieved from https://www.proquest.com/scholarly-journals/importance-pilot-studies/docview/219814873/se-2?accountid=196244
• Howell, F. (2001) 'Social Assistance- Theoretical Background', in 'Social Protection in the Asia and Pacific'. I. Ortiz, Asian Development Bank, Manila.
• Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39(1), 31-36.
• Kılıç, S. (2016). Cronbach's alpha reliability coefficient. Psychiatry and Behavioral Sciences, 6(1), 47-48. doi: 10.5455/jmood.20160307122823
• Öğülmüş, S. (2011). Sosyal yardım algısı ve yoksulluk kültürü. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 26 (26). 83-96.
• Özdamar, K. (2016). Eğitim, sağlık ve davranış bilimlerinde ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi, IBM SPSS, SBM SPSS AMOS ve MINITAB uygulamalı (1. Baskı). Eskişehir: Nisan Kitabevi.
• Özen, Y., & Gül, A. (2010). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 0 (15). 394-422.
• Särndal, C. E. (1968). The Use of a Stratification Variable in Estimation by Proportional Stratified Sampling. Journal of the American Statistical Association, 63(324), 1310–1320.doi:10.1080/01621459.1968.104
• Sosyal yardım (t.y.). Türk Dil Kurumu güncel Türkçe sözlük. https://sozluk.gov.tr/.
• Streiner, D. L. (1994). Figuring Out Factors: The Use and Misuse of Factor Analysis. The Canadian Journal of Psychiatry, 39(3), 135–140.doi:10.1177/07067437940390030.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları (1. Baskı). Ankara: Ekinox.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (5. Baskı). Ankara: Nobel Yayınevi
• Teddlie, C., &Tashakkori, A. (2015). Karma yöntem araştırmalarının temelleri (2. Baskı). (Çev.) (Dede, Y., & Demir, S.B.) (Ed.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Topuz, S., & Özkan, Y. (2017). Sosyal yardım ve inceleme görevlilerinin sosyal yardım alanına ilişkin görüşleri ve kanıta dayalı uygulama ile ilişkisi. SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 7(1), 169-189.
• Turgut, M. F., & Baykul, Y. (1993). Ölçekleme teknikleri (1. Baskı). Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Yaşlıoğlu, M.M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlilik: keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 46 (Özel Sayı). 74-85.