BRICS-T ÜLKELERİNDE DOĞRUDAN VE DOLAYLI YATIRIMLARIN EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 86 - 104, 31.12.2020

Ahmet Kamacı Ahmad Saber Raz Mohammad

https://doi.org/10.24013/jomelips.829685

Cited By: 1

Öz

Küreselleşmeyle beraber hız kazanan sermaye transferleri doğrudan ve dolaylı yatırımlar şeklinde ülkelere gelmektedir. Gelen bu yatırımlar ülke ekonomilerini canlandırarak üretim ve milli gelir artışı sağlamıştır. Ciddi büyüme oranlarıyla tüm dünya ülkelerinin ilgisini çeken BRICS ülkeleri yükselen piyasa ekonomilerinin başarılı bir aktörüdür. Özellikle 2050’de ABD ve Japonya ile beraber BRIC ülkelerinin G-6’yı oluşturacağı tahmini, bu ülkelerle ilgili çalışmaları da hızlandırmıştır.
Bu çalışmanın amacı, BRICS-T ülkelerinde doğrudan ve dolaylı yatırımların ekonomik büyümeye etkisini incelemektir. 1999-2018 dönemine ait verilerde yatay kesit bağımlılığı tespit edildiğinden dolayı, 2.nesil panel birim kök testleriyle serilerin durağanlığı test edilmiştir. Farklı derecede durağan çıkan serilere ARDL modeli uygulanarak değişkenler arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişki sınanmıştır. ARDL modeli sonuçlarına göre, kısa dönem katsayıları anlamsızdır. Uzun dönemde ise, doğrudan yatırımlardaki 1 birimlik artış ekonomik büyümeyi 1,164 birim; dolaylı yatırımlardaki 1 birimlik artış ise ekonomik büyümeyi 0,172 birim arttırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Doğrudan yabancı yatırım, dolaylı yatırım, ekonomik büyüme, BRICS-T

Kaynakça

• Ağayev, S. (2010). Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve ekonomik büyüme ilişkisi: geçiş ekonomileri örneğinde panel eştümleşme ve panel nedensellik analizleri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1): 159-184.
• Aizenman, J., Jinjarak, Y. ve Park, D. (2011) Capital flows and economic growth in the Era of financial integration and crisis: 1990-2010, Open Economies Review, 24 (3): 371-396.
• Akel, V. (2015). Kırılgan beşli ülkelerinin hisse senedi piyasaları arasındaki eşbütünleşme analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, (11) 24: 75-96.
• Alagöz, M., Erdoğan, S. ve Topallı, N. (2008). Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve ekonomik büyüme: Türkiye deneyimi 1992-2007. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1):79-89.
• Aslanoğlu, E. (2002). The structure and the impact of foreign direct investment in Turkey. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 17(1): 31-50.
• Atik, A. H. (2005). Finansal krizlerin gölgesinde yükselen piyasa ekonomileri. Ankara: Türkiye Kalkınma Bankası Araştırma Müdürlüğü.
• Balkanlı, A.O. (2019). Türkiye’de doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının gelişimi ve ekonomik büyümeye etkisinin ekonometrik analizi (1985-2017). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(1): 175-186.
• Bashir, A. M. (1999). Foreign direct investment and economic growth in some MENA countries: theory and evidence. Topics in Middle Eastern and North African Economies, 1.
• Bildirici, Z. (2008). Kısa vadeli sermaye hareketleri portföy yatırımları ve sıcak para. https://silo.tips/download/ksa-vadeli-sermaye-hareketleri-portfy-yatrmlar-ve-scak-para
• Breusch, T.S. ve Pagan, A.R. (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model specification tests in econometrics. Review of Economic Studies, 47(1), 239–53.
• Carkovic, M. ve Levine, R. (2002). Does foreign direct investment accelerate economic growth?. U of Minnesota Department of Finance Working Paper, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.314924.
• Choe, J.I. (2003). Do foreign direct ınvestment and gross domestic investment promote economic growth. Review of Development Economics, 7(1):44-57.
• Chakraborty, C. ve Nunnenkamp, P. (2006). Economic reforms, foreign direct investment and its economic effects in India. Germany: Kieler Arbeitspapiere.
• Değer, M.K. ve Emsen, E. (2006). Geçiş ekonomilerinde doğrudan yabancı sermaye yatırımları ve ekonomik büyüme ilişkileri: panel veri analizleri (1990-2002). Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2):121-137.
• Demir, Y. (2007). Yabancı sermaye yatırımlarının ekonomik büyümeye olan etkisinin Türkiye bağlamında test edilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 34:152-161.
• Dereli, D. D. (2018). Doğrudan yabancı sermaye yatırımları ile ekonomik büyüme ilişkisi üzerine bir değerlendirme: Türkiye (1995-2017). Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2): 145-156.
• Duasa, J. Ve Kassim, S. (2009). Foreign portfolio investment and economic growth in Malaysia. The Pakistan Development Review, 48(2): 109-123.
• Durham, K. B. (2004). Absorptive capacity and the effect of foreign direct investment and equity foreign portfolio investment on economic growth. European Economic Rewiev, 48:285-306.
• Fedderke, J.W. ve Romm, A.T. (2006). Growth impact and determinants of foreign direct investment into South Africa, 1956–2003. Economic Modelling, 23(5): 738-760.
• Ferreira, M. ve Laux, P.A. (2009). Portfolio flows, volatility and growth. Journal of International Money and Finance, 28(2): 271-292.
• Ghatak, A. ve Halıcıoğlu, F. (2006). Foreign direct investment and economic growth: some evidence from across the world. MPRA Paper No: 3565:1-15.
• Gök, A. ve Güvercin, D. (2020). The interaction between foreign direct investment, foreign portfolio investment and economic growth: the case of Sub- Saharan African countries. Akademik İncelemeler Dergisi, 15(1): 57-82.
• Hansen, H. ve Rand, J. (2004). On the causal link between fdi and growth in developing countries, The World Economy, 29(1): 21-41.
• Kabaklarlı, E. (2010). Doğrudan yabancı yatırımların Türkiye’nin ekonomik büyümesi üzerindeki etkileri (2000- 2007) analizi. MYO Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1-2): 29-46.
• Kahveci, Ş. ve Terzi, H. (2017). Türkiye’de doğrudan yabancı yatırımlar ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkilerin nedensellik analizleri ile testi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 49:135-154.
• Khaliq, A. ve Noy, I. (2007). Foreign direct investment and economic growth: empirical evidence from sectoral data in Indonesia. Working Papers 200726, University of Hawaii at Manoa, Department of Economics.
• Kholdy, S. ve Sohrabian, A. (2005). Financial market, fdi and economic growth: granger causality tests in panel data model. EFA 2005 Moscow Meetings, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.676085.
• Kılıç, M. (2020). Portföy yatırımları ve doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: yeni sanayileşen ülkeler örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(8): 45-55.
• Kılıç, N. Ö. ve Güllü, İ. (2018). Relation of direct foreign investments and economic growth: panel data analysis on Apec countries. Journal of Economics Finance and Accounting, 5(3): 261-267.
• Kumar N. ve Pradhan, P. (2002). Foreign direct investment, externalities and economic growth in developing countries: some empirical explorations and implications for WTO negotiations on investment. RIS Dıscussion Papers, 1:1-37.
• Kuzucu, S. (2018). Doğrudan yabancı yatırımlar ve portföy yatırımları ekonomik büyümeyi teşvik eder mi? gelişmekte olan ülkelerden kanıtlar. Journal of Economics, Finance and Accounting, 5(4): 331-338.
• Külünk, İ. (2019). Türk devletlerinde doğrudan yabancı yatırım ve ekonomik büyüme ilişkisi. BAİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(4): 865-886.
• Mclean, B. ve Shrestha, S. (2002). International financial libarelisation and economic growth. Research Discussion Paper, 2002-03: 1-24.
• Menyah, K., Nazlioglu, Ş. ve Wolde-Rufael, Y. (2014). Financial development, trade openness and economic growth in African countries: New insights from a panel causality approach. Economic Modelling, 37:386-394, doi: https://doi.org/10.1016/j.econmod.2013.11.044.
• Mucuk, M. ve Demirsel, M.T. (2009). Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Performans. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21:365-373.
• Nath, H. K. (2009). Trade, foreign direct investment, and growth: evidence from transition economies. Comparative Economic Studies, 51(1): 20-50.
• Okuyan, H.A. ve Erbaykal, E. (2008). Gelişmekte olan ülkelerde doğrudan yabancı yatırımlar ve ekonomik büyüme ilişkisi. Ekonomik Yaklaşım, 19(67): 47-58.
• O’Neill, J. (2001). Building Better Global Economic BRICs. Goldman Sachs Global Economics Paper No:66, 30th November 2001.
• Oralbaykızı, A.S. (2019). Doğrudan yabancı yatırımların ekonomik büyüme üzerine etkisi: Orta Asya ülkeleri örneği. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1): 291-307.
• Özcan, B. ve Arı, A. (2010). Doğrudan yabancı yatırımların belirleyicileri üzerine bir analiz: Oecd örneği. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri Ve İstatistik Dergisi, 12:65-88.
• Öztürk, M.B., Vergili, G. ve Aktan, C. (2018). Türkiye’de doğrudan yabancı yatırımlar ile ekonomik büyüme ilişkisi: eşbütünleşme ve nedensellik analizi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, Özel sayı: 132-147.
• Pesaran, M.H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross-section dependence. Journal of Applied Econometrics, 22:265-312, doi: https://doi.org/10.1002/jae.951.
• Pesaran, M. H. ve Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93, doi: https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2007.05.010.
• Rachdi, H. ve Saidi, H. (2011). The impact of foreign direct investment and portfolio investment on economic growth in developing and developed economies. Interdisciplinary Journal of Research in Business, 1 (6): 10-17.
• Sarkar, P. (2007). Does foreign direct investment promote growth? Panel data and time series evidence from less developed countries, 1970-2002. MPRA, 6 (5176), 1–23.
• Sever, E., Özdemir, Z. ve Mızırak, Z. (2010). Finansal globalleşme, krizler ve ekonomik büyüme: yükselen piyasa ekonomileri örneğinde bir inceleme. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 2(3): 45-64.
• Stamatiou, P. ve Dritsakis, N. (2014). The impact of foreign direct investment on the unemployment rate and economic growth in Greece: A time series analysis. In International Work-Conference on Time Series Analysis, 1:97-108.
• Sugözü, İ.H. ve Yaşar, S. (2020). Portföy yatırımları ile ekonomik büyüme ilişkisi: 23 Oecd ülkesi için panel veri analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(1): 198-207.
• Wang, M. ve Wong, M.C.S. (2009), Foreign direct investment and economic growth: the growth accounting perspective. Economic Inquiry, 47(4): 701-710.
• Westerlund, J., Hosseinkouchack, M. ve Solberger, M. (2016). The local power of the cadf and cips panel unit root tests. Econometric Reviews, 35(5):845–870, doi: 10.1080/07474938.2014.977077.
• Wilson, D. ve Purushothaman, R. (2003). Dreaming with BRICs: the path to 2050. Goldman Sachs Global Economics Paper No: 99.
• Yılmaz, Ö., Kaya, V. ve Akıncı, M. (2011). Türkiye’de doğrudan yabancı yatırımlar ve ekonomik büyüme etkisi (1980-2008). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4): 13-30.