Öz
Planning processes include the land use decisions that
shape the urban landscape. In the planning processes, in which decisions about
the formation of the built environment are prioritized, it is necessary to
establish the fullness-space balance of the city, to consider the ecology of
the city, and to create an urban open green space system that will transfer
nature to the city in order to ensure the quality of urban life. The creation
of a green network system consisting of active and passive green spaces is the
most important outcome of the planning processes aimed at ensuring the
viability and sustainability of urban areas. The aim of this study is to
determine how the planning process of Samsun-Çarşamba district, which is
defined as history, culture and nature city, is reflected in the urban
landscape and to provide preliminary data for the future plans for urban
landscape planning and also to develop urban landscape planning proposals to
improve the livability and quality of life in the settlement. For this purpose,
the planning process of Samsun-Çarşamba district, which is defined as
“Yeşilırmak city”, is examined in terms of urban landscape and urban landscape
planning suggestions are presented. In this study, geographic information
systems programs, satellite imagery, central application zoning plan,
revision-additional zoning plan and reports on these plans were utilized. The
urban landscape characteristics of the research area have been revealed both in
the research area and on the scale of the neighborhoods based on the
information on the surface area of urban area use in the development plans. The
open and green areas of the city were also examined in terms of their total
surface area, thus providing information on the current situation before developing
urban landscape planning proposals.
When the presence of open and green areas of the
research area in Çarşamba city is examined, it is determined that the amount of
open and green areas per person is 7m2.However, the reason for the
high amount of green areas in certain regions is due to the presence of
Yeşilırmak River in the city center and the presence of regional parks around
it. It is seen that the amount of open and green areas per person in the city
is not sufficient according to the 10 m2 / person standard
determined in the Spatial Plans Preparation Regulation. The main reason for
this is the increase in urban population and unhealthy / irregular building
construction in Çarşamba district. In the establishment of an open and green
area system in Çarşamba district, firstly the level of open and green area
required in the Development Plan should be reached. Areas that cannot be
inhabited by natural and artificial thresholds should be considered in open and
green areas as much as possible and existing pedestrian axes continuity should
be strengthened as a whole.In the zoning plan, the areas allocated as park
areas, children's playgrounds and sports areas should be used in accordance
with the purpose. It will be possible to develop an open and green area system
by taking into consideration the natural, historical and cultural values of the
city and its close vicinity in Çarşamba district, which is described as
Yeşilırmak city.
Anahtar Kelimeler
Samsun Çarşamba urban planning master plan urban landscape urban landscape planning urban open green space
Kaynakça
- 1. Abama M. (1992). “Açıklamalı İçtihatlı İmar Kanunu Mevzuatı ve Uygulaması”, Cansu Basın Yayıncılık,Ankara, 47-50.
- 2. Açıksöz S. ve Tanrıvermiş E. (2000). Planlamada Kırsal Peyzajın Önemi, Sorunlar ve Öneriler, Kırsal Çevre Yıllığı, Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği, Ankara.
- 3. Akdogan G. (1975).Tabiatı Koruma ve Peyzaj Planlama İlişkileri, Peyzaj Mimarlığı Dergisi, No:2-3, Ankara.
- 4. Antrop M. (1997). The concept of traditional landscapes as a base for landscape evaluation and planning. The example of Flanders Region. Landscape and Urban Planning. 38: 105-117.
- 5. Çepel N. (1998). Peyzaj Ekolojisi. İ.Ü. Basımevi ve Film Merkezi, s.84.
- 6. Karaman A. (1992).Kentsel Peyzaj Ders Notları. MSGSÜ, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul.
- 7. Kartal K. (1992). Türkiye’de Kentleşme, Adım Yayıncılık, İstanbul.
- 8. Olcan H. (2007).Kentsel Planlamada Çevre Düzeni Plan Sürecinde Cbs’nin Kullanım Olanaklarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ana Bilim Dalı, İstanbul.
- 9. Önder, S. ve Polat, A. T. (2012). Kentsel açık- yeşil alanların kent yaşamındaki yeri ve önemi, Kentsel Peyzaj Alanlarının Oluşumu ve Bakım Esasları Semineri, 19 Mayıs 2012, Konya, s-74.
- 10. Öztan, Y. (1971).Peyzaj mimarisi, Ankara Üniversitesi. Ziraat Fakültesi ders notları (yayınlanmamış), Ankara
- 11. Pamay B. (1978).Kentsel Peyzaj Planlaması. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul, s.265.
- 12. Suher H. (1996). Şehircilik, İTÜ. Mimarlık Fakültesi Baskı Atelyesi, İstanbul.
Öz
Planlama süreçleri kentsel peyzajı biçimlendiren arazi
kullanım kararlarının alındığı temel çalışmaları kapsamaktadır. Genelde yapılı
çevrenin oluşumuna ilişkin kararların öncelendiği planlama süreçlerinde, kentin
doluluk-boşluk dengesinin oluşturulması, kent ekolojisinin göz önüne alınması,
kentsel yaşam kalitesinin sağlanabilmesi için doğayı kente taşıyacak olan
kentsel açık yeşil alan sisteminin oluşturulması gerekmektedir. Aktif ve pasif
yeşil alanlardan oluşan yeşil ağ sisteminin oluşturulması, kentsel alanların
yaşanabilirliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamayı amaçlayan planlama
süreçlerinin en önemli çıktısıdır. Bu araştırmanın amacı; tarih, kültür ve doğa
şehri olarak tanımlanan Samsun-Çarşamba ilçesine ilişkin planlama sürecinin
kent peyzajına nasıl yansıdığını saptayarak gelecekte yapılacak planlar için
kentsel peyzaj planlama açısından ön veri oluşturmak ve yerleşmede
yaşanabilirliği ve yaşam kalitesini geliştirmek için kentsel peyzaj planlama
önerileri geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda, ‘Yeşilırmak şehri’ olarak tanımlanan Samsun-Çarşamba
ilçesinin planlama süreci kentsel peyzaj açısından irdelenmiş ve
kentsel peyzaj planlama önerileri sunulmuştur. Bu çalışmada, coğrafi bilgi sistemleri programları,
uydu görüntüsü, mer’i uygulama imar planı, revizyon-ilave imar planı ve bu planlara
ilişkin raporlardan faydalanılmıştır. İmar planlarındaki kentsel alan
kullanımlarının yüzölçümleri bilgilerinden yola çıkılarak araştırma alanının
kentsel peyzaj özellikleri hem araştırma alanı genelinde hem de mahalleler
ölçeğinde ortaya konulmuştur. Kentin açık ve yeşil alanları da ayrıca toplam
yüzölçümleri bakımından incelenmiş, böylece kentsel peyzaj planlama önerileri
geliştirilmesi öncesinde mevcut duruma ait bilgilere yer verilmiştir.
Araştırmada elde edilen sonuçlar, Çarşamba ilçesinde açık ve yeşil alan
sisteminin oluşturulmasında öncelikle imar planında öngörülen açık ve yeşil
alan düzeyine ulaşılamadığını ve imar planında park alanı, çocuk bahçesi ve
spor alanları olarak ayrılan alanların amacına uygun olarak kullanılması
gerektiğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Samsun Çarşamba kentsel planlama imar planı kentsel peyzaj kentsel peyzaj planlama kentsel açık yeşil alan
Kaynakça
- 1. Abama M. (1992). “Açıklamalı İçtihatlı İmar Kanunu Mevzuatı ve Uygulaması”, Cansu Basın Yayıncılık,Ankara, 47-50.
- 2. Açıksöz S. ve Tanrıvermiş E. (2000). Planlamada Kırsal Peyzajın Önemi, Sorunlar ve Öneriler, Kırsal Çevre Yıllığı, Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunları Araştırma Derneği, Ankara.
- 3. Akdogan G. (1975).Tabiatı Koruma ve Peyzaj Planlama İlişkileri, Peyzaj Mimarlığı Dergisi, No:2-3, Ankara.
- 4. Antrop M. (1997). The concept of traditional landscapes as a base for landscape evaluation and planning. The example of Flanders Region. Landscape and Urban Planning. 38: 105-117.
- 5. Çepel N. (1998). Peyzaj Ekolojisi. İ.Ü. Basımevi ve Film Merkezi, s.84.
- 6. Karaman A. (1992).Kentsel Peyzaj Ders Notları. MSGSÜ, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul.
- 7. Kartal K. (1992). Türkiye’de Kentleşme, Adım Yayıncılık, İstanbul.
- 8. Olcan H. (2007).Kentsel Planlamada Çevre Düzeni Plan Sürecinde Cbs’nin Kullanım Olanaklarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Ana Bilim Dalı, İstanbul.
- 9. Önder, S. ve Polat, A. T. (2012). Kentsel açık- yeşil alanların kent yaşamındaki yeri ve önemi, Kentsel Peyzaj Alanlarının Oluşumu ve Bakım Esasları Semineri, 19 Mayıs 2012, Konya, s-74.
- 10. Öztan, Y. (1971).Peyzaj mimarisi, Ankara Üniversitesi. Ziraat Fakültesi ders notları (yayınlanmamış), Ankara
- 11. Pamay B. (1978).Kentsel Peyzaj Planlaması. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul, s.265.
- 12. Suher H. (1996). Şehircilik, İTÜ. Mimarlık Fakültesi Baskı Atelyesi, İstanbul.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 2 Sayı: 2 |
