Siyasi Partilerin Kadına İlişkin Söylem ve Politikaları (AKP ve CHP Örneği)

Yıl 2010, Cilt: 6 Sayı: 2, 115 - 136, 19.11.2013

Banu Terkan

Öz

Siyasi partiler iktidar olma ya da iktidara ortak olma mücadelelerinde siyasal iletişim stratejilerini etkin bir şekilde kullanarak, amaçlarına kısa sürede ulaşmalarını sağlayacak politikalar üretirler ve söylemler geliştirirler. Daha fazla seçmen kitlesini etkilemek için izlenen stratejiler ise, kimi zaman partilerin bir takım konularda ürettikleri politikaların ve vaatlerin gerçek hayatta tam anlamıyla bir karşılığının olmamasına neden olmaktadır. Bu durumu en iyi gözlemleyebileceğimiz alanlardan biri siyasi partilerin kadına yönelik üretmiş oldukları politika ve söylemler alanıdır. Kadının toplumsal yaşamın her alanında görünür olma adına verdiği mücadelede siyasi partiler bu mücadelenin önemli bir parçası olmak yerine popülist söylemler içerisinde kadın seçmeni çekebilmenin yollarını aramakta, siyasette ve kamusal yaşamın bir çok alanında ikincilleştirilen kadın yine siyasi partilerin cinsiyetçi ideolojileri içerisinde var edilmeye çalışılırken aslında görmezden gelinmektedir. Bu çalışmada belirtilen kaygılardan hareket edilerek 2007 Genel Seçimleri sonucunda Türkiye'nin iktidar partisi olan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) ile ana muhalefet partisi olan Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) kadın söylemi ve politikaları incelenmiştir. Ele alınan konu AKP ve CHP'nin parti programları, seçim bildirgeleri, gazete siyasal reklamları gibi parti politikalarını ortaya koyan temel yayınları ve uygulamaları çerçevesinde analiz edilmiştir. AKP'nin 2001 yılında yayınladığı ve bugüne kadar değişiklik yapmadığı parti programı, CHP'nin 2008 yılında yayınladığı son parti programı ve her iki partinin 2007 Genel Seçimleri'ne ait seçim beyannameleri ve gazete siyasal reklamları çalışmada incelenmiş ve bu veriler çerçevesinde her iki partinin kadın söylemi ve politikaları belirlenmeye çalışılmıştır.

 

Anahtar Kelimeler

Kadın; parti programları; seçim bildirgeleri; siyasal reklamlar.

Kaynakça

• Acar F (1993) Türkiye’de İslamcı Hareket ve Kadın Kadın Dergileri ve Bir Grup Üniversite Öğrencisi Üzerine Bir İnceleme, Ş. Tekeli (yay haz), 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, İletişim Yayınları, İstanbul, 79-100.
• Adaklı G (2009) 2002-2008: Türk Medyasında AKP Etkisi, İ. Uzgel ve B. Duru (der), AKP Kitabı Bir Dönüşümün Bilançosu, Phoenix Yayınevi, Ankara, 559-613.
• Akdoğan Y (2004) AK Parti ve Muhafazakâr Demokrasi, Alfa Yayınları, İstanbul.
• Arat Y (1992) 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Hareketi: Liberal Kemalizm’in Radikal Uzantı- sı, N. Arat (yay haz), Her Yönüyle Türkiye’de Kadın Olgusu, Say Yayınları, İstanbul, 75-95.
• Arat Y (1998) Türkiye’de Modernleşme Projesi ve Kadınlar, S. Bozdoğan ve R. Kasaba (ed), Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1998, 82- 98.
• Ataman N (1998) Kadınsız Demokrasi Demokrasi Değildir, Z. Göğüş (der), Kadınlar Olmadan Asla, Sabah Kitapçılık, İstanbul, 23-34.
• Berktay F (1993) Türkiye Solu’nun Kadına Bakışı: Değişen Bir Şey Var Mı?, Ş. Tekeli (yay haz), 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, İletişim Yayınları, İstanbul, 313-326.
• Berktay F (1994) Türkiye’de Kadın Hareketi Tarihsel Bir Deneyim, Kadın Hareketinin Kurumsallaşması Fırsatlar ve Rizikolar (1-4 Kasım
• 1991’de Frauen-Anstiftung tarafından düzenlenen uluslararası toplantının tutanakları), Meral Akkent (çev), Metis Yayınları, İstanbul, 18-27.
• Berktay F (2006) Tarihin Cinsiyeti, Metis Yayınları, İstanbul.
• Birkalan-Gedik H (2009) Türkiye’de Feminizm ve Antropolojiyi Yeniden Düşünmek: Feminist Antropoloji Üzerine Eleştirel Bir Deneme, Cogito, 58, 285-338.
• Bora A (2004) Kamusal Alan Sahiden “Kamusal” Mı?, M Özbek (ed), Kamusal Alan, Hil Yayınları, İstanbul, 529-538.
• Bora A (2005) Kadınların Sınıfı, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Connell R W (1998) Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, Cem Soydemir (çev), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Çakır S (1996) Osmanlı Kadın Hareketi, Metis Yayınları, İstanbul.
• Çakır S (2001) Bir’in Nostaljisinden Kurtulmak: Siyaset Teorisine ve Pratiğine Cinsiyet Açısından Bakış, A. İlyasoğlu ve N. Akgökçe (yay haz), Yerli Bir Feminizme Doğru, Sel Yayıncılık, İstanbul, 385-422.
• Demir Z (2002) Siyasi Partilerin Kadın Politikalarına Karşı Kadınların Tutumu, Doktora Tezi, S.Ü. Sos. Bil. Ens., Sakarya.
• Doğanay Ü (2003) AKP’nin Demokrasi Söylemi ve Muhafazakârlık: Muhafazakâr Demokrasiye Eleştirel Bir Bakış, Ankara Üniversitesi SBF Derg, 62 (1), 65-88.
• Donovan J (1997) Feminist Teori, Aksu Bora ve ark. (çev), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Göle N (1992) Modern Mahrem, Metis Yayınları, İstanbul.
• Güneş-Ayata A (1993) Türkiye’de Kadının Siyasete Katılımı, Ş. Tekeli (yay haz), 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, İletişim Yayınları, İstanbul, 293-312.
• Heater D (2007) Yurttaşlığın Kısa Tarihi, Meral Delikara Üst (çev), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Heywood A (2006) Siyaset, Bekir Berat Özipek ve ark (çev), Liberte Yayınları, Ankara. İlyasoğlu A (1994) Örtülü Kimlik, Metis Yayınları, İstanbul.
• Kandiyoti D (1998) Modernin Cinsiyeti: Türk Modernleşmesi Araştırmalarında Eksik Boyutlar, S. Bozdoğan ve R. Kasaba (ed), Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul, 1998, 99-117.
• Kırca Schroeder S (2007) Popüler Feminizm Türkiye’de ve Britanya’da Kadın Dergileri, Bağlam Yayınları, İstanbul.
• Kili S (1996) Modernleşme ve Kadın, N. Arat (yay haz), Türkiye’de Kadın Olmak, Say Yayınları, İstanbul, 9-20.
• Koray M (1992) Kadın Siyaset Kota, N. Arat (yay haz), Her Yönüyle Türkiye’de Kadın Olgusu, Say Yayınları, İstanbul, 199-244.
• Köker E (1988) Türkiye’de Kadın, Eğitim ve Siyaset: Yükseköğretim Kurumlarında Kadının Durumu Üzerine Bir İnceleme, Doktora Tezi, A.Ü. Sos. Bil. Ens., Ankara.
• Köker E (2004) Saklı Konuşmalar, M Özbek (ed), Kamusal Alan, Hil Yayınları, İstanbul, 539-550.
• Lovenduski J (1993) Introduction: The Dynamics of Gender and Party, J. Lovenduski ve P. Norris (eds), Gender and Party Politics, Sage, London.
• Mitchel J (1998) Kadın ve Eşitlik, J Mitchel ve A. Oakley (ed), Kadın ve Eşitlik, Fatmagül Berktay (çev ve yay haz), Pencere Yayınları, İstanbul, 23-46.
• Pateman C (1993) Kardeşlerarası Toplumsal Sözleşme, J Keane (der), Sivil Toplum ve Devlet, Aksu Bora (çev), Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 119-146.
• Pelizzon S M (2009) Kadının Konumu Nasıl Değişti? İhsan Ercan Sadi ve Cem Somel (çev), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Phillips A (1995) Demokrasinin Cinsiyeti, Alev Türker (çev), Metis Yayınları, İstanbul.
• Sancar-Üşür S (1997) Siyasal Yaşam ve Kadınlara Destek Politikaları, KSGM, Ankara.
• Sancar S (2009) Erkeklik: İmkansız İktidar, Metis Yayınları, İstanbul.
• Şafak E (2007) CHP’nin Seçim Bildirgesi, http://www.sabah.com.tr/Yazarlar/safak/2007/ 06/21CHP_nin_secim_bildirgesi,20.09.2007’ de erişildi.
• Tekeli Ş (1988) Kadınlar İçin Yazılar 1977- 1987, Alan Yayıncılık, İstanbul.
• Tekeli Ş (1993) 1980’ler Türkiye’sinde Kadınlar, Ş. Tekeli (yay haz), 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar, İletişim Yayınları, İstanbul, 15-50.
• Timisi N ve Ağduk Gevrek M (2007) 1980’ler Türkiye’sinde Feminist Hareket: Ankara Çevresi, A. Bora ve A. Günal (der), 90’larda Türkiye’de Feminizm, İletişim Yayınları, İstanbul, 13-39.
• Tokgöz O (1994) Kadın Seçmen İmgesi: Türkiye’de Kadının Bireysel Siyasal Katılımı Üzerine Bir Deneme, Amme İdaresi Derg, 27(4), 97-115.
• Tokgöz O (1996) Siyasal Reklamlarda Kadın Söylemi ve Kadın İmgeleri Örnek Olay Olarak 1987 ve 1991 Genel Seçimleri, N. Arat (yay haz), Türkiye’de Kadın Olmak, Say Yayınları, İstanbul, 55-72.
• Tür Ö ve Çıtak Z (2009) AKP ve Kadın: Teş- kilatlanma, Muhafazakârlık ve Türban, İ. Uzgel ve B. Duru (der), AKP Kitabı Bir Dönüşümün Bilançosu, Phoenix Yayınevi, Ankara, 614-629.
• Uluslararası Muhafazakarlık ve Demokrasi Sempozyumu (2004), AK Parti Siyasi ve Hukuki İşler Başkanlığı, Camev Yayıncılık, Ankara.
• Üşür S (1992) İslamcı Kadınların Yaşam Alanı: Tepkisel İndirgemecilik Mi? N. Arat (ed) Her Yönüyle Türkiye’de Kadın Olgusu, Say Yayınları, İstanbul, 131-149.
• Wedel H (2001) Siyaset ve Cinsiyet, Can Kurultay (çev), Metis Yayınları, İstanbul.
• Werlhof C V (2008) Kadın Emeği: Ekonomi Politiğin Eleştirisindeki Kör Nokta, M. Mies ve ark. (eds), Son Sömürge: Kadınlar, Yıldız Temurtürkan (çev), İletişim Yayınları, İstanbul, 27-45.
• Yaraman A (1999) Türkiye’de Kadınların Siyasal Temsili, Bağlam Yayınları, İstanbul.