Okul Öncesi Çocukların Bilişsel Tempolarına Göre Benlik Algılarının İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 287 - 299, 29.10.2019

Kevser Tozduman Yaralı , F. Abide Güngör Aytar

Öz

Bu çalışmada okulöncesi
eğitime devam eden 5-6 yaş çocukların bilişsel tempoları ile benlik algıları
arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın örneklemini Kütahya ilinin ilçelerinde
okul öncesi kurumlara devam eden 60 çocuk oluşturmuştur. Araştırmada çocukların
benlik algılarını ölçmek amacıyla Demoulin Çocuklar İçin Benlik Algısı Ölçeği
(DBAT), bilişsel tempolarını ölçmek amacıyla ise Kansas Okul Öncesi Çocuklar
İçin Düşüncelilik ve İçtepisellik Ölçeği (KOÖDÇDİ) kullanılmıştır. Ayrıca,
çocukların benlik algıları ile bilişsel tempolarının bazı değişkenlerle
ilişkisini incelemek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi
formu kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen verilerin analizi için SPSS paket
programı kullanılmıştır. Normallik testi sonucunda ikiden fazla gruplarda
normal dağılmayan değişkenlerde Bonferroni düzeltmeli Kruskal Wallis H Testi
kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, çocukların bilişsel
tempo ile öz saygı puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmazken bilişsel
tempo ile öz yeterlilik ve toplam benlik puanları arasında anlamlı farklılık
bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Benlik, bilişsel stil, bilişsel tempo, okul öncesi çocukları

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, Kevser Tozduman Yaralı tarafından Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü’nde Prof. Dr. F. Abide GÜNGÖR AYTAR danışmanlığında yürütülen “Okul öncesi çocukların bilişsel tempolarına göre benlik algılarının incelenmesi” başlıklı yüksek lisans tezinden üretilmiştir.

Kaynakça

• Akyol, A. K. (2002). Yatılı ilköğretim bölge okullarında okuyan çocukların benlik kavramlarının incelenmesi, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 23 (2), 1-22.
• Atkinson, R. L., Atkinson, R. C. & Hılgard, E. R. (1995). Psikolojiye giriş II. İstanbul: Sosyal Yayınları
• Avcı, N. (2007) “Gelişimde 0-3 yaş “yaşama merhaba” (4. Baskı). İstanbul: Morpa Kültür Yayınları
• Bağdaş, Ç. K., ve Kılınç, F. E. (2018). Ahıska Türkü ve Türk çocukların bilişsel stillerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(2), 487-507.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Macmillan.
• Berk, L. E. (2013). Child development. U.S.A; Allyn and Bacon.
• Cassisy, S.(2004). “ Learning Styles : An overwiev of theories, models and measures.” An International Journal of Experimental Educational Psychology, 24(4), 419-444
• Ceylan, E. (2008). Okulöncesi eğitime devam eden 5-6 yaş çocuklarının bilişsel tempoya göre yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Durak Demirhan, T. (2007). Yoğun düşünme eğitimi programının suçlu çocukların ahlaki yargılarına etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Dündar, B. (2010). Okulöncesi dönem 6 yaş çocuklarının benlik algıları ile bilişsel performansları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Er, S. (2012). Farklı bilişsel tempoye sahip 5-6 yaş grubu çocukların işitsel muhakeme veişlem becerilerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Gabay, R. (1996). Çocuklarda benlik sisteminin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Gander, M. J. & Gardiner, H. W. (2010) Çocuk ve ergen gelişimi.(7. Basım). (B. Onur, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi
• Gargallo, B. (1993). Basic variables in reflection-impulsivity: A training programme to increase reflectivity. European Journal of Psychology of Education, 8(2), 151-167.
• Giren (Yaşa), S. (2008). Kendini kontrol eğitiminin okul öncesi çocukların ahlaki ve sosyal kural algıları ile bilişsel tempolarına etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Güngör, A. (2010). Kişilik gelişimi. Ayten Ulusoy (Ed.), Eğitim Psikolojisi içinde (s. 181-195). Ankara: Anı Yayıncılık
• Karasar, N. (2002) Bilimsel araştırma yöntemi.(11.Baskı) Ankara: Nobel Yayınları
• Kılıççı, Y. (2000) Okulda ruh sağlığı. Ankara: Anı Yayıncılık
• Kolcu, Ş. (2014). Farklı bilişsel tempodaki çocukların oyun davranışlarının ve akran ilişkilerinin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Köknel, Ö. (1995). Kaygıdan mutluluğa kişilik. (13. Baskı). İstanbul: Altın Kitaplar Basımevi.
• Meichenbaum, D., & Goodman, J. (1969). Reflection-impulsivity and verbal control of motor behavior. Child Development, 40(3), 785-797.
• Messer, S., & Brodzinsky, D. (1979). The relation of conceptual tempo to aggression and its control. Child Development, 50 (3), 758-766.
• Önder, A. (1997). Küçük çocuklar için kendilik algısı ölçeğinin türkçeye uyarlanması ve okul öncesi çocuklarında kendilik algısının yaş cinsiyet prematüre doğma ve okula devam etme süresine ilişkin olarak incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özkan, H. K., & Tozduman Yaralı, K. (2016). Beş-altı yaş çocuklarının bilişsel stilleri ile sosyal yetkinlik ve davranış durumlarının incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 24(5), 2195-2206.
• Roberts, T. (1979). Reflection-impulsivity and reading ability in seven-year-old children. British Journal of Educational Psychology, 49, 311-15.
• Rozencwajg, P. & Corroyer, D. (2005). “Cognitive Process in the Reflective-İmpulsive Cognitive Style.” The Journal of Genetic Psychology. 166(4), 451-463
• Sanford, L. T., Donovan, M. E. (1999). Kadınlar ve benlik saygısı (S. Kunt, Çev). Ankara: HYB Yayıncılık.
• Sarıca, Ö. (2010). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden 5 ve 6 yaş grubu çocuklarının benlik kavramlarının çeşitli sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Seçer, Z. (2003). Yoğun düşünme eğitimi programının çocukların ahlaki yargılarına etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Seçer, Z., Çeliköz, N., Koçyiğit, S., Seçer, F., Kayılı, F. (2009). Social Skill and problem behaviour of children with different cognitive style who attend preschool education. Procedia Social and Behavioral Sciences 1, 1554-1560.
• Senemoğlu, N. (2005). Gelişim öğrenme ve öğretim. (12. Baskı). Ankara; Gazi Kitabevi.
• Şeremet, E. Ö. (2006). Okulöncesi dönemi çocuklarının (5-6 yaş) çocuklarının kendilik algılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Üniversitesi, İstanbul.
• Turaşlı, N. K. (2006). 6 yaş grubu çocuklarda “benlik algısını desteklemeye yönelik sosyal-duygusal hazırlık programı”nın etkililiğinin incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Turaşlı, N. K. (2014). Validity and reliability of the demoulin self-concept developmental scale for turkish preschoolers. Eurasian Journal of Education Research, 55, 55-72.
• Varlı, O. (1999). Özel ve devlet ilköğretim okullarında öğrenim gören dördüncü sınıf öğrencilerinin benlik kavramı düzeylerinin incelenmesi. (Bilim uzmanlığı tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
• Yakupoğlu, Y. (2011). Erken çocukluk döneminde yer alan, okulöncesi eğitim kurumuna devam eden çocukların benlik kavramı algısıyla babalarının bağlanma stillerinin arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yanbastı, G. (1990). Kişilik kuramları. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Zincirkıran, Z. (2008). Okulöncesi eğitim kurumlarına devam eden 6 yaş grubu çocukların benlik kavramlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.