MARMARA DENİZİ BALIKÇILARININ ÇALIŞMA VE SOSYAL HAYATI

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 2, 376 - 404, 26.12.2022

Mustafa Zengin

https://doi.org/10.54452/jrb.1059969

Öz

Bu çalışma ile Marmara denizinde geniş bir toplumsal ağa yayılmış olan ve geçimini balıkçılıkla sağlayan topluluklarının sosyo-kültürel özellikleri ve çalışma hayatı incelenmiştir. Balıkçı topluluklarının yaşam biçimleri, aileleri ve birbiri ile olan gündelik ilişkileri araştırılmıştır. Bu bağlamda sırasıyla balıkçıların mesleki profil ve tecrübeleri, eğitim ve balıkçılık yönetimine ilişkin bilinç düzeyleri, çalışma şartları, iş kazaları, balıkçılığa bağlı ortaya çıkan sağlık sorunları, balıkçılığın dışında geçirdikleri zaman ve bu sürede yaptıkları ek işler, sosyal ağları ve dayanışma, toplumsal/sosyal ilişkilere katılım, sivil toplum ilişkileri, değer yargıları gibi meslekle ilişkili bazı karakteristikler ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Marmara Denizi, balıkçılık, sosyal hayat, çalışma koşulları, toplumsal değerler

WORKING AND SOCIAL LİFE SEA OF MARMARA FISHERMAN

Öz

In this study, the socio-cultural characteristics and working life of the communities, which are spread over a wide social network in the Sea of Marmara and make their living by fishing, were examined. The lifestyles of the fishing communities, their families and their daily relationships with each other were investigated. In this context, the professional profile and experience of fishermen, their level of awareness about education and fisheries management, working conditions, occupational accidents, health problems related to fishing, the time they spend outside of fishing and the additional work they do during this period, their social networks and solidarity, social/social relations. Some characteristics related to the profession such as participation, civil society relations, and value judgments have been put forward.

Anahtar Kelimeler

Sea of Marmara, fisheries, social life, work conditions, communal values, Marmara Denizi, balıkçılık, sosyal hayat, çalışma koşulları, toplumsal değerler

Kaynakça

• Aça, M. (2013). Trabzon Balıkçılık Kültüründe Akçaabat’ın Yeri ve Akgün Ailesi. Dünden Bugüne Akçaabat Sempozyumu, 26-28 Nisan 2013; Bildiriler Kitabı, Akçaabat Belediyesi Yayınları, Cilt 1, 651-667.
• Aça, M. (2014). Giresun ve Trabzon İlleri Balıkçılarının Meslek Folkloru, Trabzon 2014, KTÜ SBE Türk Dili ve Edebiyatı ABD, Doktora Tezi, s: 288-294.
• Aça, M. (2015). Doğu Karadeniz Balıkçılarında Yerleşim, Aile ve Gündelik Hayat. Uluslararası Karadeniz Havzası Folklor Araştırmaları Dergisi”, 1 (1), s. 19-42. Acheson, J. (1981). Anthropology of Fishing, Annual Review of Anthropology, Vol. 10, pp. 275-315.
• Alptekin, D. (2013). Ataerkilliğin Geleceğine İlişkin Öngörü Denemesi”. VII. Ulusal Sosyoloji Kongresi, Yeni Toplumsal Yapılanmalar: Geçişler, Kesişmeler, Sapmalar. 2-5 Ekim, 2013 Muğla, Bildiriler Kitabı, (Ed. M. Tuna).
• Anonim. (2016). 4/1 Numaralı Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğ. Tebliğ No: 2016/35.
• Berkes, F. (1986). Local-Level Management and the Commons Problem: A Comparative Study of Turkish Coastal Fisheries, Marine Policy. 10, 215-229.
• Çeliker, A., Korkmaz, Ş., Demir, A., Gül, U., Dönmez, D., Demir, A. & Kalanlar, Ş. (2006). Karadeniz Bölgesi Su Ürünleri Avcılığının Sosyo-Ekonomik Analizi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü, Stok No: 143, 122 s.
• Çeliker, A., Korkmaz, Ş., Demir, A., Gül, U., Dönmez, D., Özdemir., İ. & Kalanlar, Ş. (2008). Ege Bölgesinde Su Ürünleri Avcılığı Yapan İşletmelerin Sosyo Ekonomik Analizi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü, Stok No: 168, 107 s.
• De Young, C., Charles, A. & Hjort, A. (2008). Human dimensions of the ecosystem approach to fisheries: an overview of context, concepts, tools and methods”. FAO Fisheries Technical Paper. No. 489. Rome, FAO. 2008. 152 p.
• Diffey, S. (2007). Su Ürünleri Avcılığı ve Yetiştiriciliği Sektör Çalışması. Su Ürünleri Müktesebatı Uyum Grubu Nihai Rapor, 28 Şubat 2007. Su Ürünleri Müktesebatı Uyum Merkezi (Fisheries Acquis Centre), TC Avrupa Komisyonu, Ankara, s.185.
• Drudi, D. (1998). Fishing for a living is dangerous work, Compensation Working Conditions, summer issue, s. 3-7.
• Georgianna, D. & Shrader, D. (2008). Employment, Income, Working Conditions and Vessel Safety in New Bedford after Amendment 13 to the Multispecies Management Plan, Final Report for Northeast Consortium, Contract No. NOAA NA05NMF4721057/UNH PZ06083.
• Güngör, H., Güngör, G., Zengin, M. & Demirkol, C. (2012). Marmara Denizi Balıkçılığının Sosyal Profili ve Balıkçılığı Etkileyen Dinamikler. Marmara Denizi Balıkçılığı: Kaynakların Yönetimi, Sektörel Sorunlar ve Gelecek için Stratejiler Paneli. 02 Ekim 2010, Silivri, İstanbul. Bildiriler Kitabı, Silivri Belediyesi, s.113-122.
• Güngör, G., Zengin, M., Yılmaz, S. & Yılmaz, İ. (2018). “Economic Perspective of Fishery Activities Sea of Marmara in Turkey. Turk Journal and Fisheries & Aquaculture Science. 19 (8), DOİ.org/10.4194/1303-2712-v19_8_05
• Holland, D. S. (2010). Management Strategy Evaluation and Management Procedures: Tools for Rebuilding and Sustaining Fisheries. OECD Food, Agriculture and Fisheries Working Papers, No. 25, OECD Publishing, 67 p.
• Hoşgör, G. & Çetinkaya, Ö. (2007). Avrupa Birliği Uyum Politikaları Çerçevesinde, Türkiye’de Deniz Balıkçılığı Yapan Toplulukların Mevcut Sosyo-ekonomik, Kültürel Durumları ve Geleceğe Yönelik Senaryolar. (TUBİTAK-SOBAG) Proje No: 105K169, Ankara.
• İçduygu, A., Meydanoğlu, Z. & Sert, D. Ş. (2011). Türkiye’de Sivil Toplum: Bir Dönüm Noktası. CIVICUS Uluslararası Sivil Toplum Endeksi Projesi (STEP) Türkiye Ülke Raporu II TÜSEV Yayınları, Mart 2011, No: 51, ISBN 978-975-01025-8-5.
• İdmen, S. (2019). Bilge Balıkçı ve Deniz: Bir Deniz İnsanın Gözüyle Denizde Hayat. Söyleşi, 26 Nisan, 2019, https://www.birartibir.org/aidiyetler/307-bilge-balikci-ve-deniz Jin, D. & Thunberg, E. (2005). An analysis of fishing vessel accidents in fishing areas off the north-eastern United States. Safety Science, 43(8), 523-540.
• Karakuş, Y. (2015). Avrupa Birliği’nde Küçük Ölçekli Balıkçılığın Sosyo-Ekonomik Durumu, Yönetimi ve Türkiye ile Karşılaştırılması. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, AB Uzmanlık Tezi, 108 s.
• Kırımlı, Y. (2009). İstanbul Balıkçılarında Sosyal Organizasyon ve Yaşam. Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Türk Kültüründe Av Sayısı, (Ed. Emine Gürsoy Naskali, Hilal Oytun Altun), Yıl 1, Sayı 1.
• Knudsen, S. (1995). Fisheries along the eastern Black Sea coast of Turkey: informal resource management in small-scale fishing in the shadow of a dominant capitalist fishery”. Human Organisation, Vol. 54, 4:pp. 437-448.
• Knudsen, S. & Koçak, H. (2011). Through boom and bust: coping with poverty in sea snail fisheries on the Turkish Black Sea coast, Jentoft, S.,ve Eide, A. (Ed.), Poverty Mosaics: Realities and Prospects in Small-Scale Fisheries Dordrecht: Springer. 221-249. DOI 10.1007/978-94-007-1582-0-11.
• Knudsen, S., Zengin, M. & Koçak, H. (2010). Identifying drivers for fishing pressure. A multidisciplinary study of trawl and sea snail fisheries in Samsun, Black Sea coast of Turkey. Ocean and Coastal Management, 53 (5-6), pp. 252-269.
• Köksal, Ö. (2009). Organik Zeytin Yetiştiriciliğine Karar Verme Davranışı Üzerine Etkili Olan Faktörlerin Analizi, Doktora Tezi (basılmamış). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Matheson C. (2001). The health of fishermen in the catching sector of the fishing industry: a gap analysis, Occupational Medicine, 51(5), pp. 305-311.
• Mathews, C.P. (2010). Turkish National Strategic Plan for Fsheries Research, TA Introduction of Stock Assessment to Fisheries Management System of Turkey (TIFSA), TR0702.02.02/001, November, Ankara: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı.
• Orbach, M. (1987). An Overview of Social Science in Fisheries Management. (Eds. G. Waugh and M. Goodwin), Charleston: Proceedings of the Gulf and Caribbean Fisheries Institute, pp 187-98.
• Özdemir, A., (2014). Administration Organisation Legislation Fishing Fleet Aquaculture EU and Black Sea Fisheries. (Eds: Düzgüneş, E., Öztürk, B., Zengin, M.) Published by Turkish Marine Research Foundation (TUDAV), Publication number: 40, İstanbul, Turkey, pp. 422-456.
• Rogers, E. M. (1983). Diffusion of Innovation, The Free Press, New York.
• Ruddle, K. (1989). Solving the Common Property Dilemma; Village Fisheries Rights in Japanese Coastal Waters’ in Common, Based Sustainable Resources; Ecology and Development Berkes ed. London: Belhaven Press
• Sargıcı, E. Y. (2006). Avrupa Birliği Hukukunda Çalışma Sürelerinin Düzenlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Avrupa Toplulukları (Hukuk) Anabilim Dalı, 162 s.
• Ulukan, U. (2016). Balıklar, Tekneler ve Tayfalar: Türkiye’de Balıkçılık Sektöründe Çalışma ve Yaşam Koşulları. Çalışma ve Toplum Dergisi, 2016, 48, 115-142.
• Tantoğlu, G. (2016). Balıkçı Gemilerinde Yapılan Çalışmaların İş Sağlığı ve Güvenliği Yönünden Değerlendirilmesi. TC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü. İş Sağlığı ve Güvenlik Uzmanlığı Tezi, Ankara, 140 s.
• Taşdan, K., Çeliker, A., Arısoy, H., Ataseven, Y., Dönmez, D., Gül, U. & Demir, A. (2010). Akdeniz Bölgesinde Su Ürünleri Avcılığı Yapan İşletmelerin Sosyo Ekonomik Analizi. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü, TAGEM Proje No: TAGEM/HAYSÜD/2009/09/04/01, TEAE Yayın No: 179, 120 s.
• Toros, E. (2007). Understanding the Role of Civil Society as an Agent for Democratic Consolidation: The Turkish Case, Turkish Studies, 8, 3, pp. 395-415. Yamane, T. (1967). Elementary Sampling Theory. New Jersey: Pretice-Hall. Inc. Englewood Cliffs.
• Zengin, M. (2011). Marmara Denizi’ndeki Ticari Balıkçılık Kaynakları ve Bu Kaynakların Yönetim Stratejileri. Marmara Denizi Balıkçılığı: Kaynakların Yönetimi, Sektörel Sorunlar ve Gelecek için Stratejiler Paneli. 02 Ekim 2010 Silivri. (Editörler: M. Zengin, M. Onkardeşler) Bildiriler Kitabı, 156 s.
• Zengin, M. & Güngör, G. (2017). Role of Fishery Cooperatives in Fisheries Management; The Case of Marmara Sea, Turkey. Journal of Aquatic Science, 32(2): 102-119, DOİ: 10.18864/TJAS201709.
• Zengin, M. & Aça, M. (2018). A Study on the Historical Origins of Fishermen in the Sea of Marmara. International Social Sciences Symposium, 8-10 Kasım 2018/Çanakkale, Bildiriler Kitabı (Ed: M. Aça), Motif Vakfı Yayınları İstanbul, 738 (373-388) p. ISBN: 978-975-9049-27-0 (www.motifsempozyum.biz.tr).
• Zengin, M. & Dağtekin, M. (2018). Fishing Activities of Fishing Fleet in the Sea of Marmara in Local, Regional and International Waters and Its Dynamics. 13th International Symposium on Fisheries and Aquatic Sciences (FABA), Proceedings Book, ISBN: 978-605-68894-0-0 Publication of e-book date: 17.12.2018.