Ortaokul öğrencilerinin sosyal medya tutumları ile siber zorbalık düzeylerinin incelenmesi

Yıl 2022, , 28 - 34, 31.12.2022

Menderes Kabadayı , Soner Akgün , Ali Kerim Yılmaz , Özgür Bostancı

https://doi.org/10.56639/jsar.1169989

Öz

Bu çalışmada, ortaokul öğrencilerinin sosyal medya tutumları ile siber zorbalık düzeylerinin incelenmesi amaçlandı. Araştırma 343 (70 kadın, 243 erkek) ortaokul öğrencisinin katılımı ile yürütüldü. Öğrencilerin sosyal medya tutumlarını belirlemek amacıyla ‘‘Sosyal Medya Tutum Ölçeği’’ ve siber zorbalık düzeylerini belirlemek için ‘‘Siber Zorbalık Ölçeği’’ kullanıldı. Elde edilen verilerin analizinde Independent Samples T- Test, One Way Anova, Mann Whitney-U ve Kruskal Wallis-H testleri kullanıldı. Elde edilen bulgular, siber zorbalıkta yaş ve cinsiyet değişkenlerine göre istatistiksel olarak anlamlılık olmadığını, aktif spor yapma durumlarına göre duygusal zarar görme ve aşağılanma alt boyutunda ve alınan toplam puanlarda anlamlı farklılık olduğunu gösterdi. Sosyal medya tutumlarında ise yaş grupları arasında paylaşım ihtiyacı, sosyal yetkinlik ve sosyal izolasyon alt boyutlarında sosyal medya kullanım durumlarına göre ise paylaşım ihtiyacı ve sosyal izolasyon alt boyutlarında istatistiksel anlamlılıklara rastlanıldı. Cinsiyet ve aktif spor yapma durumlarında ise anlamlı farklılık tespit edilmedi. Sonuç olarak, aktif spor yapan bireylerin siber zorbalığa maruz kalma düzeylerinin spor yapmayanlara oranla anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür. Bu durumun oluşmasında spor yapan bireylerin yüksek popülarite sebebiyle hedef haline gelmelerinin etkili olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal medya, siberzorbalık, ortaokul.

Examination of secondary school students’ social media attitude and cyber bullying levels

Öz

In this study, it was aimed to examine secondary school students’ social media attitudes and cyberbullying levels. The study was conducted with the voluntary participation of 343 (70 female, 243 male) secondary school students. “Social Media Attitude Scale” to determine students’ social media attitudes, and “Cyberbullying Scale” to determine their cyberbullying levels were used. Independent Samples T-Test, One Way Anova, Mann Whitney-U and Kruskal Wallis-H tests were used in the analysis of the data obtained. The findings showed that there was no statistical significance in cyberbullying according to age and gender variables, and there was a significant difference in emotional harm and humiliation sub-dimension and total scores according to active sports status. In social media attitudes, statistical significance was found in the need for sharing among age groups, social competence and social isolation sub-dimensions, and in the need for sharing and social isolation sub-dimensions according to social media usage status. No significant difference was found in terms of gender and active sports. As a result, it has been observed that the level of exposure to cyberbullying of individuals who do active sports is significantly higher than those who do not. It can be said that individuals who do sports become a target due to their high popularity is effective in the formation of this situation.

Anahtar Kelimeler

Social Media, syberbullying, Secondary School

Kaynakça

• Aksak, M. (2017). Farklı lise türlerine devam eden lise öğrencilerinin sosyal medyaya ilişkin tutumları ile yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Akyürek, M. İ. (2019). Lise öğrencilerinin sosyal medya kullanımı ve sosyal medyaya ilişkin tutumları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2020(1), 58-92.
• Altınay-Bor, H. (2018). Ergenlerde sosyal medyaya yönelik tutum, sosyal medya kullanımında gelişmeleri kaçırma korkusu ve sosyal kaygı arasındaki ilişkiler (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Argın, F. S. (2013). Ortaokul ve lise öğrencilerinin sosyal medyaya ilişkin tutumlarının incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Atalay, R. (2014). Lise öğrencilerinin sosyal medyaya ilişkin tutumları ile algıladıkları sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişki: Bahçelievler ilçesi örneği (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Atalay, R. (2014). Lise Öğrencilerinin Sosyal Medyaya İlişkin Tutumları İle Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyleri Arasındaki İlişki: Bahçelievler İlçesi Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Barlett, C. & Coyne, S. M. (2014). A meta analysis of sex differences in cyber-bullying behavior: The moderating role of age. Agressive Behavior, 40(5), 474-488.
• Başak-Ergün, B. & Baştürk, E. (2019). Ortaokul öğrencilerinin siberzorbalık deneyimlerinin Olweus’un akran zorbalığı modeli çerçevesinde incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(1), 240-278.
• Campbell, M. A. (2005). Cyberbullying: An old problem in new guise? Australian Journal Guidance and Counselling, 15(1), 68-76.
• Çap, E. (2017). Lise öğrencilerinin sosyal medyaya ilişkin tutumları ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Dicle, A. N. (2018). Sanal alem/ medya şiddeti. İçinde A. Solak & N. Salgın (edt.), Üniversite öğrencilerinin siber zorbalık ve siber mağduriyet düzeylerinin incelenmesi: Sinop Üniversitesi örneği (ss. 35-49), Hegem Yayınları, Ankara.
• Dinç, E. S. (2020). Sosyal medya ortamlarında siber zorbalık: Lise öğrencilerinin siber zorbalık deneyimlerinin incelenmesi. Yeni Medya Elektronik Dergi, 4(1), 24-39.
• Dursun, M. (2017). Üniversite öğrencilerinin eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin tutumlarının spor ve farklı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Erdur-Baker, Ö. (2010). Cyberbullying and its correlation to traditional bullying, gender and frequent and risky usage of Internet mediated communications tools.New Media & Society, 12(1), 109-125.
• Faiz, M. & Karasu-Avcı, E. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal medyaya yönelik tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 146-166.
• Hinduja, S. & Patchin, W. J. (2008). Cyberbullying: An exploratory analysis of factors related to offending and victimization. Deviant Behavior, 29(2), 129-156.
• Hines, K. (2022). Social media usage statistics for digital marketers in 2022. Search Engine Journal. https://www.searchenginejournal.com/top-social-mediastatistics/418826 (Erişim Tarihi 23.10.2022).
• Johnson, J. (2021). Worldwide digital population as of January 2021. https://www.statista.com/statistics /617136/digital-populationworldwide/ (Erişim Tarihi 23.10.2022).
• Junke, X. (2020). Legal Regulation of Cyberbullying — From a Chinese perspective. In X. Junke (Eds.), Intl conf on cyber science and technology congress, (pp. 322-327). Bijing, China.
• Karadağ, F. (2019). Siber zorbalık tutumu ile sosyal medya tutumu arasındaki ilişkinin incelenmesi: Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi örneği (Yüksek Lisans Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri, Nobel Yayınları, Ankara.
• Korkmaz, S. & Mehmedoğlu, A. U. (2018). Dindarlık, siberzorbalık ve problemli internet kullanımına dair nicel bir araştırma. Dini Araştırmalar Dergisi, 21(53), 35-54.
• Kowalski, R. M. & Limber, S. P. & McCord, A. (2019). A developmental approach to cyberbullying: prevalence and protective factors. Agression and Violent Behaviour, 45(5), 20-32.
• Küçük, S. & İnancı, M. A. & Ziyalar, N. (2017). Siber zorbalık ölçeği Türkçe uyarlaması. Adli Tıp Bülteni, 22(3), 172-176.
• Li, Q. (2007). New bottle but old wine: A research of cyberbullying in school. Computers in Human Behavior, 23(4), 1777-1791.
• O’Dea, S. (2021). Global internet user growth 2018-2023. https://wwwstatista.com/statistics/1190263/internet-users-worldwide/(Erişim Tarihi 23.10.2022).
• Otrar, M. & Ferhat-Süleyman, A. (2015). Öğrencilerin sosyal medyaya ilişkin tutumlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 391-403.
• Özdayı, N. & Kilci, A. K. & Özavcı, R. (2019). Öğrencilerin sosyal medya bağlılık durumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. İçinde D. Köksal (Edt.), X. Uluslararası Eğitimde Araştırmalar Kongresi (ss. 147-155). Alanya, Türkiye.
• Özdemir, M. & Akar, F. (2014). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(4), 605-626.
• Price, M. & Dalgleish, J. (2010). Cyberbullying: Experiences, impacts and coping strategies as described by Australian young people. Youth Studies Australia, 29(2), 54-56.
• Salı, B. J. & Başak, B. E. & akça, E. B. (2015). Türkiye’de ortaokul öğrencileri arasında siber zorbalık. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 5(2), 109-130.
• Slonje, R. & Smith, P. (2008). Cyberbullying: another main type of bullying? Scandinavian Journal of Psychology, 49(2), 147-154.
• Stewart, R. W. & Drescher, F. C. & Maack, D. C. & Ebesutani, C. & Young, C. (2014). The development and pscyhometric investigation of the cyberbullying scale. Journal of Interpersonal Violence, 29(12), 2218-2238.
• Talpur, B. A. & O’Sullivan, D. (2020). Cyberbullying severity detection: A machine learning approach. Plos One, 15(10), 1-19.
• Tokunaga, R. S. (2010). Following you home from school: A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization. Computer in Human Behavior, 26(10),277-287.
• Tuğlu, B. (2017). Ortaokul öğrencilerinin sosyal medyayı kullanım amaçları ve sosyal medya kullanımlarına ilişkin tutumları (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Ünver, H. & Koç, Z. (2017). Siber zorbalık ile problemli internet kullanımı ve riskli internet davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesi. The Journal of Turkish Educational Sciences, 15(2), 117-140.
• Vural, İ. (2020). Spor lisesi öğrencilerinin dijital teknolojiye yönelik tutumlarının incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ardahan Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Ardahan.