Spor Bilimleri Fakültesi ve Diğer Fakülte Öğrencilerinin Karar Verme Stillerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 62 - 68, 28.06.2020

Ender Eren , Muhammet Kusan , Gül Çavuşoğlu , Ali Kerim Yılmaz

Öz

Bu çalışmanın amacı Spor Bilimleri Fakültesi ve diğer fakülte öğrencilerinin karar verme stillerini bazı değişkenlere göre incelemektir. Araştırmaya 2018-2019 eğitim öğretim yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde öğrenim gören 151’i Spor Bilimleri Fakültesi, 149’u diğer fakültelere kayıtlı olan 150’si kadın ve 150’si erkek olmak üzere toplam 300 öğrenci katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; araştırmacılar tarafından geliştirilen bilgi formu ile Melbourne Karar Verme Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS versiyon 22.0 yazılımı kullanılarak analiz edilmiştir. İstatistiksel olarak veriler t testi, tek yönlü ANOVA, Mann Whitney U ve Kruskall Wallis testi ile değerlendirilmiştir. Araştırmada cinsiyet, yaş, bölüm, yaşanılan yer, baba eğitim durumu, anne eğitim durumu, aktif spor yapma durumu ve yapılan spor türü değişkenleri karar verme ölçeği alt boyutlarına göre incelemeye alınmıştır. Araştırmanın bulgularına göre erteleyici karar verme stili alt boyutunda cinsiyet ve bölüm değişkenlerinde anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p<0.05). Kaçıngan karar verme stili alt boyutunda ise bölüm değişkeninde anlamlı bir farklılık bulunmuştur (p<0.05). Özgüven, dikkatli karar verme stili ve panik karar verme stili alt boyutlarında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmamıştır (p>0.05). Erkek öğrencilerde erteleyici karar verme stili alt boyut puanı kadın öğrencilere göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur (p<0.05). Ayrıca Spor Bilimleri Fakültesinde öğrenim gören öğrencilerde kaçıngan karar verme stili alt boyutu puanı diğer fakülte öğrencilerine kıyasla anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur (p<0.05). Öğrencilerin, bölüm değişkeni düşünülerek, Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin farklı faktörlerin etkisiyle erteleyici karar verme stilini tercih ettiği ve cinsiyet değişkeni düşünülerek, erkek öğrencilerin de erteleyici karar verme stilini tercih ettiği sonucuna ulaşılmıştır. Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin karar verme sürecinde problemlere yaklaşırken gösterdikleri bireysel farklılıklar, geçmiş spor yaşantıları veya aldıkları sportif ve akademik eğitimin diğer bölümlerden farklı bir yapıda olmasından kaynaklı olduğu düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler

Karar Verme Stili, Spor, Bölüm

Kaynakça

• Adair, J. (2000). Karar Verme ve Problem Çözme. (Çev: Kalaycı, N. Edit: Atay, M.T). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Afyon, Y.A., Dallı, M., Metin, S.C., Bingöl, E. (2003). Investigation of Decision Making and Problem Solving
• Abilities of Amateur Sportsmen During the Competition. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(2), 251-257.
• Akpınar, Ö., Temel, V., Birol, S.Ş., Akpınar, S., Nas, K. (2015). Üniversitede Okuyan Hokey Sporcularının Karar Verme Stillerinin Belirlenmesi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9, 92-99.
• Alqarnı, A. (2003). The Managerial Decision Styles Of Florida’s State University Libraries’ Managers. A dissertation Submitted to the School of Information Studies in partial fulfillment of the requirement for the degree of Doctor of Philosophy. The Florida State University, Florida.
• Altay, Ü. (2011). Yöneticilerin Duygusal Zeka Düzeylerinin Karar Verme Stillerine Etkisi ve Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, s. 63-64-129-133. Alver, B. (2005). Psikolojik Danışma ve Rehberlik Eğitimi Alan Öğrencilerin Empatik Beceri Ve Karar Verme Stratejilerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 14.
• Avşaroğlu, S. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Karar Vermede Özsaygı, Karar Verme ve Stresle Başa çıkma Stillerinin Benlik Saygısı ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Doktora Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Bacanlı, F. (2000). Kararsızlık Ölçeğinin Geliştirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2: 7-16.
• Bağırkan, S. (1983). Karar Verme. 1.Basım. İstanbul: Der Yayınları.
• Bakırcıoğlu, R. (2000). İlköğretim, Ortaöğretim ve Yükseköğretimde Rehberlik ve Psikolojik Danışma. 5.Basım. Ankara: Anı Yayıncılık. s.223-248.
• Bar-Eli M., Raab, M. (2006). Judgement and Decision Making in Sport and Exercise: Rediscovery and New Visions. Psychology of Sport and Exercise. 7: 519-524.
• Bayrak, S., (2015). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Karar Verme Düzeylerinin İncelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 3(17), 429-438.
• Bursalıoğlu, Z. (2005). Eğitim Yönetiminde Teori ve Uygulama. Ankara: Pegem Yayınları.
• Can, Ö. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Akılcı Olmayan İnançları ve Karar Verme Stillerinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, s. 44-4546-62.
• Certel, Z., Bahadır, Z., Sönmez, G.T. (2013a). Investigatıon Of Empathy And Self Esteem in Decision Making And Decision Making Styles Among Those Who Played Team Sports. Nigde University Journal of Physical Education And Sport Sciences. 7(1), 16-27.
• Çetin, M.Ç. Beden Eğitim ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Karar Verme Stiller Sosyal Beceri Düzeyleri ve Stresle Başa Çıkma Biçimlerinin Bazı Değişkenler Açısından Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. (Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi; 2009.
• Çetin, Ç., Taşğın, Ö., Arslan, F. (2011). The Relationship Between Reaction Time and Decision-Making in Elite Kickboxing Athletes. World Applied Sciences Journal, 12(10), 1826-1831.
• Çetinkaya, E. (2013). Atış Branşlarında Yarışmalara Katılan Üst Seviye Atış Sporcularının Karar Verme Becerilerinin Performansa Olan Etkisinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Çiftçi, R. (2014). Endüstri Meslek Lisesi Öğrencilerinin Benlik Saygılarının Karar Verme Stillerine Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Karpaz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kuzey Kıbrıs.
• Çolakkadıoğlu, O., Güçray, S.S. (2012). Ergenlerde Karar Verme Ölçeğinin Ortaöğretim Öğrencileri için Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı: 19, 387-403.
• Çorapçı, A. (2015). Sınıf Öğretmenlerinin Karar Verme Stilleri ve İş Doyum Düzeylerinin Tespiti. (Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karaman, s. 3-10
• Daft, R.L. (1994). Managerial Decision Making Management. 3. Edition. Orlando: The Dryden Press.
• Demircan, Y. (2018). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Problem Çözme Becerileri, Karar Verme Stilleri ve Örgütsel Bağlılık Düzeyleri. (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Trabzon.
• Deniz, M.E. (2002). Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stratejileri ve Sosyal Beceri Düzeylerinin TA-Baskın Ben Durumları ve Bazı Özlük Niteliklerine Göre Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. (Doktora Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Deniz, M.E. (2004). Investigation of the Relation Between Decision Making SelfEsteem, Decision Making Style And Problem Solving Skills of University Students. Eurasian Journal of Educational Research. Vol: 15. 23-35
• Deryahanoğlu, G. (2014). Kickboks Hakemlerinin Karar Verme ve Atılganlık Düzeylerinin Algılanan Mesleki Yeterlilik Üzerine Etkisinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya, s. 28-30-34-35.
• Dinçer, N. (2013). Spor Yöneticilerinin Karar Verme Stilleri ile Problem Çözme Becerileri Üzerine Bir Araştırma. (Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara, s. 25-34.
• Egesoy, H., Eniseler, N., Çamlıyer, H., Çamlıyer, H. (1999). Elit ve Elit Olmayan Futbol Oyuncularının Karar Verme Performanslarının Karar Verme Hızı ve Verilen Kararın Doğruluğu Açısından Karşılaştırılması. Celal Bayar Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. 2(3); 24.
• Eldeleklioğlu, J. (1996). Karar Stratejileri ile Ana-Baba Tutumları Arasındaki İlişki. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eraslan, M. (2015). Üniversite Spor Bölümü Öğrencilerinin Atılganlık ve Karar Verme Stillerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 214-223
• Ersever, Ö.H. (1996). Karar Verme Becerileri Kazandırma Programının ve Etkileşim Grubu Deneyiminin Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stilleri Üzerindeki Etkileri. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, (Doktora Tezi). 1.
• Gacar, A. (2011). Türkiye’deki Beden Eğitimi ve Spor Öğretim Elemanlarının Karar Verme ve Atılganlık Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, s. 9-13-18-19.
• Güçray, S.S. (1998). Aile ve Arkadaşlardan Alınan Sosyal Destek, Bireyler Arası İlişkilerde Yeterlik ve Karar Verme İlişkileri. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(9), 98-104.
• Hansson, P.H., Andersen, J.A. (2007). The Swedish Principal: Leadership Style, Decision-Making Style, and Motivation Profile. International Electronic Journal Leadership in Learning, Vol:11, Article 8.
• Harris, R. (1998). Introduction to Decision Making. Vanguard University of Southern Colifornia. pp.65-67. Johnson, J.G. (2006). Cognitive Modeling of Decision Making in Sports. Psychology of Sport and Exercise. 7: 631-652.
• Karadağ, E. (2010). Eğitim Bilimleri Doktora Tezlerinde Kullanılan Araştırma Modelleri: Nitelik Düzeyleriyle Analitik Hata Tipleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 16(1,49-71).
• Kelecek, S., Altıntaş, A., Aşçı, F.H. (2014). Sporcuların Karar Verme Stillerinin Belirlenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(1), 21-27.
• Keskin, G., Yıldırım, G.Ö. (2008). Yapısalcı Yaklaşım Normlarında Üniversite Öğrencilerinin Problem Çözme, Otonomi, Çoklu Zekâ Durumlarının Değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:16, 67–88.
• Kıloğlu, M. (2017). Türkiye Olimpik Hazırlık Merkezlerine (TOHM) Devam Eden Sporcuların Karar Verme Stillerinin Belirlenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Kırgil, F. (2015). Beden Eğitimi Öğretmenleri ile Diğer Branş Öğretmenlerinin Karar Verme ve Atılganlık Düzeylerinin Bazı Değişkenlikler Açısından İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, s. 15-16-75.
• Koçel, T. (2001). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Basım. s.5-24.
• Kural, B. (2013). Dağcıların Stresle Başa Çıkma Tutumlarının Karar Vermede Özsaygı ve Karar Verme Stilleriyle İlişkisi. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara; Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı Spor Yönetim Bilimleri Programı.
• Kurt, E (2016). Orta Öğretim Öğrencilerinin Karar Verme Stratejilerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon, s. 16-18
• Leveaux, R. (2010). Facilitating Referee’s Decision Making in Sport Via The Application of Technology. Communications of the IBIMA, 1-8
• Marco, C.D., Hartung, P.J., Nevman, P.P. (2003). Validitiy of the Decisional Process Inventory. Journal of Vocational Behavior. 6: 1-19.
• Memiş, K. E., Bozkurt, R., Cevizci, E., Avunç, F., Öğretmen, B. (2016) Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Stratejisi ve Fen Okuryazarlık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education. Vol 5 (4), 16 – 30.
• Payne, W.J., Bettman, R.J., Johnson, J.E. (1993). The Adaptive Decision Maker. 2th Edition. Cambridge: Cambridge University Press.
• Phillips, S.D., Pazienza, N.J., Ferrin, H.H. (1984). Decision-Making Styles and Problem-Solving Appraisal. Journal of Counseling Psychology. 31: 497-502.
• Sağır, C. (2006). Karar Verme Sürecini Etkileyen Faktörler Ve Karar Verme Sürecinde Etiğin Önemi: Uygulamalı Bir Araştırma. (Yüksek Lisans Tezi). Edirne Trakya Üniversitesi Soysal Bilimler Enstitüsü.
• Sarmany-Schuller, I. (2010). Decision Making Under Time Pressure in Regard to Preferred Cognitive Style (Analytical-Intuitive) and Study Orientation. Studia Psychologica, 52(4), 285.
• Seiler, R. (1997). Decision Making in Sport. International Symposium of the Turkish Association of Sport Psychology. Mersin; 10-12 October.
• Shiloh, S., Koren, S., Zakay, D. (2001). Individual Differences in compensatory decision making style hit2 and need for closure as correlates of subjective decision complexity and difficulty. Personality and Individual Differences. 30: 699-710.
• Taşgit, M.S. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Benlik Saygısı ve Karar Verme Düzeylerinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Karaman.
• Tekin, M., Özmutlu, İ., Erhan, S.E. (2009). Özel Yetenek Sınavlarına Katılan Öğrencilerin Karar Verme ve Düşünme Stillerinin İncelenmesi. Journal of Physical Education and Sport Sciences, 11(3).
• Tekin, Ö.A., Ehtiyar, V.R. (2010). Yönetimde Karar Verme: Batı Antalya Bölgesindeki Beş Yıldızlı Otellerde Çalışan Farklı Departman Yöneticilerinin Karar Verme Stilleri Üzerine Bir Araştırma. Journal of Yasar University, 5(20).
• Temel, V. (2015). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Problem Çözme Becerileri, Karar Verme Stilleri ve Öfke Tarzları. (Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Thunholm, P. (2004). Decision making style: Habit, style or both? Personality and Individual Differences. 36: 931-944.
• Tiryaki, M.G. (1997). Üniversite Öğrencilerinin Karar Verme Davranışlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Titrek, O., Konak, H., Titrek, A. (2013). Öğretmen Adaylarının Özbilinç Düzeyi ile Özsaygı ve Karar Verme Stilleri Arasındaki İlişki. VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu, Bildiriler Kitabı II, 76-84.
• Türkçapar, Ü. (2009). Beden Eğitimi Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Farklı Değişkenler Açısından Problem Çözme Becerileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt 10, Sayı 1, 129-139.
• Ulaş, A.H., Epçaçan, C., Epçaçan, C., Koçak, B. (2015). Öğretmen Adaylarının Karar Vermede Özsaygı Düzeyi ve Karar Verme Stillerinin İncelenmesi. Turkish Studies, 10(3), 1031-1052
• Uzunoğlu, Ö.F. (2008). Türk Futbol Hakemlerinin Karar Verme Stillerinin Klasmanlarına ve Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi. Konya.
• Vural, M. (2013). Spor Genel Müdürlüğü Merkez ve Taşra Teşkilatında Görev Yapan Spor Yöneticilerinin Düşünme ve Karar Verme Stillerinin İncelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya, p. 25-29-30-31.
• Yeşilyaprak, B. (2003). Eğitimde Rehberlik Hizmetleri Gelişimsel Yaklaşım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yiğit, A. (2005). Lise Öğrencilerinin Karar Verme Davranışlarının Bazı Değişkenlere Göre Yordanması. (Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yöney, P.D.H. (2007). Profesyonel Zeka, İstanbul.