ALAADDİN KEYKUBAT DÖNEMİNDE (1220-1237) SPOR VE UYGULAMA ALANLARI

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 32 - 46, 30.03.2024

Yasemin Yalçın , Fatma Turan , Selman Korkmaz

https://doi.org/10.56639/jsar.1423770

Öz

ÖZET
Bu çalışmanın amacı, Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat’ın özellikle adını verdiği Alaiye şehrinde yaptığı sportif faaliyetler ve bu faaliyetleri gerçekleştirdiği alanlar hakkında bilgi vermektir. Sportif faaliyetler, beden ve ruh ikilemini zinde tutmak adına Türkler için önemli bir aktivite alanı oluşturmuştur. Konargöçer yaşamın hareket ağı içerisinde araçlı ve araçsız olarak pek çok mücadeleye girişmiş olan Türkler bolluk ve bereketi her zaman hareket karşılığında görmüşlerdir ki “Nerede hareket, orada bereket.”, “Hareket olan yerde bolluk olur.” şeklindeki atasözlerimiz dilimize yerleşmiştir. Bedenî yeterliliğin tüm yaşamsal ihtiyaçları karşılamada bir gereklilik olduğunun farkında olan Türkler öncelikle vücut yapılarını daha sağlıklı hale getirmiştir. Bunun için ise birçok spor dalında ustalaşmışlardır. Özellikle avcılık, binicilik, okçuluk, güreş ve at üstünde oynanan oyunlarla hem bedenî terbiyeyi sağlamışlar hem de psikolojik hazırlığı sağlayarak savaş alanlarında başarılar elde etmişlerdir. Bu bağlamda yaşanılan coğrafyanın ve kültürün, yapılan sporlar üzerindeki etkisi günümüze kadar ulaşmıştır. Türk spor tarihinin geçmişine ışık tutan kaynaklarda dönemin yaşam koşulları ya da dönem yöneticisinin ilgisi doğrultusunda yapılan sporlardan bahsedilmektedir. Nitel araştırma yöntemi ile değerlendirilen bu çalışmada Selçuklu hükümdarlarından Alaaddin Keykubat dönemindeki sportif faaliyetler, bu faaliyetler için oluşturulan alanlar ile yapılan faaliyetlerin psikolojik ve sosyolojik etkileri değerlendirilmiştir. Yanı sıra mevcut çalışma ile Türk spor tarihi literatürüne katkı sağlanması planlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkler, Selçuklu Devleti, Alaaddin Keykubat, Spor.

THE REIGN OF ALAADDIN KEYKUBAT (1220-1237) SPORTS AND PRACTICE AREAS

Öz

Kaynakça

• Arık, R. (2000). Kubad Abad Selçuklu Saray ve Çinileri (1.Baskı), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
• Arık, R. (2017). Selçuklu Sarayları ve Köşkleri, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Baykara, T. (2005). Türk Kültürü. (2. Baskı), IQ Yayınevi, İstanbul.
• Bibi, İ. (1996). El Evamirü’l-Ala’iye Fi’l-Umuri’l-Ala’iye (Selçuk Name) I. (Çev. Mürsel Öztürk). Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Bibi, İ. (2010). Selçukname, (2. Baskı), Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• Bibi, İ. (2014). El-Evamirü'l-Ala'iyye fi'l-Umuri'l-Ala'iyye, (Çev. Mürsel Öztürk), TTK, Ankara.
• Bozkurt, T. (2019). Konya Sultan Meydanı'na Dair Kayıp Bir Kitabenin Değeri, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 59(1), 323-341.
• Derleme Sözlüğü (1979). VI. TDK Yayınları, Ankara.
• Durbilmez, B. (2013). Halk bilimi araştırmalarının 100. Yılında:“Halk Bilimi” İle “Edebiyat”In Ortak Alanları Ve “Halk Edebiyatı” Üzerine Bir Değerlendirme. Millî Folklor, 25(99).
• Durmuş, İ. (1993). İskitler (Sakalar), Kaynak Yayınları, Ankara.
• Eravşar, O. (2000). Kayseri’de Selçuklu Köşk ve Sarayları. Çekül Mozaik Dergisİ, 90-97.
• Ersan, M. (2006a). Türkiye Selçuklularında Devlet Erkânının Eğlence Hayatı, Tarih İncelemeleri Dergisi, 21(1), 73-106.
• Ersan, M. (2006b). Türkiye Selçuklularında Halkın Eğlence Hayatı, Tarih İncelemeleri Dergisi, 21(2), 77-92.
• Ersan, M. (2012). “Anadolu Selçukluları’nda Oyun, Eğlence ve Spor”, Anadolu Uygarlıklarında Spor, (1. Baskı), içinde (114-129), Spor Yayınevi ve Kitabevi, Ankara.
• Güven, Ö. (1999). Spor Tarihinde Çöğen/Çevgân/Polo. Toplumsal Tarih, 11(61), 4-7.
• Hacıgökmen, M. A. (2018). Selçuklularda Av Merasimleri ve Emir-i Şikarlar, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1(43), 325-339.
• Hacıgökmen, M. A. (2021). Selçuklular Döneminde Alanya. Alaiye’den Alanya’ya, ss. 1-42, Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Huş, S. (1974). Av Hayvanları ve Avcılık, ss.14-17, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Işıkoğlu, N. (2005). Eğitimde Nitel Araştırma, Eurasian Journal of Educational Research, (20), 158-165.
• İnalkaç, O., ve Yaman, M. S. (2021). Beden Eğitimi ve Spor Biliminin Tarih Öncesi Çağlardan Günümüze Gelişim Aşaması, İçinde, G. Hergüner, Ç. Yaman, H. Gümüşdağ ve S. Yücel (Ed.), Spor ve Sosyal Bilimler Üzerine Yaklaşımlar, 168-217, Güven Plus Grup A.Ş. Yayınları, Ankara.
• Kahraman, A. (1989). Cumhuriyete Kadar Türk Güreşi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Kahraman, A. (1995). Osmanlı Devleti’nde Spor, T.C. Kültür Bakanlığı, Ankara.
• Kahraman, G. (2016). Anadolu Selçuklu Dönemi Çinilerinde Kullanılan Hayvan Figürlü Motiflerin İncelenmesi: Beyşehir Kubadabad Sarayı Örneği, Internatıonal Multidiscıplınary Congress of Eurasıa, July 11-13, 2016, 339-348.
• Karamağaralı, B. (1996). Alanya’nın Gülefşen Mevkiindeki Kazı Çalışmaları. 4. Alanya Tarih ve Kültür Semineri Kitabı. (ss. 305-307), Düzenleyen Alanya Belediyesi Kültür Sanat ve Turizm Vakfı. Alanya. 1994.
• Kesik, M. (2011). At Üstünde Selçuklular-Türkiye Selçuklularında Ordu ve Savaş, Timaş Yayınları, İstanbul.
• Kolektif, (2009). Sikkeler Ne Anlatır? Ortaçağ Anadolu Sikkelerinde Simgeler ve Çok Kültürlülük, Yapı Kredi Yayınlar, İstanbul.
• Konyalı, İ. H. (1946). Alanya Tarihi, Ayaydın Basımevi, İstanbul.
• Köymen, M. A. (1967). Alp Arslan Zamanı Selçuklu Askeri Teşkilatı. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• Mazaheri, A. (1972). Ortaçağda Müslümanların Yaşayışları, (Çev. Bahriye Üçok), Varlık Yayınları, İstanbul.
• Merçil, E. (2007). Selçuklular’da Hükümdarlık Alâmetleri, TTK, Ankara.
• Öney, G. (1967). İran Selçukluları ile Mukayeseli Olarak Anadolu Selçuklularında Atlı Avcı Sahneleri, Anadolu (Anatolia), (11), 121-138.
• Önge, Y. (1988). Alaaddin Keykubat Döneminde Konya'da İnşa Edilmiş Mimarlık Eserleri, Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi, (3), 49-60.
• Özdemir, Y. (2014a). Tarihi veriler ve arkeolojik bulgularla Keykubadiye Sarayı, TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi, (15), 175-198.
• Özdemir, Y. (2014b). Kayseri Keykubadiye Sarayı Arkeolojisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Konya.
• Özkan, S. H. (2012). Tarihe Şahitlik Eden Alanya-Bozkır Yolu ve Bu Yolun Tarihi Serüveni. Alanya XII. Tarih ve Kültür Sempozyumu, Aralık, 291-296, Konaklı Belediyesi.
• Redford, S. (2008). Anadolu Selçuklu Bahçeleri. Eren Yayınları, İstanbul.
• Sağlık, A., Yaman, B., Öztekin, F. (2021). Peyzaj Tasarım ve Uygulamalarının İslamiyet’teki Yeri ve Önemi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(1), 507-550.
• Sümer, F. (2002). Kılıçarslan IV. (404-405). TDV İslam Ansiklopedisi, (25), Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul.
• Şahbaz, M. (2018). Türkiye Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubat’ın Kolonoros Kalesini Fethi ve Siyasi Evlilikleri, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(19), 82-96.
• Şimşek, H. (2009). Methodical problem in the researches of educational history, Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 42(1), 33-52.
• Taneri, B. (1977). Türkiye Selçukluları Kültür Hayatı, Bilge Yayınları, Konya.
• Turan, O. (1958). Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikala, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• Turan, O. (1969). Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti, Turan Neşriyat Yurdu.
• Türk Dil Kurumu. Güncel Türkçe Sözlük. https://sozluk.gov.tr/, Erişim Tarihi: 26.11.2023.
• Türkmen, T. A. (2014). Selçuklularda At ve Atçılık Kültürü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, Bilecik.
• Yavaş, A. (2000). Ortaçağ Konut Mimarisi Üzerine Bir Araştırma: Anadolu Selçuklu Köşkleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Yavaş, A. (2007). Anadolu Selçuklu Köşklerinin Plan Tipleri Üzerine Tespitler, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 47(1), 203-227.
• Yavaş, A. (2016). Alanya-Çıplaklı Mahallesi'nde Bilinmeyen Bir Selçuklu Köşkü, Sanat Tarihi Dergisi, 1(12), 155-162.
• Yetkin, H. (2002). Alanya-Dünden Bugüne Alanya’da Yaşam, Çali Grafik Matbaacılık A.Ş., İstanbul.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayınları, Ankara.