Beden Eğitimi ve Spor Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Yönelik Kaygılarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Year 2025, Volume: 7 Issue: 2, 273 - 285, 30.06.2025

Mert Metin , Fikret Alıncak

https://doi.org/10.56639/jsar.1654881

Abstract

Meslek olarak öğretmenliğin toplum içinde güvenli olarak görüldüğü, fakat son yıllarda öğretmen yetiştiren kurumların artışı donanımlı öğretmen sayısında bir artış meydana getirmiştir. Dolayısıyla okulu bitirmenin yeterli olmadığının yanında kaygıya neden olduğu görülmektedir. Öğretmenleri dolu bir şekilde yetiştirmek ülkemizin kalkınması açısından oldukça önemlidir. Bu çalışmanın amacı, beden eğitimi öğretmeni adaylarının mesleklerine yönelik kaygı durumlarının incelenmesi amacıyla yapılan betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini 2022-2023 eğitim öğretim yılında üniversitelerin spor bilimleri fakültelerinde öğrenim görmekte olan 3. Sınıf ile 4. sınıf Beden eğitimi ve spor öğretmeni adayları, örneklem grubunu ise gönüllülük esasına dayalı olarak seçilen 437 (248 erkek, 189 kadın) öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Cabi ve Yalçınalp (2013) tarafından geliştirilen “Öğretmen Adaylarına Yönelik Mesleki Kaygı Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22.0 programı kullanılmıştır. Araştırma verilerinin normal dağılım gösterip göstermediğini belirlemek amacıyla non-parametrik normallik testleri yapılmıştır. Normal dağılım göstermeyen veri setleri için Kurtosis-Skewness değerlerine bakılmış ve değerler +2/-2 arasında olduğu için verilerin normal dağılım gösterdiği belirlenmiş ve parametrik testler uygulanmıştır. Bağımsız değişkenler arasındaki farklılığın tespitinde independent sample t-testi ve One Way Anova analizlerinden yararlanılarak, sayısal veriler tablolar halinde yorumlanmıştır. Veriler normal dağılım göstermediği için testler kullanılarak 0.05 anlamlılık düzeyinde incelenmiştir. Sonuç olarak araştırma grubunun mesleklerine yönelik kaygı düzeylerinin cinsiyet değişkeni açısından farklılık olduğu ve erkek öğretmen adaylarının mesleki kaygı durumlarının kadınlardan daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğrenim görülen sınıf seviyesi açısından ölçeğin; atanma merkezli kaygı ile uyum merkezli kaygı değişkenleri arasında anlamlı bir farklılık olduğu ve 3. sınıfta öğrenim gören öğretmen adaylarının mesleki kaygı durumlarının 4. sınıfta öğrenim gören öğretmen adaylarından daha fazla olduğu görülmüştür. Katılımcıların mezun olunan lise türü değişkeni açısından meslek lisesi mezunlarının diğer lise türlerinden daha düşük mesleki kaygıya sahip olduğu, imam hatip lisesi mezunlarının daha yüksek mesleki kaygıya sahip olduğu görülmektedir. Akademik not ortalaması değişkeni açısından baktığımızda genel not ortalaması 3.51 ve üzerinde olan öğretmen adaylarının atanma merkezli kaygı durumlarının diğer gruplara oranla yüksek olduğu gözlenmiştir. Ayrıca anne eğitim düzeyi değişkeni açısından baktığımızda ilkokul olanların mesleki kaygı durumlarının lise mezunu olanlardan yüksek olduğu görülürken, atanma merkezli kaygı alt boyutunda; baba eğitim düzeyi ilkokul, ortaokul ve üniversite olanların lise mezunu olanlardan yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Beden Eğitimi ve Spor , Öğretmen Adayı , Öğretmenlik Mesleği , Mesleki Kaygı

Examination of Physical Education and Sports Teacher Candidates' Anxiety Towards Teaching Profession In Terms of Different Variables

Abstract

Teaching as a profession is seen as safe in society, but the increase in the number of teacher training institutions in recent years has led to an increase in the number of qualified teachers. Therefore, it is seen that finishing school is not enough and causes anxiety. The aim of this study is a descriptive study to examine the anxiety of physical education teacher candidates towards their profession. The population of the study consists of 3rd and 4th grade physical education and sports teacher candidates studying in the faculties of sport sciences of universities in the 2022-2023 academic year, and the sample group consists of 437 (248 male, 189 female) teacher candidates selected on the basis of volunteerism. As a data collection tool in the study; "Professional Anxiety Scale for Prospective Teachers" developed by Cabi and Yalçınalp (2013) was used. SPSS 22.0 program was used for data analysis. Non-parametric normality tests were performed to determine whether the research data were normally distributed. For the data sets that did not show normal distribution, Kurtosis-Skewness values were examined and since the values were between +2/-2, it was determined that the data showed normal distribution and parametric tests were applied. Independent sample t-test and One Way Anova analyses were used to determine the differences between independent variables and the numerical data were interpreted in tables. Since the data were not normally distributed, the tests were analyzed at 0.05 significance level. As a result, it was determined that the anxiety levels of the research group towards their professions differed in terms of gender variable and the occupational anxiety levels of male pre-service teachers were higher than female pre-service teachers. It was found that there was a significant difference between the variables of assignment-centered anxiety and adaptation-centered anxiety in terms of the grade level of the scale, and the occupational anxiety of the pre-service teachers studying in the 3rd grade was higher than the pre-service teachers studying in the 4th grade. In terms of the type of high school the participants graduated from, vocational high school graduates had lower professional anxiety than other high school types, while imam hatip high school graduates had higher professional anxiety. In terms of the academic grade point average variable, it was observed that pre-service teachers with a grade point average of 3.51 and above had higher assignment-centered anxiety than the other groups. In addition, in terms of the mother's education level variable, it was seen that those with primary school education had higher levels of occupational anxiety than those with high school graduates, while in the sub-dimension of assignment-centered anxiety; it was concluded that those with primary school, secondary school and university education levels were higher than those with high school graduates.

Keywords

Physical Education and Sports , Pre-service Teacher , Teaching Profession , Occupational Anxiety

References

• Aktaş, B. Ç. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının mesleki yaşamlarında karşılaşabileceklerini düşündükleri sorunlar. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(38), 16-30.
• Alisinanoğlu, F., Kesicioğlu, O., & Ünal, E. (2010). Investigation of pre-school teachers' professional anxiety levels (translation: Investigation of occupational anxiety in prospective pre-school teachers). Paper presented at the 2nd International Teacher Training Policies and Problems Symposium. Ankara: Hacettepe University.
• Altun, E., & Ateş, A. (2008). The problems and future concerns of computer and instructional technologies preservice teachers. Elementary Education Online, 7(3), 680-692.
• Baştürk, R. (2007). Kamu personeli seçme sınavına hazırlanan öğretmen adaylarının sınav kaygı düzeylerinin incelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(2), 163-176.
• Bilgici, B. G. & Deniz, Ü. (2016). Investigation of preservice preschool teachers' future anxiety. Kastamonu Journal of Education, 24(5), 2353-2372. https://doi.org/10.30964/auebfd.1120906
• Bozdam, A. (2008). Investigation of Teacher Candidates' Professional Anxiety Levels in Terms of Some Variables [Unpublished Master's Thesis]. Selçuk University.
• Cabı, E., & Yalçınalp, S. (2013). Öğretmen adaylarIna yönelik mesleki kaygı ölçeği (MKÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(44), 85-96.
• Can, N. (2004). Teacher development and effective teacher behavior. Erciyes University Journal of Social Sciences Institute, 1(16), 103-119.
• Ceyhan, A. A. (2004). Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans programına devam eden öğretmen adaylarının umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 91-102.
• Coskuner, Z., & Ugurlu, F. M. (2020). Occupational anxiety of prospective physical education and sports teachers in Turkey. Asian Journal of Education and Training, 6(3), 520-526.
• Çubukçu, Z., & Dönmez, A. (2011). The examination of the professional anxiety levels of teacher candidates. Journal Of Theory and Practice in Education, 7(1), 3-25.
• Deniz, S., & Tican, C. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik inançları ile mesleki kaygılarına yönelik görüşlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 1838-1859. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2017.17.32772-363968
• Dilmaç, O. (2010). Investigation of visual arts teacher candidates' anxiety levels in terms of various variables. Atatürk University Journal of Fine Arts Institute, 24, 49-65.
• Dursun, S., & Karagün, E. (2012). Investigation of pre-service teachers' occupational anxiety levels: A research on Kocaeli University School of Physical Education and Sports senior students. Kocaeli University Journal of Social Sciences, 24, 93- 112.
• Harmandar Demirel, D. D., Serdar, E., & Demirel, M. (2018). Determination of occupational anxiety levels of teacher candidates studying in different departments. International Journal of Human Sciences, 15(4), 2458-9489.
• Kara A. (2020). Investigation of the relationship between personality characteristics and occupational anxiety levels of music teacher candidates [Unpublished Master's Thesis]. Atatürk University.
• Karasar, N. (2014). Scientific Research Method. Nobel Publication Distribution.
• Kuru, O. (2018). Investigation of classroom teaching students' speaking anxiety. Abant Izzet Baysal University Journal of Faculty of Education, 18(4), 2193-2206. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.41844-428575
• Özden, Y. (2002). New values in education. Pegem A Publishing.
• Öztürk, C. (2018). Investigation of the anxiety levels of prospective science and classroom teachers towards the teaching profession [Unpublished Master's Thesis]. Akdeniz University.
• Öztürk, M. (2016). Köy ve kasabalarda görev yapan öğretmenlerin mesleğin ilk yılında yaşadıkları güçlükler. İlköğretim Online, 15(2), 378-390. https://dx.doi.org/10.17051/io.2016.55573
• Öztürk, S. (2005). Professional foundations of teaching. Ütopya Publishing House.
• Saracaloğlu, A. S. (2009). Ortaöğretim sosyal alanlar öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik yeterlikleri, kaygıları ve akademik güdülenme düzeyleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 38-54.
• Şen, H. Ş., & Erişen, Y. (2002). Qualities of effective instructors at teacher education institutions. Gazi University Gazi Education Faculty Journal, 22(1), 99-116.
• Şen, S. Y. (2016). Investigation of the relationship between critical thinking tendencies, empathy skills and professional anxiety levels of pre-school education teacher candidates [Unpublished Master's Thesis]. Çanakkale Onsekiz Mart University.
• Tabancalı, A., Çelik, K., & Korumaz, M. (2016). Professional Anxiety Level of Pre Service Teachers in Turkish Context. e-International Journal of Educational Research, 7(3), 63-73.
• Taşğın, Ö. (2006). Investigation of occupational anxiety levels of prospective teachers studying at the School of Physical Education and Sports in terms of some variables. Kastamonu Journal of Education, 14(2), 679-686.
• Telef, B. B. (2013). Psychological well-being scale (Pioo): Turkish adaptation, validity and reliability study. Hacettepe Journal of Faculty of Education, 28(3), 374-384.
• Temiz, E. (2011). An examination for vocational anxiety level of teacher candidates of department of fine arts educatıon ın the sense of genderand field variables. Fine Arts, 6(2), 303-310.
• Tümerdem, R. (2007). Factors affecting the anxiety of final year chemistry students of Dicle University Faculty of Education. Electronic Journal of Social Sciences, 6(20), 32-45.
• Tümkaya, S., & Çavuşoğlu, İ. (2010). Sınıf öğretmenliği son sınıf öğretmen adaylarının tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 468-481.
• Türkdoğan, S.C. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörlere göre mesleki kaygıları [Unpublished master’s thesis]. Denizli Pamukkale University.
• Uygun, K., Avaroğulları, M., & Oran, M. (2016). Investigation of occupational anxiety levels of social studies teacher candidates. Turkish Studies, 11(21), 417-436.