Mahremiyetin Dönüşümü: Ünlülerin Instagram Paylaşımları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, , 197 - 216, 22.01.2019

Ayşenur Akyazı

https://doi.org/10.21547/jss.431086

Cited By: 4

Öz

Sosyal medya gizli olan şeklinde tanımlanan mahremiyet kavramı üzerinde yeniden düşünmeye sevk etmektedir. Bu sanal mecrada bireylerin yaptıkları paylaşımlar mahremiyetin sınırlarını zorlamaktadır. Bireyler bu yeni mecrada kendilerini daha özgür hissetmekte ve daha cesur paylaşımlarda bulunmaktadırlar. Bu durumun etkisiyle bireyin mahremiyetine ilişkin olanlar bir kamusal alan olan sosyal medyada da sergilenmektedir.  Bireyler günlük hayatlarında çoğu kişiyle paylaşmaktan çekindikleri mahrem alanlarına ilişkin özel alanlarında çekilen fotoğraf ve videoları sosyal ağlarda takipçileriyle paylaşmaktan kaçınmamaktadırlar.

Mahremiyet algısının McLuhan’ın teknolojik belirleyicilik yaklaşımı bağlamında ele alındığı bu çalışmanın amacı sosyal ağlarda yapılan paylaşımlar sonucu mahrem alanın sınırının belirsizleşmesini ve mahremiyet anlayışının aşınmasını ortaya koymaktır.  Bu amaçla ünlü olarak nitelendirilen toplumda ön plana çıkan bireylerin popüler sosyal medya araçlarından Instagram’daki kişisel paylaşımları incelenmiştir. 

Araştırma kapsamında bir sosyal medya sistemi olan ve sosyal medya hesaplarının ölçümlerini yayınlayan “boomscial.com” adlı siteden Instagram Türkiye raporlarına ulaşılmıştır. Araştırmada betimleme yöntemi kullanılmıştır. Medyatik anlamda ünlü kişilerin isimlerine ulaşılabilecek sektörlerden takipçi sayısı en fazla olan 10 ünlü seçilmiştir.  Araştırmanın örneklemini toplamda 4 farklı sektörden 40 ünlü oluşturmaktadır. Seçilen 40 ünlünün Instagram hesaplarından mahrem alanlarının ifşasına yönelik olan paylaşımlar seçilerek içerik analizine tabi tutulmuştur.

İnceleme sonucunda ünlülerin %22’sinin özel alanlarında çekilen fotoğrafları paylaştıkları görülmektedir. Yapılan fotoğraf paylaşımlarına alınan en fazla beğeninin takipçi sayısına oranı % 8,2 olurken, en az oranı ise % 0,2 olmuştur. Bu ünlülerin paylaştıkları diğer içerikler incelendiğinde, takipçilerinin ünlülerin milliyetçilik gibi duygularına hitap eden, meslekleriyle ilgili olan ve kamusal alanlarda bulunduklarını gösteren içerikleri daha fazla beğendikleri görülmektedir. Bu noktadan hareketle ünlülerin mahremlerini paylaşma eğiliminin başlamasına karşılık, takipçilerde mahremi takip etme eğiliminin olmadığı anlaşılmaktadır. Bu çalışma toplumumuzda bilişim teknolojileri ile günden güne değişen mahremiyet algısının boyutlarını ortaya koyması açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mahremiyet, Özel Alan, Sosyal Medya

Transformation of Privacy: A Study on The Instagram Shares of Celebrities

Öz

Social media leads people to rethink the concept of privacy,
which is defined as what is secret. Shares of individuals on this virtual medium
push the boundaries of privacy. Individuals feel more free in this new medium
and are sharing more bravely. Under the influence of this situation, content
related to the privacy of the individual is also exhibited in social media, a
public space. Individuals do not refrain from sharing their photos and videos,
taken in their private space, with their followers on social networks, whereas
they often hesitate sharing them with others in their daily lives.

The aim of this study, in which the perception of privacy is
addressed in the context of McLuhan's technological determinism approach, is to
put forth the corrosion of the concept of privacy and the boundaries of private
life as a result of shares on social platforms. For this purpose, the personal
shares of individuals in the forefront of society, defined as celebrities, on
the popular social media tool Instagram have been examined.

In the scope of this research, Instagram Turkey reports from
the website “boomsocial.com”, which publishes the measurements of social media
accounts, have been accessed. The description method is used in the study. 10
famous people with the greatest number of followers were selected from the
sectors where the names of famous people can be reached. The sample of the
research consists of 40 celebrities from 4 different sectors in total. In the
Instagram accounts of the selected 40 people, the shares towards disclosure of
private space were selected and analyzed by content analysis method.

As a result of the study, it is seen that 22% of
famous people share photographs taken in private areas. The highest ratio of
the number of likes received to number of followers for the shared photos is
8.2% while the minimum ratio is 0,2%. When the other content shared by these
celebrities is examined, it is seen that followers are more likely to
appreciate a content, which evokes feelings of nationalism, is related to their
profession, or shows that they are in public spaces. It is understood that
there is no tendency of followers to follow the private life, although there is
a new tendency of famous people to share their private life. This study is
important, as it puts forth the perception of privacy in our society

Anahtar Kelimeler

Privacy, Private Sphere, Social Media

Kaynakça

• Akyazı, E. (2018). Spor toto süper lig takımlarının spor iletişimi bağlamında Instagram’ı kullanımı. International Journal of Social Sciences and Education Research, Volume: 4(2), 317-327.
• Akyazı, E., Akyazı, A. (2013). Yeni bir demokrasi platformu olarak sosyal medya: TBMM 24. dönem milletvekillerinin “Twitter” ortamındaki mevcudiyetleri ve “Suriye krizi” üzerinden mesaj içeriklerinin analizi. A.Algül, N. Üçer (Ed.), Yeni medyada demokrasi: sosyal medyaya dair araştırmalar (ss. 205-223). İstanbul: Literatürk Yayınları.
• Arendt, H. (2003). İnsanlık durumu. B. Şener (Çev.) İstanbul: İletişim.
• Binark, M. (2005). Kimlik (lenme) dipnotsuz iletişim ve etnik laflama odaları. M.Binark, B.Kılıçbay (Ed.), İnternet toplum kültür (ss:118-138). Ankara: Epos Yayınları.
• Budak, H. (2018). Sosyal medya iletişiminde mahremiyetin serüveni. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(1), 146-170.
• Çetin, E. (2015). Sosyal paylaşım ağlarında fotoğraf, yer/mekan bildirimi paylaşımları ve mahremiyet: Facebook örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 8 (41), 779-788.
• Demir, A. (2017). Panopticon ve synopticon geriliminde özgürlük paradoksu. Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, (28), 55-65.
• Erdönmez, M.E., Akı, A. (2005). Açık kamusal kent mekanlarının toplum ilişkilerindeki etkileri. MGaron YTÜ Mimarlık Fakültesi e-dergi, 1(1), 67-87.
• Göregenli, M. (2010). Çevre psikolojisi: insan mekân ilişkileri, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• İzgi, M. (2009). Etik açıdan yaşlı mahremiyeti: huzurevi örneğinde hizmet alanlar ve verenler açısından bir değerlendirme. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karahisar, T. (2015). Yeni medya, mahremiyet ve unutulma hakkı. T.Kara, E. Özgen (Ed.), Ağdaki şüphe: bir sosyal medya eleştirisi (ss:249-276). İstanbul: Beta Basım A.Ş.
• Kılıçbay, B. (2006). Mahremiyet, sıradan gerçeklik ve medya. Kültür ve İletişim Dergisi, 9(1), 113-134.
• Kılıçoğlu, M. (2008). Şeref, haysiyet ve özel yaşama basın yoluyla saldırılardan hukuksal sorumluluk. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Köksal, Y., Özdemir, Ş. (2013). Bir iletişim aracı olarak sosyal medyanın tutundurma karması içerisindeki yeri üzerine bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 323-337.
• Kuruoğlu, K. (2016). Dijital ortamda panoptisizm. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, (31), 254-267.
• Öztekin, H., Öztekin, A. (2010). Modernleşme -mahremiyet ilişki ve mekanda mahremiyetin aleniyete dönüşmesi. e-Journal of New World Sciences Academy, 5(4), 526-540.
• Sabuncuoğlu, A. (2015). Sosyal medyanın bir gösteriş tüketimi mecrası olarak kullanımı. Z.A. Özgür, A. İşman (Ed.), İletişim Çalışmaları 2015 (ss:369-380). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
• Toktaş, S. A., Binark, M. (2012). Türkiye'de dijital gözetim. İstanbul: Alternatif Bilişim Derneği.
• Toprak, A., Yıldırım, A. (2009). Toplumsal paylaşım ağı Facebook: görülüyorum. İstanbul: Kalkedon.
• Yalçın, N. (2017). Enformasyon toplumu bağlamında teknolojik distopya üzerine bir çalışma: Mr. robot örneği. Yeni Medya Elektronik Dergi, 1(1), 93-101.
• Digital in 2017: global overwiew Erişim Tarihi: 15.01.2018. https://wearesocial.com/uk/special-reports/digital-in-2017-global-overview
• Ünlüler sosyal medyada paylaşım işini abarttı Instagram’ınzirvesi. Erişim Tarihi:10.02.2018. http://kelebekgaleri.hurriyet.com.tr/galeridetay/77737/2368/1/unluler-sosyal-medyada-paylasim-isini-abartti.
• Ünlülerin sosyal medyaya damga vuran paylaşımları. Erişim Tarihi: 10.02.2018. http://www.haberturk.com/galeri/magazin/455672-unlulerin-sosyal-medyaya-damga-vuran-paylasimlari.
• Instagram'ın en cesur 20 Türk ünlüsü. Erişim Tarihi:10.02.2018. http://www.posta.com.tr/instagram-in-en-cesur-20-turk-unlusu-galerisi-1316632.
• Mahremiyet. Erişim Tarihi:05.01.2018. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5b1687727d3dc1.35133177
• Mehmet Âkif Ersoy: Aç gözünü. Erişim Tarihi:15.01.2018. http://www.ulukanal.com/mehmet-kif-ersoy-ac-gozunu/3481/
• Kagem Bülten. Erişim Tarihi: 20.01.2018. https://issuu.com/tdvkagem/docs/kagemb__lten_4.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. Erişim Tarihi:03.01.2018. https://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa82.htm.