İnşaat Projelerinde Kaliteyi En Çok Etkileyen Aşamanın Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP ) ile Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 374 - 396, 31.12.2024

Fatma Taraf

Öz

İnşaat projeleri, “İş Geliştirme ve Teklif Hazırlama” aşaması ile başlayıp “Kesin Kabul ve Sonrasına” kadar devam eden proje yaşam döngüsü çerçevesinde tamamlanmaktadır. Bir inşaat projesinin başarısı; proje yaşam döngüsü çatısı altında ele alınıp, projenin tamamlanmasına kadar etkin bir Kalite Yönetim Sistemi (KYS)’nin uygulanmasına bağlıdır. Yapılan bu çalışmada, inşaat projelerinde kaliteyi en çok etkileyen proje yaşam döngüsü aşamanın ve bu aşamadaki kaliteyi etkileyen en önemli kriterlerin belirlenmesi problemi ele alınmıştır. Öncelikli olarak; ana kriterler, alt kriterler ve alternatifler belirlenerek bir ağ modeli oluşturulmuştur. Sonraki aşamada ise, ana kriterler ve alt kriterler arasındaki etkileşimler belirlenmiştir. Kriterlerin her bir alternatif seçeneği dikkate alınarak; ikili karşılaştırmalarının tamamlanmasıyla, alternatifler arasından en uygun olanı belirlenmiştir. Sonuçlar, inşaat projelerinde kaliteyi en çok etkileyen aşamanın, “İnşaat/İmalat & Devreye Alma” alternatifi ve bu alternatifi etkileyen en önemli kriterlerin ise “Kurum Yapısı” ve “Operasyon” olduğu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

İnşaat Projeleri, Proje Yaşam Döngüsü, Kalite, Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP)

Kaynakça

• Akın, A., Arar, T. ve Ulukök, E. (2018). Örgütlerdeki ahlaki standartları etkileyen faktörlerin AHP yöntemi ile belirlenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 57-68. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/akuiibfd/issue/37922/438106
• Alpay, M. (2010). Kredi değerlerinin ölçülmesinde TOPSİS yöntemi ve bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 150. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=PGHhosoAV369P2BunTVL1Q&no=KZGtc2uAz1mq Y0unao9tTg
• Alwerfalli, D. ve Karataş, A. (2016). Application of Quality Management Systems (QMS) in construction industry. Proceedings of the 2016 International Conference on Industrial Engineering and Operations Management Detroit, Michigan, USA, 23-25. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/327546198
• Aydın, M. K. (2014). İnşaat projelerinde Kalite Yönetimi uygulamaları. Web: http://www.mustafakemalaydin.com/wp (Erişim tarihi: 01 Eylül 2019).
• Bakar, A. H. B. A., Ali, K. B. ve Rasheed, E. O. (2011). Total Quality Management Practices in large construction companies: A case of Oman. World Applied Sciences Journal, 15(2), 285-296. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/286960160
• Barrett, P. S. (2000). Systems and Relationships for construction quality. International Journal of Quality & Reliability Management, 17(4/5). Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/28579804_Systems_and_relationships_for_construction_quality
• Braunschweig, T. ve Becker, B. (2004). Choosing research priorities by using the Analytic Hierarchy Process: An application to international agriculture. R&D Management, 34(1), 77-86. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/228130090_Choosing_Research_Priorities_by_Using_the_Analytic_H ierarchy_Process
• Bubshait, A. A. ve Al-Atiq, T. H. (1999). ISO 9000 Quality Standards in construction. Journal of Management in Engineering, 15(6), 41-46. Doi: 10.1061/(ASCE)0742-597X(1999)15:6(41)
• Bhutia, P. W. ve Phipon, R. (2012). Appication of AHP and TOPSİS method for supplier selection problem. Journal of Engineering, 2(10), 43-50. Erişim adresi: e-ISSN: 2250-3021, p-ISSN: 2278-8719, www.iosrjen.org
• Chan, A. P. C., Wong, F. K. W. ve Lam, P. T. I. (2006). Assessing quality relationships in public housing an empirical study. International Journal of Quality & Reliability Management, 23(8), 909-927. Erişim adresi: https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/02656710610688130/full/html
• Chandran, B., Golden, B. ve Wasil, E. (2005). Linear programming models for estimating weights in the Analytic Hierarchy Process. Computers and Operations Research, 32(9), 2235-2254. Doi: https://doi.org/10.1016/j.cor.2004.02.010
• Cleland, D.I ve Ireland, L.R. (2002). Project Management, Straregic Design and Implementation. 4th Edition, The macGraw-Hill Companies, Icn. Erişim adresi: https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=1251522
• Çelebi, D. ve Kuruoğlu, M. (2015). İnşaat imalat sürecinde, imalat kalitesi değişkenliğinin, yüklenici ve alt yüklenici personelin niteliğine göre değerlendirilmesi. Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-12. Erişim adresi: https://doi.org/10.20854/befmbd.80701
• Çiçek, T., Yıldız, M. S. ve Durak, İ. (2020). The selection of the most suitable supplier in sustainable supply chain with AHP, TOPSİS and Electre methods. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 16, 1- 18. Erişim adresi: https://eurasianacademy.org/index.php/econstat/article/view/1001
• Donegan, H. A., Dodd, F. J. ve Mcmaster, T. B. M. (1992). A new approach to AHP decision making. The Statistician, 41(3), 295-302. Erişim adresi: https://www.jstor.org/stable/2348551
• Ekin, E. ve Dolanbay, G. (2024). AHP temelli TOPSİS yöntemi ile yer seçim problemine ilişkin bir uygulama. İstanbul Gelişim Dergi, 11(1), 301-317. Doi: https://dx.doi.org/10.17336/igusbd.1209399
• Erdem, K. M. ve Çalış, G. (2022). İnşaat projelerinde kalite performansını etkileyen faktörler: Türkiye’de bir alan çalışması. Teknik Dergi, 33(6), 13037-13051. Erişim adresi: https://doi.org/10.18400/tekderg.1015939
• Forman, E.H. ve Gass, S. I. (2001). The Analytic Hierarchy Process-An Exposition. Operations Research, 49(4), 469-486. Erişim adresi: https://doi.org/10.1287/opre.49.4.469.11231
• Geletu, N. (2020). Factors affectıng qualıty of constructıon projects: In the case of selected buılding construction industries in Addıs Ababa, Ethiopia. St. Mary's University Institutional Repository Thesis and Dissertation Masters Program.
• Gharehbaghi, K. ve McManus, K. (2003). The construction manager as a leader. Leadership and Management in Engineering, 3(1), 56-58. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/245492685_The_Construction_Manager_as_a_Leader
• Günay, Z. ve Ünal, Ö. (2016). AHP-TOPSIS yöntemi ile tedarikçi seçimi (bir telekomünikasyon şirketi örneği). PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 37-53. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/pesausad/issue/26079/274881
• Hailu, A. Y. ve Maniha, N. (2023). Factors influencing the quality of construction project in Public Universities. International Journal of Business Management and Economics, 4(1), 13-31. Doi: https://doi.org/10.47747/ijbme.v4i1.990
• Heldman, K. (2005). Project Management Professional, Study Guide. 3rd Edition, Wiley Publishing, Inc., New Jersey.
• Hijazi, R. (2021). Factors hindering quality performance in construction projects: An empirical study. Review of Applied Socio-Economic Research, 21(1), 47-57. Erişim adresi: URL: http://www.reaser.eu
• Jha, K. N. (2011). Construction project management: Theory and practice. Pearson Education, ISBN: 978-81- 317-3249-6. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/261411337_Construction_Project_Management_Theory_and_Practic
• Jha, K. N. ve Iyer, K. C. (2006). Critical factors affecting quality performance in construction projects. Total Quality Management, 17(9), 115-1170. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/233358303_Critical_Factors_Affecting_Quality_Performance_in_Con struction_Projects
• Jian-Zhong, X., Li-Jing, W. ve Jun, L., (2008). A study of AHP-Fuzzy comprehensive evaluation on the development of eco-enterprise. International Conference On Management Science & Engineering, 219-224. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/224347468_A_study_of_AHPfuzzy_ comprehensive_evaluation_on_the_development_of_eco-enterprise
• Joy, T. (2014). A study on factors influencing quality of construction projects. International Journal of Innovative Research & Development, 3(5), 384-387. Erişim adresi: https://internationaljournalcorner.com/index.php/ijird_ojs/article/view/134750
• Keng, T. C. ve Rahman, H. A. (2011). Study of quality management in construction projects. Chinese Business Review, ISSN 1537-1506, 10(7), 542-552. Erişim adresi: https://www.davidpublisher.com/Public/uploads/Contribute/556294ac47af9.pdf
• Kumar, P. ve Singh, R. K. (2012). A Fuzzy AHP and TOPSIS methodology to evaluate 3PL in a supply Chain. Journal of Modelling in Management, 7(3), 287-303. Erişim adresi: https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/17465661211283287/full/html
• Lee, D. ve Hwang, J. (2010). Decision support for selecting exportable nuclear technology using the Analytic Hierarchy Process: A Korean case. Energy Policy, 38(1), 161-167. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.enpol.2009.08.069
• Mane, P. P. ve Patil, J. R. (2015). Quality Management System at construction project. Proceedings of the Civil Engineering PG Conference 2015, Held at MAEER’s MIT, Pune-411038, 24-25. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/320149717
• Maylor, H. (2003). Project Management. 3rd Edition, Pearson Education, Ltd. Monjezi, M., Dehghani, H., Singh, T. N., Sayadi, A.R. ve Gholinejad, A. (2010). Application of TOPSIS method for selecting the most appropriate blast design. Arabian Journal of Geosciences, 5(1), 95-101. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/225805698_Application_of_TOPSIS_method_for_selecting_the_most _appropriate_blast_design
• Neyestani, B. (2016). Effectiveness of Quality Management System (QMS) on construction Project, 1-13. Doi: https://doi.org/10.5281/zenodo.290272
• Olian, J. D. ve Rynes, S. L. (1991). Making total quality work: Aligning organizational processes, performance measures, and stakeholders. Human Resource Management, 30(3), 303–333. Doi: https://doi.org/10.1002/hrm.3930300303
• Özbek, A. (2012). Üçüncü parti lojistik (3PL) firmanın Analitik Hiyerarşi Süreciyle (AHS) belirlenmesi. International Journal of Engineering Research and Development, 5(2), 46-54. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/299436894
• Perçin, S. (2009). Evaluation of Third-party Logistics (3PL) Providers by using a two-phase AHP and TOPSIS Methodology. Benchmarking: An International Journal, 16(5), 588-604. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/235264295
• Pesen, E. (2012). Analitik Hiyerarşi Prosesi ile AR-GE projesi seçimi: İş makinaları sektöründe bir uygulama. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Mersin, 105. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=gIR_KVB4J7npDuSJc4Rj_Q
• Peng, X. Ve Dai, F. (2009). Information systems risk evaluation based on the AHP-fuzzy algorithm. International Conference on Networking and Digital Society, 2, 178-180. Doi: 10.1109/ICNDS.2009.124
• Pineda-Henson, R. ve Culaba, A. B. (2008). Mendoza G.A., evaluating environmental performance of pulp and paper manufacturing using the Analytic Hierarchy Process and Life-Cycle Assessment. Journal of Industrial Ecology, 6(1), 15-28. Erişim adresi: https://doi.org/10.1162/108819802320971614
• Prihartanto, E., Syarif, I. A. ve Utomo, E. (2021). Analysis of the effect of foreword performance on the quality of construction projects in Tarakan city. Gatot Kaca Journal, 2(2). Doi: https://doi.org/10.37638/gatotkaca.v2i2.387
• Saaty, T. L. (1990). How to make a decision: The Analytic Hierarchy Process. European Journal of Operational Research, 48(1), 9-26. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/0377-2217(90)90057-I
• Saaty, T. L. (1994). How to make a decision: The Analytic Hierarchy Process. Interfaces, 24(6), 75-105. Doi: 10.13128/Aestimum-7138
• Saaty, T.L.ve Niemira, M.P. (2006). A Framework for Making a Better Decision How to Make More Effective Site Selection. Store Closing and Other Real Estate Decisions. Research Review, 13(1).
• Saaty, T. L. ve Vargas, L. G. (2012). Models, Methods, Concepts & Applications of the Analytic Hierarchy Process. Springer US, for further volumes: http://www.springer.com/series/6161, 175. Erişim adresi: https://link.springer.com/book/10.1007/978-1-4614-3597-6
• Senaratne, S. ve Jayarathna, T. (2012). Quality planning process of construction contractors: Case studies in Sri Lanka. Journal of Construction in Developing Countries, 17(1), 101–114. Erişim adresi: http://web.usm.my/jcdc/vol17_1_2012/Art%207_jcdc17-1.pdf
• Sezgin, O. B. (2011). İnşaat sektöründeki projelerde kalite performansını belirleyen başarı faktörleri: İzmir ili örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi, 134. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/33529568- Insaat-sektorundeki-projelerde-kalite-performansini-belirleyen-basari-faktorleri-izmir-ili-ornegi.html
• Shaari, N., Abdullah, M. N., Sheng, S. Z. ve Lokman, M. A. A. (2017). Quality Management System in contractor organisations: An empirical study on costs and benefits of ISO 9001:2008 implementation. International Journal of Real Estate Studies, 11(5).
• Shanmugapriya, S. ve Subramanian, K. (2015). Ranking of key qualıty factors in the Indian constructıon industry. International Research Journal of Engineering and Technology (IRJET), 2(7,) 907-913. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/302902522
• Shanmugapriya, S. ve Subramanian, K. (2015). Structural equation model to investigate the factors influencing quality performance in Indian construction projects. Sadhana- Academy Proceedings in Engineering Sciences 40(6), 1975-1987. Erişim adresi: https://www.ias.ac.in/public/Volumes/sadh/040/06/1975-1987.pdf
• Sharma M. J., Moon, I. ve Bae, H. (2008). Analytic Hierarchy Process to assess and optimize distribution network. Applied Mathematics and Computation, 202(1), 256- 265. Doi: 10.1016/j.amc.2008.02.008
• Sheikh, A. H. A., İkram, M., Ahmad, R. M., Qadeer, H. ve Nawaz, M. (2019). Evaluation of key factors influencing process quality during construction projects in Pakistan. Grey Systems: Theory and Application, 9(3), 321-335. Doi: 10.1108/GS-01-2019-0002
• Sipahioğlu, A. (2008). Analitik hiyerarşi süreci (AHP) ders notları. Osman Gazi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü (yayımlanmamış).
• Stain, W. E. ve Mizzi, P. J. (2007). The harmonic consistency index for the Analytic Hierarchy Process. European Journal of Operational Research, 177(1), 488-497. Erişim adresi: https://doi.org/10.1016/j.ejor.2005.10.057
• Supçiller, A. A. ve Çapraz, O. (2011). AHP- TOPSİS yöntemine dayalı tedarikçi seçimi uygulaması. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonımetri ve İstatistik Dergisi, 13, 1-22. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuekois/issue/8980/112036
• Tang, W., Qiang, M., Duffield, C. F., Young, D. M. ve Lu, Y. (2009). Enhancing Total Quality Management by partnering in construction. Journal of Professional Issues in Engineering Education and Practice, 135(4), 129- 141. Doi: 10.1061/(ASCE)1052-3928(2009)135:4(129)
• Taş, M., Özlemiş, Ş. N., Hamurcu, M. ve Eren, T. (2017). Analitik Hiyerarşi Prosesi ve hedef programlama karma modeli kullanarak monoray projelerinin seçimi. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 2(2), 24-34. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/humder/issue/31307/341251
• Tüzemen, A. ve Özdağoğlu A. (2007). Doktora öğrencilerinin eş Seçiminde önem verdikleri kriterlerin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 215-232. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/260714219
• Vargas, R. V. (2008). Practixcal guide to project planning. Taylor & Francis Group, Boca Raton., 232, Doi: https://doi.org/10.1201/9781420045055
• Wang, H. S., Che, Z. H. ve Wu, C. (2010). “Using Analytic Hierarchy Process and Particle Swarm Optimization Algorithm for evaluating product plans”. Expert Systems with Applications, 37(2), 1023–1034. Doi: 10.1016/j.eswa.2009.05.073
• Wang Y., Liu J. ve Elhag T. (2008). An integrated AHP-DEA methodology for bridge risk assessment. Computers & Industrial Engineering, 54(3), 513-525. Doi: 10.1016/j.cie.2007.09.002
• Wei, J. (2010). TOPSIS method for multiple attribute decision making with incomplete weight information in linguistic setting. Journal of Convergence Information Technology, 5(10), 181-187. Doi: 10.4156/jcit.vol5.issue10.23
• Vadivel, T. S., Doddurani, M., Shobana, K. S. ve Kalidhass, B. (2016). Analyzing the factors affecting quality in construction. International Journal of Engineering Research & Technology (IJERT), Conference Proceedings, 4(33), 2278-0181. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/337228031
• Yusuf, A. A., Mofio, B. M. ve Ahmed, A. B. (2007). Proximate and mineral composition of tamarindus indica linn 1753 seeds. Science World Journal, 2(1), 1-4. Erişim adresi: https://www.scienceworldjournal.org/article/view/957
• Zenger J. H. ve Folkman, J. (2002). The extraordinary leader: Turning good managers into great leaders. San Francisco, CA: McGrawHill.
• Zhou Y. D. ve Shi, M. L. (2009). Rail transit project risk evaluation based on AHP model. Second International Conference on Information and Computing Science, 3, 236-238.