Doğu Batı Çekişmesinin Bir Aracı Olarak İslamofobi’nin Pragmatik Nedenleri Üzerine Makāsıdü’ş-Şerîa Bağlamında Bir Tahlil Denemesi

Yıl 2022, Cilt: 20 Sayı: 2, 626 - 643, 31.12.2022

Mustafa Bozkurt

https://doi.org/10.18317/kaderdergi.1174724

Öz

Batılıların eskiden beri, Müslümanları ve İslam’ı kendi varoluşlarının önünde bir engel olarak gördükleri söylenebilir. Sürekli kendilerini üstün görüp kendileri gibi olmayanları küçümseme yoluna gitmişlerdir. Bu bakış açısının oluşturduğu önyargı, İslam medeniyetini görmelerinin önünde bir engel oluşturmuştur. Her ne kadar birçok bilim insanı ve düşünür, İslam düşüncesinden etkilenerek bu birikimi değerlendirme çabasına girseler de yönetimler ve halklar meseleye karşıtlık olarak bakmışlardır. Müslümanların fetihler yoluyla Batılı (Hristiyan) toplumların ülkelerini fethetmeye başlamalarıyla bu kin daha da artmıştır. Viyana Kilise Konseyi’nin destekleriyle kurulan Oryantalizm Araştırma Merkezleri'nin amacı, Doğuluları/Müslümanları anlama yerine onları tüm yönleriyle tanıyarak bulabildikleri zayıf tarafları üzerinden bu mücadeleyi daha sistematik hale getirmek olmuştur. Böylece Batılılar kendilerinin her alanda üstün olduğunu Müslümanların ise eskiden beri gerici olduğunu ve düzeltilmeleri gerekenler olduğunu Müslüman zihnine yerleştirmek istemişlerdir. Modern dönemde Batı’da dinin bilime ve ilerlemeye aykırı olduğu ve tüm anlaşmazlıkların kaynağı olduğu düşüncesi hâkim olmuştur. Bu nedenle din ve dinî olandan arındırılmış bir insan ve toplum oluşturulması hedeflenmiştir. Seküler bir toplum denemesinin yapıldığı modern dönemde insanlar mutlu edilememişlerdir. Postmodern döneme gelindiğinde manevi ve inanç yönü ihmal edilen insan bunun özlemiyle dine tekrar yönelme eğilimi göstermiştir. Batılı yönetimler, siyasetçiler ve küresel sermayeler bu yönelişin İslam’a olmaması için her türlü çareye başvurmuşlardır. İslamofobi’nin inşası da bu arayışın somut bir kanıtı olmuştur. Özellikle ABD’de gerçekleştirilen 11 Eylül olayları ve takip eden diğer birçok Batılı devletlerde görülen terörist saldırılarının failinin Müslümanlardan olması Batı’da İslamofobi’nin, inşasının payandası olmuştur. Küresel sermayelerin kapital iştahları ve kadim düşmanlıklar İslamofobi ile Müslüman ülkelerine doğrudan müdahalenin kapısını aralamıştır. İslamofobi sayesinde hem Batı toplumlarında hem de birçok Doğu toplumunda bu müdahale meşru olarak kabul görmüştür. Bu çalışmada inşa edilen İslamofobi’nin nasıl bir pragmatik araca dönüştürüldüğü üzerinde durulmuştur. Batı’nın özellikle de ABD’nin iştahını kabartan Ortadoğu’nun enerji ve petrol kaynaklarını kontrol altına almasında İslamofobi’nin bir meşruiyet aracı haline getirildiği irdelenmiştir. Gelinen noktada ise Batı ve ABD’nin hedeflerine büyük oranda ulaştığı görülmüştür. Fakat müdahale edilen toplumlarda yoksulluk, terör olayları, etnik ve mezhepsel bölünmeler, göçe zorlanan kitleler gibi çözümü yakın tarihte mümkün olmayan problemler bıraktığına vurgular yapılmıştır. Bu çalışmada, Batılıların neden böyle davrandığı ve bununla neyi hedefledikleri nitel bir yöntemle ele alınarak bir tahlil denemesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kelâm, İslamofobi, Müslüman karşıtlığı, Geri kalmış doğu, Modern batı, Dine yönelme, Theology, Islamophobia, Anti-muslimism, The backward east, The modern west, Inclination towards religion

An Analysis of the Pragmatic Causes of Islamophobia as a Tool of East-West Conflict in the Context of S̲h̲arīʿa’s Purpose (Maqāsid al-S̲h̲arīʿa)

Öz

It can be said that Westerners have always seen Muslims and Islam as an obstacle to their own existence. They constantly see themselves as superior and try to belittle those who are not like them. The prejudice created by this point of view has prevented them from seeing Islamic civilization. Although many scientists and thinkers have tried to evaluate this accumulation by being influenced by Islamic thought, governments and people have always viewed the issue as such an opposition. This hatred increased even more when Muslims began to conquer the countries of Western (Christian) societies through conquests. The aim of the "Orientalism Research Centers", which was established with the support of the Vienna Church Council, was to make this struggle more systematic by recognizing the Easterners/Muslims instead of understanding them in all their aspects and through the weak sides they could find. Thus, Westerners wanted to place in the Muslim mind The notion they were superior in every field, that Muslims had always been reactionary and that they had to be corrected. In the modern era, the idea that religion is contrary to science and progress and is the source of all conflicts has prevailed in the West. For this reason, it is aimed to create a human and society free from religion and religious.. In the modern era, a secular society experiment was made, people could not be happy. When it comes to the post-modern period, people, whose spiritual and belief aspects were neglected, showed a tendency to turn to religion again with the longing for this. Western governments, politicians and global capitals have resorted to all kinds of remedies to prevent this tendency towards Islam. The construction of Islamophobia has been a concrete proof of this pursuit. The fact that the perpetrators of the September 11 events in the USA and the terrorist attacks in many other western states which is following them, consist of Muslims, has been the pillar of the construction of “Islamophobia” in the West. Capital appetites of global capitals and ancient hostilities have opened the door to direct intervention in Muslim countries with “Islamophobia”. Thanks to Islamophobia, this intervention has been accepted as legitimate in both Western and many Eastern societies. In this study, it is focused on how the “Islamophobia” built into a pragmatic tool is transformed. It has been emphasized that Islamophobia is a legitimate basis for the West to control the energy and oil resources of the Middle East, which has whetted the appetite of the USA. At this point, it has been seen that the West and the USA have achieved their goals to a large extent. However, it was emphasized that in the intervened societies, problems such as poverty, terrorist incidents, ethnic and sectarian divisions, and the masses being forced to migrate could not be solved in the recent past. In this study, an analysis has been made by dealing with a qualitative method, why Westerners behave like this and what they aim with it.

Anahtar Kelimeler

Theology, Islamophobia, Anti-muslimism, The backward east, The modern west, Inclination towards religion

Kaynakça

• Ablak, Mustafa. İslam’a Kavuşanlar. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2017.
• Aktaş, Murat. “AB Ülkelerinde İslamofobi ve Terörizm”. Ombudsman Akademik 4/7 (2017), 127-155.
• Alıcı, Mustafa. “Batı’nın Bitmeyen Sanal Korkusu: İslamofobi”. Diyanet İlmî Dergi 55/2 (2019), 405-434.
• Altay, Hüseyin - Nugay, Ulaş. “Orta Doğu Bölgesi Enerji Kaynaklarının 21. Yüzyıl Dünya Ekonomisi İçin Stratejik Önemi”. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/3 (Haziran 2013), 1-35. https://doi.org/10.12780/UUSBD246
• Ar, Merve. İslamofobinin Dini ve Kültürel Kökenleri. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Doktora Tezi, 2019.
• Aslan, Gamze. “Ortaçağdan Günümüze Modernite: Doğuşu ve Doğası”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 4/7 (2011), 10-26.
• Conway, Gordon. İslamophobia: A Challenge For Us All. Report of the Runnymede Trust Commission on British Muslims and Islamophobia. London: The Runnymede Trust, 1997.
• Demirhan, Ahmet. Modernlik. İstanbul: İnsan Yayınları, 2004.
• Gümüşoğlu, Hasan. Türk Modernizmi. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 2019.
• Hobson, John M. Batı Medeniyetinin Doğulu Kökenleri. çev. Esra Ermert. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2008.
• İbn Ebû Şeybe, Ebû Bekr. Kitâbü’l-İman. Dımaşk, ts.
• İsfehani, Ebü’l-Kâsım Hüseyin b. Ragıp el-. Kur’an Kavranları Sözlüğü-Müfredât. İstanbul: Yarın Yayınları, 4.Baskı., 2015.
• Kırılmaz, Harun - Ayparçası, Fatma. “Modernizm ve Postmodernizm Süreçlerinin Tüketim Kültürüne Yansımaları”. İnsan&İnsan 3/8 (2016), 32-58.
• Kirman, M. Ali. “Modernleşme Süreci ve Din (Sekülerleşme Perspektifinden Sosyolojik Bir Analiz)”. program adı: IV. Din Şûrası, Ankara, 2009.
• Önder, Hasan Mesut. “El Kaide -Küresel Terörün Anatomisi”. TUIC Akademi. 2021. Erişim 07 Ağustos 2022. https://www.tuicakademi.org/el-kaide-kuresel-terorun-anatomisi/
• Öztürk, Selim. “Küresel Terör Örgütü el-Kaide’nin Gelişimi ve Ön Plana Çıkan Liderleri Bağlamında ‘Cihad’ Anlayışının Geçirdiği Değişimler”. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi 6/2 (2019), 167-196. https://doi.org/10.26513/tocd.585673
• Poyraz, Tuğça - Arıkan, Gülay. “Avrupa-Türkiye İlişkileri ve Dönemsel Olarak Değişen ‘Öteki’ Tanımları”. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 20/2 (2003), 61-71.
• Safi, İsmail. “İslamofobinin Tarihsel Kökenleri ve Nedenleri Üzerine Düşünceler”. Turkish Studies 14/2 (2019), 733-744. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.14815
• Sinclair, John. Collins English Dictionary. ed. John Sinclair. Londn: Harper Collins Publishers, 1rd Edition,., 1987.
• Taş, Kemaleddin - Göksüçukur, Betül. “Osmanlı Dönemi Batıcılık, İslamcılık Türkçülük Fikir Akımları ve Din”. Dini Araştırmalar 22/56 (Aralık 2019), 463-488. https://doi.org/10.15745/da.583546
• Taştekin, Fehim. “Arap Baharı’nın 10 yılında 10 ülkenin hikâyesi: Ekmek, özgürlük ve onur kavgasından geriye ne kaldı?” BBC News Türkçe. 17 Aralık 2020. Erişim 27 Ağustos 2022. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55331196
• Turner, Bryan S. Oryantalizm post-modernizm ve Globalizm. çev. İbrahim Kapaklıkaya. İstanbul: Anka Yayınları, 2002.
• Türkan, Mustafa. “Makâsıdü’ş-Şerîa İle İlgili Eserlerde Zarûriyyâtın Tertibi Sorunu”. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/34 (2018), 439-460.
• Uyanık, Mevlüt. “Arap Baharı"nın Mezhepçilik ve Kabilecilik Bağlamında Analizi”. Eskiyeni 25 (Temmuz 2012), 85-94. https://doi.org/0000-0002-4509-8318
• Yüksel, Mehmet. “lslamofobinin Tarihsel Temellerine Bir Bakış: Oryantalizm ya da Batı ve Öteki”. İslamofobi Kolektif bir Korkunun Anatomisi Sempozyum Tebliğleri. ed. Osman Alacahan - Betül Duman. 103-117. Ankara: Ankamat, 2012.