The Effects of the Revolutions of 1848 on the Ottoman State: The Case of Bosnia

Yıl 2023, Sayı: 6, 175 - 189, 15.10.2023

Semra Işın

https://doi.org/10.54462/kadim.1262209

Öz

During the Revolutions of 1848, in Bosnia, one of the important provinces of the Ottoman Balkans,uneasiness began with the influence of revolutionary societies and people with separatist ideas; public order was broken in centers such as Sarajevo and Travnik, riots broke out and financial difficulties were experienced. Both Croats, Serbs and Muslim subjects supported the initiatives of the pro-revolutionists behind those events in Bosnia. Even though the aforementioned elements did not have a common goal, they cooperated in line with their interests and provoked the Bosnian people against the Ottoman rule. Although the separatist activities of the revolutionary societies and the Slavs caused troubles in the region, more like concessionaire Müslim caused a problem for the Sublime Porte, which was mostly Muslim. However, for the local government under the administration of Tahir Pasha, the Governor of Bosnia, the issue of what kind of policy to follow against this group during the revolution caused problems. In this context, while giving weight to military measures to prevent revolutions, secret investigations were made to try to control the events through the region.

Anahtar Kelimeler

Revolutions of 1848, Ottoman State, The Province of Bosnia, Croatians, Serbians, Bosniaks

1848 İhtilâllerinin Osmanlı Devleti Üzerine Etkileri: Bosna Örneği

Öz

Osmanlı Balkanlarının önemli eyaletlerinden biri olan Bosna’da, 1848 İhtilâlleri esnasında ihtilâl cemiyetleri ve ayrılıkçı düşünceye sahip kişilerin etkisiyle huzursuzluk başlamış; Saraybosna ve Travnik gibi merkezlerde asayiş bozulmuş, ayaklanmalar patlak vermiş ve mali sıkıntılar yaşanmıştır. Bosna’daki bu olayların arkasındaki ihtilâl yanlılarının girişimlerine hem Hırvatlar ve Sırplar hem de Müslüman tebaadan kimseler destek vermiştir. Bahsi geçen unsurların temelde ortak bir hedefleri olmasa dahi çıkarları doğrultusunda iş birliği yapmış ve Bosna halkını Osmanlı yönetimine karşı kışkırtmışlardır. İhtilâlci cemiyetlerin ve Slavların ayrılıkçı faaliyetleri bölgede huzursuzluklara yol açmış olsa da daha ziyade Müslüman erkân Bâbıâli için sorun teşkil etmiştir. Nitekim Bosna Valisi Tahir Paşa idaresindeki yerel yönetime de ihtilâl sırasında en çok bu kesime karşı nasıl bir siyaset izleneceği konusu sıkıntı yaratmıştır. Bu bağlamda ihtilâlleri önlemek amacıyla askerî tedbirlere ağırlık verilirken, gizli soruşturmalar yapılarak bölgedeki olaylara hâkim olunmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

1848 İhtilâlleri, Osmanlı Devleti, Bosna Eyaleti, Hırvatlar, Sırplar, Boşnaklar

Kaynakça

• Başkanlık Osmanlı Arşivi (BOA) Ali Fuat Türkgeldi Evrakı (HSD. AFT). BOA. Hariciye Nezareti Mektubî Kalemi Evrakı (HR. MKT). BOA. İrade Eyalet-i Mümtaze Bulgaristan Evrakı (I. MTZ). BOA. İrade-i Hâriciye (İ. HR). BOA. İrade- Mesail-i Mühimme (İ. MSM). BOA. Mabeyni Hümayun Evrakı (MB. İ). BOA. Sadaret Âmedî Kalemi Defterleri (A. AMD). BOA. Sadâret Mektûbi Kalemi (A. MKT). BOA. Sadaret Mektubî Kalemi Meclis-i Vâlâ Evrakı (A. MKT. MVL). BOA. Sadâret Mektubî Kalemi Mühimme Evrakı (A. MKT. MHM).
• Ahmed Lütfi Efendi. Vak’anüvis Ahmed Lütfi Efendi Tarihi. c. VII. çev. Yücel Demirel. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 1999.
• Ateş, Toktamış. Siyasi Tarih. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2018. Berger, Helge - Spoerer, Mark. “Economic Crises and the European Revolutions of 1848”. The Journal of Economic History 61/2 (2001), 293-326.
• Berindei, Dan. “Osmanlı Devleti ve Eflâk’taki 1848 İhtilali”. XIII. Türk Tarih Kongresi, 04-08 Ekim 1999, 3/1, 133-138. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1999.
• Düzcü, Levent. “Korku ile Tedbir Arasında Bir İhtilâli İzlemek: 1848 İhtilâli ve Osmanlı Hükümeti”. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 38 (Ağustos 2016), 51-78.
• Feyzioğlu, Hamiyet Sezer. “1848 İhtilâlleri Sırasında Osmanlı Devleti’nin Balkanlar ve Adalar’da Aldığı Önlemler”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi 25/39 (2006), 49-64.
• Glenny, Micha. The Balkans Nationalism, War, and the Great Powers 1804–2012. Canada: House of Anansi Press, 2012.
• Gölen, Zafer. Tanzimat Dönemi Bosna İsyanları (1839-1878). Ankara: Alter Yayıncılık, 2009.
• Hill, J.R. The Revolutions of 1848 in Germany Revolutions of 1848 in Germany, Italy and France.
• Ypsilanty-Michigan: Eastern Michigan University History and Philosophy, Michigan, Senior Honors Theses & Projects, 2005.
• İnalcık, Halil. Bosna’ da Tanzimat’ın Tatbikine Ait Vesikalar. Ankara: Maarif Vekâleti, 1942.
• Jelavich, Charles- Jelavich, Barbara. The Establishment of the Balkan National States, 1804-1920. Seattle-London: University of Washington Press, 2000.
• Khan, Hans. “Brunswick Manifesto of 1792 Against the Revolutionary France: An Example of Blatant Foreign Intervention with Counterproductive Consequence”. Jhss 5/2 (2014) 1-22.
• Kiel, Machiel. “Travnik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/ 308-311. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
• Krestić, V. D. “Croatian Pretensions to Bosnia and Herzegovina Since 1848”. Balcanica 45. ed. Dušan T. Bataković. 267-294. (Belgrade: Institute For Balkan Studies Serbian Academy of Sciences And Arts, 2014).
• Kutlu, Sacit. Milliyetçilik ve Emperyalizm Yüzyılında, Balkanlar ve Osmanlı Devleti. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2018.
• Maggach, Douglas - Jones, Stedman G. The 1848 Revolutions and European Political Thought. Cambridge: Cambridge University Press, 2018.
• Marx Karl - Engels, Friedrich. Alman İdeolojisi [Feuerbach]. çev. Sevim Belli. Ankara: Sol Yayınları, 1992.
• Palairet, Michael. The Balkan Economies c. 1800-1914. Cambridge: Cambridge University Press, 1997.
• Price, Roger. 1848 Devrimleri. İstanbul: Babil Yayınları, 2000.
• Rapport, Mike. 1848 Year of Revolution. New York: Basic Books, 2009.
• Rath, R.J. The Viennese Revolution of 1848 Austin. Texas: University of Texas Press, 2013.
• Sewell, Jr. W.H. Work and Revolution in France the Language of Labor from the Old Regime to 1848. Cambridge: University of Arizona-Cambridge University Press, 1980.
• Spencer, M. Di S. Italy from Revolution to Republic 1700 to the Present. New York-London: by Routledge, 2018.
• The Times. “The State Of The Continent”, 20 May 1848.
• The Times. “Germany”, 22 July 1848.