Klasik Türk Şiirinde İlyas Peygamber

Yıl 2017, Cilt: 5 Sayı: 1, 50 - 63, 16.04.2017

Fatih Sona

Öz

Klasik Türk
Edebiyatı geniş bir coğrafyada etkili olmuştur. Klasik Türk Edebiyatı şairleri,
şiirlerini yazarlarken Kur’an-ı Kerim’den, hadislerden, kıssalardan,
mucizelerden yararlanmışlardır. Peygamber kıssaları bunlardan biridir. İlyas
Peygamber de Kur’an-ı Kerim’de ismi geçen peygamberlerdendir. İsrailoğullarına
gelen peygamberlerdendir. İsrailoğulları Allah’a verdiği sözleri unutup başka
ilahlara tapmaya başlamış; bunun üzerine Allah İlyas’ı onlara peygamber olarak
göndermiştir. Halk, Ba’l isimli bir puta tapmaktaydı. İlyas’ın bütün
uyarılarına rağmen bu puta tapmaktan vazgeçmediler. İlyas Peygamberi
memleketlerinden kovdular. Sonra ülkelerine yağmur yağmaz oldu; büyük bir
kuraklık ve kıtlık oldu. Bunun üzerine halkı İlyas Peygamberi bularak onun
sözüne uyacaklarını söylediler. İlyas Peygamber tekrar dua ederek onlar
üzerindeki bereketsizliği kaldırdı. Ülkelerine tekrardan bolluk ve bereket
geldi. Yalnız belli bir zaman sonra milleti verdikleri sözü unuttular, tekrar
Allah’a isyan etmeye başladılar. Halkının isyanı üzerine İlyas Peygamber
Allah’tan kendisini onların yanından almasını söyledi. Allah onun duasını kabul
etti. İlyas ateşten bir ata binerek gökyüzüne yükseldi. Klasik Türk edebiyatı
şairleri İlyas Peygamberi çeşitli vesilelerle şiirlerine konu etmişlerdir. Bu
makalede Klasik Türk Edebiyatı şairlerinin İlyas Peygamberi ne şekilde
şiirlerinde konu ettiği üzerinde durulmaya çalışılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Şiiri, divan, İlyas Peygamber

Kaynakça

• Ahmed Cevdet Paşa (1985) Kısas-ı Enbiyâ ve Tevârîh-i Hulefâ, C.1 (Haz. Mahir İz), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
• Akkuş, Metin (1993).Nef’î Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• Aksoyak, İsmail Hakkı (2006) Gelibolulu Mustafa Âlî Divanı Harvard: Harvard Üniversitesi Yay.
• Akün, Ömer Faruk (1994).”Divan Edebiyatı” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi C.9, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.s.389-427.
• Akyüz, Kenan vd.(2000). Fuzûlî Divanı, Ankara:Akçağ Yay.
• Arslan, Mehmet (2004). Antepli Aynî Divanı, İstanbul: Kitabevi Yay.
• Arslan, Mehmet (2007). Mihrî Hatun Divanı, Ankara: Amasya Valiliği Kültür Yay.
• Ayan, Hüseyin (1981). Cevrî hayâtı, Edebî Kişiliği, Eserleri ve Divanının Tenkidli Metni, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yay.
• Aydemir, Yaşar (2007). Ravzî Divanı, Ankara: Birleşik Kitabevi Yay.
• Bilgin, A. Azmi (?). Ümmî Sinan Divanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. ekitap:http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10657,immigirismetinpdf.pdf?0 [Erişim tarihi 06.02.2017]
• Ceylan, Ömür (2003) Hânedânda Bir Âsî, Dâmâd Mahmûd Celâleddîn Paşa, Âsaf Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• Derdiyok, İbrahim Çetin (2005). Hâlet Efendi Divançesi, Adana: Karahan Kitabevi.
• Doğan, Ahmet (2002). Kuddûsî Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• Güneş, Mustafa (2006). İznikli Eşrefoğlu Rûmî’nin Hayaı, Eserleri, Divanı, İstanbul: Sahhaflar Kitap Sarayı.
• Gürbüz, Mehmet (2012). Rezmî Divanı, Ankara: Grafiker Yay.
• Harman, Ömer Faruk (2000). “İlyas” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi C.22, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., s.160-162.
• Harmancı, Esat (2007). Süheylî, Ahmed Bin Hemdem Kethudâ Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• Kalkışım, Muhsin (1994). Şeyh Gâlib Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• Kavruk, Hasan (2001) Şeyhülislâm Yahyâ Divanı, Ankara: MEB. Yay.
• Kiraz, Seydi (2014). “ Türk İslam Edebiyatında Bir Peygamber Portresi: Hz. İsa” EKEV Akademi Dergisi,S. 60, s.261-280.
• Kurnaz, Cemal- Üstüner, Kaplan (2013). Ispartalı Mustafa Sabri Divanı, Ankara: Kurgan Edebiyat Yay.
• Levend, Agâh Sırrı (1980). Divan Edebiyatı, Kelimeler, Remizler, Mazmunlar ve Mefhumlar, İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Ocak, Ahmet Yaşar (1990) İslâm-Türk İnançlarında Hızır yahut Hızır-İlyas Kültü, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay.
• Okuyucu, Cihan (1994) Cinânî Divanı, Ankara: TDK.Yay.
• Özgül, M. Kayahan (2015). Yenişehirli Avni Bey, İstanbul: Dergah Yay.
• Özmen, Mehmet (2001) Ahmed-i Dâî Divanı, Ankara : Türk Dil Kurumu Yay.
• Mermer, Ahmet ( 1997) Karamanlı Aynî ve Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• Pala, İskender (1998). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, İstanbul: Ötüken Yay.
• Pekolcay, Necla-Eraydın, Selçuk(1975). İslâmî Türk Edebiyatı, İstanbul: İrfan Yay.
• Tarlan, Ali Nihat (1992). Hayâlî Divanı, Ankara: Akçağ Yay.
• Tarlan, Ali Nihat (1997). Necati Beg Divanı, İstanbul: MEB. Yay.
• Tarlan, Ali Nihat (1970). Zatî Divanı, Gazeller Kısmı II. Cilt, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay.
• Taş, Hakan (2004). Vahyî Divanı ve İncelenmesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. ekitap:
• http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10659,metinpdf.pdf?0 [Erişim Tarihi 06.02.2017]
• Tatcı, Mustafa (2008). Yûnus Emre Divanı, İstanbul: H Yay.
• Uzun, Adnan (2004.) “Divan Şiirinde Hz.Nuh’un Tasavvufî Yönden Ele Alınması” Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi” Sayı.12, Ankara, s.167-172.
• Uzun, Adnan (2016). “Divan Şiirinde Hz. Musa” Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, Karabük, s.64-74.
• Üst, Sibel (2012) Edirneli Nazmî Divanı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay. ekitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10604,edirneli-nazmi-divani-sayfa-1-1989pdf.pdf?0} [Erişim tarihi: 06.02.2017].