Eğitimde Dijital Dönüşümü: Öğretmenlerin Bilişim Teknolojisi Kullanım Düzeylerinin Belirlenmesi

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 1, 1 - 21, 30.04.2025

Yeliz Bingöl

Öz

Bu araştırma, eğitimde dijitalleşme sürecinde öğretmenlerin bilişim teknolojilerini ne düzeyde kullandığını belirlemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılarak gönüllü katılımcılarla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, “Öğretmenlerin Bilişim Teknolojisi Kullanım Belirleme Ölçeği” adlı ölçme aracı kullanılmıştır. Betimsel araştırma yöntemiyle, Ankara'nın Keçiören ilçesindeki 953 öğretmenden rastgele seçilen 190 öğretmen hedeflenmiş, ancak 206 kişiye ulaşılmıştır. Verilerin analizi, SPSS programı ile yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, ilkokul öğretmenlerinin bilişim teknolojilerini kullanma düzeyi diğer öğretmen gruplarına kıyasla daha yüksektir. Ayrıca, okul yönetiminin ortalama teknoloji kullanım seviyesi öğretmenlerden biraz daha yüksektir. Yüksek lisans diplomasına sahip olan öğretmenler, lisans mezunlarına kıyasla daha fazla bilişim teknolojisi kullanmaktadır. Ancak, öğretmenlerin bilişim teknolojilerini kullanma düzeyleri cinsiyet, okul seviyesi, görev ve eğitim durumu gibi etkenlere bağlı olarak değişiklik gösterse de bu farklılıklar genellikle istatistiksel olarak anlamlı değildir. Öte yandan, öğretmenlerin meslekteki kıdem süresinin bilişim teknolojileri kullanım düzeyini etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Dijital Dönüşüm, Öğretmen, bilişim, teknoloji

Etik Beyan

Yazar, bu çalışmanın tüm hazırlanma süreçlerinde etik kurallara uyulduğunu beyan eder. Aksi bir durumun tespiti halinde Çankırı Karatekin Üniversitesi Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi’nin hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk çalışmanın yazara aittir. İlgili çalışma için 13.6.2024 tarih ve ed216252229c461a başvuru kodu ile Çankırı Karatekin Üniversitesi Matematik, Fen ve Sosyal Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulundan gerekli izinler alınmıştır.

Digital Transformation in Education: Determining the Information Technology Use Levels of Teachers

Öz

This research aims to determine to what extent teachers use information technologies in the digitalization process in education. The research was conducted with volunteer participants using the easily accessible sampling method. In the study, the measurement tool called "Teachers' Information Technology Usage Determination Scale" was used. With the descriptive research method, 190 randomly selected teachers from 953 teachers in Ankara's Keçiören district were targeted, but only 206 people were reached. Data analysis was done with the SPSS program. According to the research results, primary school teachers' level of use of information technologies is higher than other teacher groups. Additionally, the average technology usage level of school administrators is slightly higher than that of teachers. Teachers with a master's degree use more information technology than those with a bachelor's degree. However, although teachers' levels of using information technologies vary depending on factors such as gender, school level, duty and educational status, these differences are generally not statistically significant. On the other hand, it has been determined that teachers' tenure in the profession affects the level of information technology use.

Anahtar Kelimeler

Education, digital transformation, teacher, manager, technology

Kaynakça

• Ağca, V. (2015). İç Girişimcilik yapısı ve firma performansına etkileri: Denizli tekstil sektöründeki firmalarda bir araştırma (Tez No. 159965) [Doktora tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Akarçay, N. (2020). Kurumsal kaynak planlaması uygulamalarının işletmelerin rekabet gücüne ve performansına etkileri: Marmara Bölgesinde faaliyet gösteren liman işletmelerinde bir araştırma (Tez No. 623871) [Doktora tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Akgül, A. (2005). Tıbbi araştırmalarda istatistiksel analiz teknikleri: SPSS uygulamaları. Yükseköğretim kurulu matbaası.
• Aktaş, S. (2019). Kitlelerin çevrim içi ortamlarda sanat üretimine katılımı ve kitle kaynak uygulamaları: “Transformers Premake”. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(36), 259-286. https://doi.org/10.21550/sosbilder.456718
• Alkan, T. (2015). Sibernetiğin Öncüsü Ebulizz El-Cezeri’nin Osilatörü. Bilişim TBD32. Ulusal bilişim kurultayı bildiriler kitabı.
• Başaran, İ. E. (2008). Örgütsel davranış: İnsanın üretim gücü. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Balanskat, A., Blamire, R., & Kefala, S. (2006). The ICT impact report. European Schoolnet, 1, 1-71.
• Bilgiç, H. G., Duman, D., & Seferoğlu, S. S. (2011). Dijital yerlilerin özellikleri ve çevrim içi ortamların tasarlanmasındaki etkileri. Akademik Bilişim 2011, 2-4 Şubat 2011/İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Bolat, D., Korkmaz, Ö., & Çakır, R. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin bilişim teknolojilerini kullanım ve derslerine entegre edebilme düzeylerinin belirlenmesi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 229-250. http://dx.doi.org/10.38151/akef.2020.6
• Burmabıyık, Ö. (2014). Öğretmenlerin teknolojik pedagojik içerik bilgilerine yönelik öz-yeterlilik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yalova İli Örneği) (Tez No. 363451) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Kestirisel istatistik. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 26(2), 409-428. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000483
• Can, R., Sülun, O., Böçkün, M., & Duman, H. G. (2023). Öğretmenlerin eğitimde teknoloji kullanımına yönelik görüşleri. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(5), 1-12.
• Çakır, Ö. (2001). İşe bağlılık olgusu ve etkileyen faktörler. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Çepni, S. (2020). Eğitimde “Bir Adım Ötesi” tartışmalarının kavramsal çerçevesini anlamak: Dijitalleşme ve insanileşme (etik ve değerler) kavramlarında denge kurma arayışları. Fen Matematik Girişimcilik ve Teknoloji Eğitimi Dergisi, 3(2), 65-79.
• Çoklar, A. N., & Odabaşı, H. F. (2009). Eğitim teknolojisi standartları açısından öğretmen adaylarının ölçme ve değerlendirme öz yeterliklerinin belirlenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 1-16. https://doi.org/10.17943/etku.307575
• Curacı, U. T. (2021). Eğitimde teknolojinin kullanımı. Kamu Yönetimi ve Teknoloji Dergisi, 3(2), 166-174.
• Deniz, L., & Algan, C. (2013). Eğitimde bilgi teknolojileri kullanımı öz-yeterlilikleri ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 25(25), 87-107.
• Erdemir, E. (2013). Attitudinal dispositions of studentstoward the English language: Sociolinguisticand sociocultural considerations. Journal of Language and Linguistic Studies, 9(1), 0-49.
• Gökmen, N. (2016). An adaptife performance asessen system for business processt (Tez No. 432994) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Güneş, A. M., & Özerbaş, M. A. (2015). The views of primary school teachers concerning the use of educational technologies in the initial reading and writing urocess. Kastamonu Education Journal, 23(4), 1775-1788.
• Güney, İ., & Mete, P. (2022). Öğretmenlerin bilişim teknolojileri öz yeterlik algıları ile uzaktan eğitime yönelik tutumları arasındaki ilişki. Trakya Eğitim Dergisi, 12(3), 1289-1309. https://doi.org/10.24315/tred.976005
• Horzum, M. B. (2010). Öğretmenlerin Web 2.0 araçlarından haberdarlığı, kullanım sıklıkları ve amaçlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 603-634.
• İşman, A. (2002). Sakarya ili öğretmenlerinin eğitim teknolojileri yönündeki yeterlilikleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (3).
• Kara, S. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin bilgi ve iletişim teknolojileri yeterliliklerinin belirlenmesi, İstanbul örneği (Tez No. 292796) [Doktora tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Karaçolak, M. (2022). Sınıf öğretmenlerinin teknoloji kullanımı yeterliklerine ilişkin algıları [Yayımlanmamış tezsiz yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi].
• Karadeniz, Ş., & Vatanartıran, S. (2015). Sınıf öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgilerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 14(3), 1017-1028. https://doi.org/10.17051/io.2015.12578
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, B. (2017). Sınıf öğretmenlerinin eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin tutum düzeyi ile mesleğe yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tez No. 462333) [Yüksek lisans tezi, Ahi Evran Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
• Kurt, A. A. (2013). Eğitimde teknoloji entegrasyonuna kavramsal ve kuramsal bakış. I. Kabakçı Yurdakul (Ed.), içinde Teknopedagojik Eğitime Dayalı Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı (s. 1-38). Anı Yayıncılık.
• Öztürk, E. & Horzum, M. B. (2011). Teknolojik pedagojik içerik bilgisi ölçeğinin Türkçeye uyarlaması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 255-278.
• Özerbaş, M., & Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 5(1), 16-25. https://doi.org/10.21666/muefd.314761
• Sayan, H. (2016). Okul öncesi eğitimde teknoloji kullanımı. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 5(13).
• Salur, M. (2024). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda eğitimde teknoloji kullanımı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (71), 83-108. https://doi.org/10.21764/maeuefd.1362375
• Schermelleh-Engel, K., & Moosbrugger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74. https://doi.org/10.23668/psycharchives.12784
• Seferoğlu, S. S., & Akbıyık, C. (2005). İlköğretim öğretmenlerinin bilgisayara yönelik öz-yeterlik algıları üzerine bir çalışma. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 19(2), 89-101.
• Summak, M. S., Bağlıbel, M., & Samancıoğlu, M. (2010). Technology readiness of primary school teachers: A case study in Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 2671-2675. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.03.393
• Sürer, A. G. (2020). Eğitimde dijitalleşme çağı. Kapadokya Eğitim Dergisi, 1(1), 28-34.
• Şöhret, M., & Özken, O. C. (2024). Endüstri 4.0’in insan hayatı ve iş yaşamına etkileri. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 20(2), 294-335.
• Türker, M. S. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretenlerin eğitim teknolojisi standartları öz-yeterlik algılarının incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 574-596. https://doi.org/10.16916/aded.549991
• Yiğit, E. S., Özdemir, G., Baz, S., Baz, M., Baygün, G., & Gürcan, S. G. (2024). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin eğitim teknolojileri açısından yeterlilikleri. Socıal Mentalıty And Researcher Thınkers Journal (Smart Journa), 9(75), 4637-4651. http://dx.doi.org/10.29228/smryj.72419