Recycling of Vegetative Wastes and Their Economic Value

Yıl 2012, Cilt: 12 Sayı: 2, 339 - 348, 01.06.2012

Kemal Yaman

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Bitkisel Atıkların Değerlendirilmesi ve Ekonomik Önemi

Öz

Türkiye’de 1960’lı yıllarda üretilen toplam katı atık miktarı yılda 3-4 milyon ton iken, 2008 yılı verilerine göre belediyelerin topladığı katı atık miktarı 24.36 milyon tona yükselmiş bulunmaktadır. Bu atıkların ancak %1.1’inin ( 267.960 ton) kompost üretimi amacıyla geri dönüşümü sağlanabilmektedir. Bu çalışmada temel amaç olarak evsel nitelikli bitkisel atıklardan geri dönüştürülebilir olanları incelenerek bunların toplam hacmi ve piyasa fiyatlarının araştırılmasıdır. Bu amaçla, ev ya da işyerlerinde üretilen bitkisel katı atıklar içinde yer alan ve pazar değeri olan kiraz sapı, mısır püskülü, ceviz kabuğu, portakal, limon ve turunç kabuğu, soğan kabuğu, kavun-karpuz kabuğu, kayısı-zerdali çekirdeği içi gibi bitkisel atıklar incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; kurutulmuş organik kiraz sapları 25-30 gramlık ambalajlarda 3.5-4.9 TL arasında satılmakta olup ortalama fiyatı 145 TL kg-1’dir. 1 kg mısır püskülünün 20 TL, cevizin sert kabuklarının 53.33 TL kg-1, kıyılmış turunç kabuğunun 10 TL kg-1 olduğu anlaşılmıştır. İç piyasada ekstre haline getirilmiş alıç, atkestanesi ve üzüm çekirdeği sırasıyla 45 TL kg-1, 33 TL kg-1’ ve 59.00 TL kg-1’dan satılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Bitkisel atıklar, Geri dönüşüm, Kiraz sapı, Mısır püskülü

Kaynakça

• Anğın, N. 2006. İkinci Ürün Mısırda Farklı Sulama Zamanlarının Fotosentetik Su Kullanım Etkinliği ve Bununla İlgili Diğer Yaprak Özelliklerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 130 s.Adana.
• Anonim, 2008. Atık Yönetimi Eylem Planı (2008-2012), T.C.Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü (Eski adıyla), s 287. Ankara
• Avnimelech, Y., Shkedy, D., Kochva, M., Yotal Y. 1994. The use of compost for the reclamation of saline and alkaline soils. Compost Science & Utilization, 2(3).
• Başer, H.C. 1997. Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin İlaç ve Alkollü İçki Sanayilerinde Kullanımı, İTO Yayın No: 1997-39, 113 s., İstanbul.
• Baytop, T. 1999.Türkiye’de Bitkiler İle Tedavi (Geçmişte ve Bugün), ISBN: 975-420- 021-1, Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul.
• Bolsu ve Akça. 2011. Farklı Anaçların 0900 Ziraat Kiraz Çeşidinde Vejetatif Gelişim, Meyve ve Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 28 (1), 37-43. Üzerine Etkileri. Cerit İ., 2001. İkinci Ürün Mısır Yetiştiriciliğinde Buğday Anızının Yakılmasına Alternatif Olabilecek Bazı Toprak İşleme Yöntemlerinin Mısır Bitkisinde Tane Verimi Ve Tarımsal Özelliklere Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Clark, A.M, Jurgens T.M., Huff ord C.D. 1990. Antimicrobial activity of juglone. Phytother Res. 4(1), 11-14.
• Dereli, T., Baykasoğlu, A. 2002. Atıklar ve çevreye etkileri: Mühendislik cephesinden çevre sorunlarına bakış, Endüstri Mühendisliği Dergisi. 13(1), 28-35.
• Deveci, E. Ü. 2008. Portakal Atıklarından Aspergillus Kullanılarak Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Mersin
• Kanat, G., Demir, A., Ozkaya, B., Bilgili, M.S. 2003. Operational Optimization of Istanbul Waste Recovery and Composting Plant, Ninth International Waste Management and Landfill Symposium, Sardinia, Italy.
• Kara, C. 2006. Adana İli Örtü Altı ve Açıkta Karpuz Yetiştiriciliğinde Mekanizasyon Girdileri ve Maliyet. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 65 s. Adana.
• Ketenoğlu, O., Obalı, O., Güney, K., Geven, F. 2003. Ekonomik Bitkiler. ISBN:975-288-641- 8, 172 s, Bizim Büro Basımevi Yayın ve Dağıtım, Ankara.
• Koçtürk, B. Ö. 2005. Ceviz kabuğunun kırılma karakteristiklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 50 s. Ankara.
• Manios, V.I., Syminis H.I. 1988. Town refuse compost of Heraklio, Bio Cycle, 29 (7), 44-47.
• Mehrabian S,. Majd A,. Majd I. 2000. Antimicrobial eff ects of three plants (Rubai tinctorum, Carthamus tinctorius and Juglansregia) on some airbone microorganisms. Aerobiologia, 16 (3), 455-458.
• Oliveira I., Sousa A., Ferreira,C.F.R. I., Bento,A., Estevinho,L., Pereira, J.A. 2008. Total phenols, antioxidant potential and antimicrobial activity of walnut (Juglans regia L.) green husks. Food Chemistry and Toxicology. 46 (7). 2326- 2331.
• Özer Z., Tursun N., Önene H. 2001. Yabancı Otlarla Sağlıklı Yaşam (Gıda ve Tedavi). ISBN:975-8205-08-0, 253 s, 4renk yayınları, Ankara.
• Özgüven, M., S. Sekin, B. Gürbüz, Şekeroğlu, N., Ayanoğlu, F., Ekren, S. 2005. Tütün, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Üretimi ve Ticareti. VI. Teknik Tarım Kongresi, (3-7 Ocak 2005), Cilt.1: 481- 501, Ankara.
• Pereira JA, Oliveira I, Sousa A, Ferreira, I.C.F.R., Bento, A., Estevinho, L. 2008. Bioactive properties and chemical composition of six walnut (Juglans regia L.) cultivars.Food Chem Toxicol 2008; 46 (6), 2103-2011.
• Saraç, E. M. 2005. Doğanın şifalı eli. ISBN:975-293-326-2, 184 s, Doğan Kitapçılık AŞ, İstanbul.
• Seyfikli, D. 2009. Söğüt ekstraktı mordanlı elyaf ve ahşap numunelerinin soğan (Allium cepa L.) incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 62 s.Tokat.
• Taşpınar, K ve Polat H. 2009. Tarımsal alanlarda çevre ve artık yönetimi, Ulusal Katı Atık Yönetimi Kongresi (UKAY 2009), 100-105, Eskişehir.
• Topal, M., Işıl, E., Topal, A., Aslan, S. 2011. Limon kabuğu kullanarak sulu çözeltilerden Cu(II) giderimi, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 27 (3), 265-270. TUİK 2012. Resmi web sitesi. www.tuik.gov.tr, Ankara.
• Turhan, İ.,Tetik, N.,Karhan, M. 2006. Turunçgil kabuk yağlarının elde edilmesi ve gıda endüstrisinde kullanımı. Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi. 2006 (3) 71-77.
• Turkay, M.A., 2000. Farklı Azot Dozlarının Atdişi Melez Mısır Çeşitlerinde Dane Verimi ve Bazı Tarımsal Özelliklere Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana. URL1 2012.
• http://www.vimjo.com/urun/arifoglu-kiraz- sapi-30-gr.aspx. URL2 2012.
• http://www.naturey.com/naturey.php?ntry1=n atureyon&ntry2=ara&natureyara_anke=kiraz&nat ureyara_reyon=0. URL3 2012. http://www.Maranki
• alisveris.com/store/ProductDetails.aspx?productid =85908. URL4 stalks.html http://botano.gr/cherry- URL5 2012. http://www.monteagleherbs.com/herbprices.sh tml. URL6 2012. http://www.dogalurunlermarketi.com/misir- puskulu-100-gr
• URL7 2012. http://www.zooscape.com/cgi- zin/maitred/ZooRide?jornada=37567565&specie =US&visa=&partner=&disentangle=2&depth=8 &fountainhead=&zooride=corn+silk&Find.x=0& Find.y=0. URL8 2012.
• http://www.naturelya.com/arifoglu-ceviz- kabugu-75gr. URL9 2012.
• http://www.eczadukkani.com/receller/p-113- turunc-kabugu-receli. html. URL10 2012.
• http://www.herbspicetea.com/scripts/silverwar e.exe/catalog@d:%5Celevclients%5Csfherbtea% 5Celevator.prg?SEARCH_PAGENO=15&SEAR CH_PLINID=36. URL11, 2012.
• http://www.marankialisveris.com/store/Produ ctDetails.aspx?productid=86101. URL12, 2012.
• http://www.eczadukkani.com/receller/p-114- portakal-kabugu-receli.html. URL13, 2012.
• http://www.sanalpazar.com/Portakal-Kabugu- Yagi-20-Ml-Bilge-Aktar__isp 1336906. URL14 2012.
• http://www.frontiercoop.com/prdDisp.php?I= 172&full=y. URL15, 2012.
• http://www.yerlim.com/
• index.php?page= fiyat. URL16, 2012.
• http://hepsimemleketten.com/index.php?p=sh ow&pid=1376&k_id=0&kn=. URL17, 2012.
• http://www.dragonherbarium.com/bulk-herbs- spices/bulk-herbs-l/lemon-peel-cs-og-citrus- limon. URL18 2012.
• http://www.acan.nl/detay.php?id=434 URL19 2012.
• http://www.dioskorides.net/zerdali/372-aci- kayisi-cekirdei-yai-kutulu-20-cc.html URL20 2012.
• http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/171554.asp. URL21, 2012.
• http://www.eczadukkani.com/receller/p-121- karpuz-kabugu-receli.html URL22, 2012. http://www.hepsimemleketten.com/x_antalyar ecelleri-spesial-karpuz-kabugu- receli_1378.php?k_id=0&kn=
• Yalçın, A. 1996. Denenmiş şifalı bitki reçeteleri, ISBN:975-7699-08-X, 464 s. Geçit Kitabevi, İstanbul.
• Yaman, K. 2009. Kentsel arıtma çamurunun tarımda kullanımı konusunda Türkiye, Avrupa Birliği karşılaştırmalı analizi, Ulusal Katı Atık Yönetimi Kongresi, 32-41, Eskişehir. düzenlemelerinin
• Yücel, M., Pala, A., Başkan, M. B. 2009. Evsel atıksu arıtma çamurlarının tarımsal amaçlı kullanılabilirliğinin araştırılması, Ulusal Katı Atık Yönetimi Kongresi, 314-324, Eskişehir.